Het onzinnige thermografiegeloof van Marjolein Dubbers

Mammografie is ongeschikt om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen, thermografie is een beter alternatief, slingerde gezondheidscoach Marjolein Dubbers niet gehinderd door enige kennis van zaken via haar website de wereld in. Kritiek was haar deel. Inmiddels heeft ze artikelen erover van haar website verwijderd.  Op Twitter is het niet anders. “Thermografie ziet eerder als een mammografie of er iets aan de hand is met je borsten. Acht tot tien jaar eerder of er een verhoogd risico is op borstkanker”, twitterde Dubbers een paar jaar geleden.

Veel is haar gelovigheid de afgelopen jaren niet veranderd. De tweet van februari dit jaar mag er ook zijn: “Hoe zou het zijn als je je borstkanker kan zien als een noodsignaal van je lichaam dat er iets uit balans is?”  Deze tweet ontlokte felle kritiek: “Bent U niet wijs?” Een andere reactie: “Nou mevrouw met dit soort absolute onzin brengt u vele vrouwen en mannen in gevaar!” En: “Knettergek om dit soort advies te geven. Levensgevaarlijk ook, vooral omdat die mensen kei wanhopig op zoek zijn naar iets.” Dubbers heeft deze tweet desondanks nog niet verwijderd.

Dubbers, die zich gezondheidscoach noemt, streek de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) eerder met een idiote tweet tegen de haren in. Ze meldde eind maart namelijk hoge dwarslaesie te kunnen genezen. Deze inmiddels verwijderde tweet luidde: “Hoge dwarslaesie? Het kan ook zonder medicijnen genezen door alleen gebruik te maken van natuurlijke middelen en gezonde voeding.”  

Misleidend

Dubbers prijst thermografie aan en doet misleidende beweringen over mammografie: “Mammografie, weet waar je aan begint. Er zijn betere alternatieven. Thermografie kan hetzelfde met minder risico’s en minder fout-positieve uitslagen. Ik heb mijn beslissing genomen”, schreef ze in het begin juni verwijderde stuk op haar website, gevolgd door een verwijzing naar “medisch thermografe” Brigitte Brouwer van een thermografiewinkel in Amsterdam.  Een van haar verwijderde artikelen is grotendeels terug te vinden op een website van alternatieve collega’s van haar in Boxmeer. 

De absoluutheid waarmee Dubbers thermografie promoot als alternatief voor mammografie kwam haar te staan op harde, ongezouten kritiek. “Kwakzalverij is van alle tijden, maar er is een nieuw dieptepunt in de vorm van ene Marjolein Dubbers”, laat een criticus op zijn website weten. Dubbers kan zich niet vinden in de kritiek dat ze met haar aanprijzingen, quasi-onderbouwd met (selectieve) verwijzingen naar wetenschappelijke bladen, vrouwen weghoudt van de reguliere mammografie-aanpak. Zoals indertijd alternatieve genezers ook deden bij Sylvia Millecam en daarvoor strafrechtelijk werden aangepakt – in 2013, twaalf jaar na het overlijden van de actrice, werden twee behandelaars in hoger beroep veroordeeld voor het onthouden van een reguliere behandeling.  

Gezondheidscoach Dubbers antwoordt per e-mail op de kritiek: “Ik houd niemand weg bij de dokter, het is onzin om dat te beweren. Ik schrijf mijn artikelen omdat ik vind dat vrouwen breder geïnformeerd moeten worden over wat werkelijk preventief onderzoek is.” De tientallen reacties onder haar stuk – begin juni tegelijk met het gewraakte artikel verwijderd – wijzen echter op iets anders. “Mammografie, ik kies ervoor om er niet meer heen te gaan”, schrijft een vrouw, geïnspireerd door de boodschap van Dubbers in haar webstuk.

Enkele reacties van andere vrouwen:
“Ik ga me informeren naar de mogelijkheden van thermografie bij mij in de buurt.”
“Wat maak je me blij, ik ga op een andere manier mijn borsten laten onderzoeken.”
“Na het lezen van het webstuk heb ik nee ingevuld in de oproep die ik kreeg voor borstkankeronderzoek en geschreven dat ze me nooit meer hoeven uit te nodigen.”
“Mammografie past niet meer in deze tijd, thermografie lijkt me een goed alternatief.”

