Happen naar valse lucht in de OxyFuel-tank

In Weert is half september de eerste hyperbare zuurstofwinkel van OxyFuel geopend; op de pui staat in grote chocoladeletters: ‘Energize and Recover.’ De gezondheidswethouder van Weert, de thuisbasis van het bedrijf, heeft het lint doorgeknipt. Binnenkort zullen er nog acht franchisevestigingen worden geopend, bijna alle in Limburg onder meer in Heerlen, Sittard en Venlo, belooft het bedrijf.

De zuurstofbehandeling van OxyFuel vindt plaats in een aluminium druktank met enkele zitjes. Het bedrijf kwalificeert zich borstkloppend – en niet kloppend – als ‘hèt centrum voor hyperbare zuurstoftherapie’. In de tank adem je zuurstof in onder een iets verhoogde (hyperbare) druk van 1,5 bar. De website van bedrijf juicht: ’Ontdek de kracht van hyperbare zuurstoftherapie bij OxyFuel! De helende kracht van (bijna)100 procent zuurstof ademen. Laat onze behandeling je helpen bij het herstellen, verjongen en revitaliseren van je lichaam. Wacht niet langer, boek vandaag nog je sessie en geef je gezondheid een boost.’ Waarna het aanlokkelijke aanbod volgt: ‘De eerste kennismakingsbehandeling is altijd gratis.’

Een ‘bewezen behandeling voor aandoeningen als diabetes, bestralingspijn, longcovid artritis, ptss’, zegt een vrouwenstem in de commercial op de Facebook-pagina van het bedrijf. In het reclamefilmpje komt een muur in de OxyFuel-winkel in beeld waarop tig verschillende aandoeningen staan, variërend van overactieve blaas, ziekte van Parkinson, ziekte van Alzheimer, hoge bloeddruk, hartinfarct, orgaantransplantatie, stamcellen (?, red.), versleten ruggenwervels DDD (Degenerative Disc Disease, red.) en autisme. Aandoeningen die met een OxyFuel-behandeling zijn aan te pakken en te genezen, is de suggestie.

Heel veel sessies

We lezen: ‘Wij voeren behandelingen uit met maximaal 1,5 bar. De duur en frequentie van uw sessies hangen af van de (medische) reden/indicatie waarvoor u wordt behandeld. Over het algemeen bestaat een behandelplan meestal uit 15 tot 40 behandelsessies, afhankelijk van de aandoening. Een sessie duurt ongeveer 1 uur en 15 minuten. Prijs per sessie € 60,50. Bij aankoop van 40 sessies 5 extra sessies gratis (twv € 302,50).’ Waarna de waarschuwing volgt: ‘Het kan de effectiviteit van de behandeling verminderen als u minder vaak komt of voor langere tijd afwezig bent.’ Een onbewezen bewering.

De gezondheidsclaims van het Limburgse bedrijf zijn rijp voor een klacht bij de Reclame Code Commissie (RCC), ze vallen in de RCC-categorie ‘vals’ omdat bewijsvoering ontbreekt. Ook experts van reguliere hyperbare klinieken, vaak gelieerd met ziekenhuizen, spreken er hun twijfels over uit in een in augustus verschenen rapport. Ze hebben de notitie aangeboden aan de inspectie IGJ met het verzoek de gezondheidsclaims en het gebrek aan medische kennis bij de zuurstofbedrijfjes tegen het licht te houden.

Neem het franchisebedrijf OxyFuel. De website wekt de suggestie dat er (veel) medische kennis schuilgaat achter het bedrijf. Op de homepagina steekt een lachende mevrouw in een witte doktersjas haar duim omhoog; om haar nek hangt losjes een stethoscoop. Het is niet duidelijk wat die mevrouw doet. Is het een arts, een specialist? Verpleegkundigen lopen normaal gesproken niet met een stethoscoop rond. In ieder geval wordt de suggestie gewekt dat er adequate medische kennis in huis is.

De eigenaren van OxyFuel hebben geen medische achtergrond

Maar is dat zo? We gaan het rijtje eigenaren van OxyFuel langs. Lars Poell, initiatiefnemer en een van de drie eigenaren van het ‘team OxyFuel’, zou met zijn ‘ongeëvenaarde passie voor hyperbare zuurstoftherapie en uitgebreide kennis van het vak, de cliëntenzorg naar het hoogste niveau brengen’, beweert het bedrijf op zijn Linkedin-pagina.

Waar hij die kennis heeft opgeduikeld is onduidelijk. De 23-jarige Poell heeft een bachelordiploma bedrijfskunde, verder weet hij vooral veel van autoracen. Op zijn achttiende eindigde hij als tweede in een Porsche 911 tijdens de Porsche Racing Rs1 Cup op het Belgische circuit Spa-Francorchamps. Rijden in een Porsche Cayman is hem ook niet vreemd.

Poell grossiert in bedrijven, blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel. Hij is eigenaar/aandeelhouder van onder meer LAP Ventures, BarManiaPro (sportschool) en B-health. Dit laatste bedrijf, gevestigd in Weert, levert zuurstofcabines en struint daarmee beurzen af, is te lezen op de bedrijfs-LinkedIn-pagina. De cabines zijn te koop maar leasen kan ook, voor 1000-1500 euro per maand. Het motto van het bedrijf: ‘Ervaar de helende kracht van pure zuurstof.’ De twee andere aandeelhouders van OxyFuel zijn de Weertenaren Jeanpaul Berben, autodealer en Antal Driessen, eigenaar van een metaalbewerkingsbedrijf dat vermoedelijk de zuurstofcabines maakt.