Lariekoek

Voor de duidelijkheid, de reguliere medische wetenschap betitelt de stelling dat thermografie een alternatief zou zijn voor mammografie als lariekoek, een mening die – in tegenstelling tot wat Dubbers beweert – zeer breed wordt gedragen, en bovendien is onderbouwd door honderden, misschien wel duizenden studies.

KWF/Kankerbestrijding waarschuwt op zijn website: “Thermografie is geen vervanging voor een mammografie. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat thermografie effectief is voor screening op borstkanker. Mammografie en thermografie zijn twee verschillende methoden die ook verschillende informatie geven. Tumoren liggen vaak diep in het borstweefsel. Door de oppervlakkige temperatuurmeting van thermografie is de methode niet gevoelig genoeg om die tumoren op te sporen, zeker niet in een vroeg stadium.” 

De patiëntenvereniging Borstkankervereniging Nederland verwoordt het vergelijkbaar: “Thermografie kan niet worden gebruikt als screeningsmethode naar borstkanker. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat deze methode daarvoor geschikt is. Een thermografie is geen vervanging voor mammografie. Thermografie is niet gevoelig genoeg om tumoren op te sporen, zeker niet in een vroeg stadium.”

Het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid (RIVM), uitvoerder van het screeningsprogramma borstkanker, waarschuwt: “Thermografie meet de huidtemperatuur. Door deze oppervlakkige werking is deze methode weinig gevoelig om (voorstadia) van) de tumoren op te sporen en zeker niet in staat om (voorstadia) van borstkanker op te sporen in de diepere lagen van het borstweefsel. Ook ander verdachte afwijkingen, zoals verkalkingen, worden niet direct weergegeven bij thermografie. De Gezondheidsraad heeft voor Nederland aangegeven dat thermografie geen goed alternatief is voor mammografie als screeningsmethode voor vroegere opsporing van borstkanker.” 

Onzinnige beweringen

Dubbers prijst desondanks thermografie aan en laat zich in onzinnige beweringen uit over mammografie. Over haar opgeduikelde “wetenschappelijk onderbouwde” visie, schrijft ze: ”Ik ben er de afgelopen weken dieper ingedoken.” Ze heeft het “uitvoerig onderzocht”. Hier enkele van haar curieuze beweringen, vooral ingegeven door primitief buikgevoel, elke onderbouwing ontbreekt: “Agressieve, snel groeiende veelal dodelijke tumoren kunnen doorgaans niet worden opgemerkt door mammografie. Wetenschappers zijn er inmiddels wel uit, mammografie is geen geschikt middel om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen. Is er geen alternatief? Ja, dat is er wel degelijk, thermografie. In de VS, Engeland en Duitsland wordt thermografie volop gebruikt. Zwitsersland overweegt mammografie af te schaffen. Ik kan niet begrijpen dat preventieve borstamputaties nodig zijn om uiteindelijk levens te redden”, schreef Dubbers in haar webstukken.

Ook deze mag niet onvermeld blijven: “We kunnen allemaal ongemerkt rondlopen met cellen in onze lichaam die aan het woekeren zijn, maar als ons zelfhelend vermogen groot genoeg is en de gezonde cellen de overhand krijgen, dan verdwijnt de kanker zonder dat we ooit hebben geweten dat we kanker hadden. Het versterken van het zelfhelend vermogen lijkt mij een veel betere oplossing dan het bestrijden met heel grof geschut van iets wat waarschijnlijk niet eens kanker is.”  

Een illustratie van de manier waarop Dubbers grasduint op internet, met haar selectieve geloofsbril. Ze meent dat het röntgenapparaat voor een mammogram een pletmachine is waarin borsten worden fijngeslagen. Om te vervolgen: “Dat doet niet alleen pijn maar ook kankercellen die er mogelijk inzitten, kunnen hierdoor aan de haal gaan. Ik denk dat iedere vrouw dit intuïtief aanvoelt, het voelt niet gezond voor de borsten. Uit onderzoek blijkt dat dit pletten kan leiden tot verspreiding van tumorcellen”, aldus Dubbers in haar nu verwijderde webstukken. Waarna ze ter onderbouwing verwees naar The Lancet van 1992, 11 juli om precies te zijn.

Wie de verwijzing opzoekt, wordt onaangenaam verrast. Het blijkt te gaan om twee ingezonden briefjes; abstracts zijn er niet. Dubbers heeft beide vermoedelijk nooit gelezen, ze kosten immers 39,95 euro per stuk. Een vraag hierover, beantwoordt ze niet. Een briefje is geschreven door een techneut van de University of Aberdeen, het andere is van iemand uit Vancouver. Diepgravend en wetenschappelijk kunnen ze niet zijn. Op dezelfde Lancet-pagina staan nog twee briefjes, over iets anders. Dubbers meent desondanks op basis hiervan te kunnen concluderen dat er door het persen “kleine scheurtjes ontstaan in de kleine bloedvaten rondom een groepje tumorcellen waardoor ze makkelijke kunnen verplaatsen.” Een bizarre bewering.

Veilige methode

Zweedse onderzoekers hebben in 2013 gekeken naar het effect van borstpletten. Ze vinden geen uiteenspattende tumoren in het bloed en meldden dat de methode veilig is.  Waarmee ook deze valse bewering van de universitaire neerlandica Dubbers naar het rijk der fabelen is verbannen. Haar lijfspreuk ligt daar ook al: “De wereld wordt mooier als jij je dromen gaat realiseren.” Dromer Dubbers gaat door het leven als dieetgoeroe, met veel volgers op de sociale media; goed voor haar boekenverkoop. De redactie van bladen zoals Linda van tv-presentatrice Linda de Mol – de ultieme doelgroep van haar boeken – is bovendien te lui om dingen op te zoeken, wat resulteert in kritiekloze, onbenullige interviews. 

Een paar jaar geleden, op haar 52ste, kreeg Dubbers een burn out, een drastische verandering die bij meer mensen resulteert in kwakzalverij. Ze zoog internet leeg en verzamelde stukken over borstkanker en over voeding, rijp en groen, waarna ze besloot het alternatieve pad op te gaan, het pad van de zelfgenezing. Haar Energieke Vrouwen Academie, standplaats Nijmegen, was geboren. De teksten die ze bij elkaar husselde, werden copy/paste bijeengevoegd tot haar bestseller “Het Energieke Vrouwen VoedingsKompas”, waarvan er meer dan 25.000 over de toonbank gingen.

De inhoud van het boek is niet haar grootste makke, het is een boek dat vrolijk babbelt over gezonde diëten, voedingsadviezen waar je je geen buil aan kunt vallen. Ze zijn conform de basisregels: niet teveel eten en vooral gevarieerd. Het komt daarom vreemd over dat gezondheidscoach Dubbers gek is op vette, calorierijke avocado’s en die met grote regelmaat oppeuzelt. Haar faux pas in het boek is haar hang naar het orthomoleculaire, in de vorm van nutteloze potten (multi)vitamines en mineralen zoals magnesium. Ook onzinkruiden zoals kurkuma stopt ze te pas en te onpas in haar recepten. Ook (advies een paar keer week) moeten er zeewierpillen worden geslikt, vanwege jodium erin dat pijnlijke borsten zou bestrijden. Ze vergeet te vermelden dat om enig effect te sorteren er dagelijks kilo’s van die spullen naar binnen zullen moeten worden gewerkt; een kwestie van concentratie.

Op haar ‘Favorieten’-webpagina maakt Dubbers reclame voor allerlei producten. Veel ervan zijn te koop bij haar orthomoleculaire collega, ene Juglen Zwaan van de webwinkel Ahealthylife.nl in Soesterberg. Ook hij dook in de orthomoleculaire kwakzalverij na een periode van diepe neerslachtigheid. Zwaan gelooft in tarwegras tegen kanker en is daarom geen onbekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Ze zien elkaar regelmatig. “Wat je overtuiging is in je hoofd dat is voor een groot deel wat je gezondheid en vitaliteit bepaalt”, is een van de vele wijsheden die Marjolein Dubbers debiteert in een tweegesprek met Zwaan op YouTube, een gesprek gevuld met medische onzin en voedingswartaal. Een zweverig citaat: “Je komt in een hoge energie als je dankbaarheid toont. Roddelen is lage energie, dat is niet gezond.”