Kennis geen vereiste

De drie eigenaren zijn niet te betrappen op enige medische kennis. En ook bij het personeel in de zuurstofwinkel lijkt weinig medische kennis voor handen, leert een recente advertentie op de bedrijfswebsite. OxyFuel vraagt daarin een shopmanager voor de eerste winkel in Weert. In het profiel voor deze ‘uitdagende functie in de zorgverlening’ staan de eisen: ‘BIG-registratie of de mogelijkheid om deze te verkrijgen. Kennis van hyperbare zuurstof therapie is een pré, maar geen vereiste (externe opleiding).’

Reguliere hyperbare zuurstoftherapiecentra ergeren zich aan de wildgroei in de vorm van bijvoorbeeld bedrijven als OxyFuel. De ‘milde’ zuurstoftherapie (met een niet zo hoge druk van 1,5 atmosfeer) is een alternatieve behandelvorm, kwalificeert de wetenschappelijke beroepsvereniging, de Nederlandse Vereniging voor Hyperbare Geneeskunde NVvHG) in een eind augustus verschenen rapport. Met de nadruk op alternatief, onbewezen.

Bedrijven als OxyFuel claimen effectiviteit van hun zuurstof-aanpak terwijl daar geen bewijs voor is. Ze gebruiken een milde – lage – hyperbare druk, wat eventuele effectiviteit vermindert terwijl de risico’s op complicaties niet evenredig wordt verlaagd, waarschuwt de NVvHG in haar rapport. De meeste hyperbare therapie-onderzoeken zijn gedaan voor slechts een beperkt aantal aandoeningen als wondgenezing en bestralingsschade; ze zijn uitgevoerd bij een hogere zuurstofdruk van 2,5 bar. Voor die aandoeningen is er voldoende onderbouwing.

Inspectie IGJ heeft rapport

OxyFuel noemt in zijn commercial een groot aantal aandoeningen waarvoor het nut van een zuurstofbehandeling niet is onderzocht: ptss, Parkinson en Alzheimer, om er een paar te noemen. De NVvHG heeft haar rapport gedeeld met de inspectie IGJ, laat de secretaris van de vereniging weten. Die heeft het klachtenrapport van de reguliere geneeskunde in behandeling, schrijft de secretaris in zijn e-mail aan de webredactie.

OxyFuel heeft een uitnodiging aan de webredactie gestuurd voor een bezoek aan de zuurstofwinkel in Weert, het bedrijf wil echter niet eerst enkele fundamentele vragen beantwoorden van de webredactie over bijvoorbeeld het kritische NVvHG-rapport. Ook komt het bedrijf niet over de brug met bewijzen dat zijn milde hyperbare druktank effectief is voor de trits aandoeningen die het claimt in zijn reclamefilmpje. Reden om de uitnodiging af te wijzen.

Er is in Nederland een tiental hyperbare centra met een tank waarin meerdere (een tiental) personen kunnen worden behandeld. In de centra werken BIG-geregistreerde artsen en verpleegkundigen. De Da Vinci-kliniek is de grootste met vijf vestigingen onder meer in Amersfoort, Geldrop en Rotterdam. De centra gebruiken een hoge druk van 2,5 bar waarbij er meer dan tien maal zo veel zuurstof oplost in het bloed. Ze behandelen patiënten met complexe (diabetische) wonden en patiënten met klachten na bestraling/radiotherapie in een poging door de aanmaak van nieuwe bloedvaatjes beschadigd weefsel te herstellen.

Centra

Andere centra zijn het Medisch Centrum voor Hyperbare Zuurstoftherapie (MCHZ) in Goes, onderdeel van het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis en het Hyperbaar Geneeskundig Centrum (HGC) in Rijswijk.  Ook het Amsterdam UMC heeft een centrum voor hyperbare geneeskunde.

De behandelingen bij de reguliere centra worden vergoed door de verzekeraars omdat er in studies voldoende is aangetoond dat ze effectief zijn. Dit geldt niet voor een hyperbare zuurstofbehandeling van longcovidpatiënten, een aandoening die alternatieve bedrijfjes vaak gebruiken in hun reclame-uitingen om patiënten binnen te halen. Ook reguliere hyperbare centra melden op hun websites longcovidpatiënten te behandelen. Hun gezondheidsclaims zijn echter bescheidener en omgeven met twijfels.

De kosten van een longcovid-behandeling, die kunnen oplopen tot vele duizenden euro’s, worden niet vergoed door de zorgverzekeraars omdat er onvoldoende onderzoek en wetenschappelijk bewijs is voor de effectiviteit, is op de websites van de centra te lezen. De hyperbare beroepsvereniging NVvHG sluit zich hierbij aan in een recent rapport.

Longcovid/postcovid

Er is nog veel onbekend over het longcovid/postcovid-syndroom: zowel over hoe de klachten ontstaan als over welke behandelingen effectief zijn, schrijft de Da Vinci Kliniek op haar website. De kliniek heeft in samenwerking met andere zorgverleners een studieprotocol opgesteld en is op zoek naar financiering daarvan.

De kliniek behandelt longcovidpatiënten maar onder voorwaarden en de patiënten moeten de kosten zelf betalen. Het Amsterdam UMC behandelt geen longcovidpatiënten in hun hyperbare zuurstoftank.