IEMT (Integral Eye Movement Therapy): een nieuwe kwakzalveraanwinst

‘Goed nieuws! Vanaf 1 september kun je van de overheid een subsidie krijgen van €1000 per jaar om jezelf te ontwikkelen, namelijk het STAP-budget’, juicht Response Instituut in Roermond, opleider van kwakzalverij-activiteiten als hypnose, NLP (neuro-linguïstisch programmeren) en IEMT (Integral Eye Movement Therapy), op zijn website. ‘Wanneer je tussen 27 september 2022 en 1 december 2022 een opleiding begint bij ons, neem dan nú je kans om gebruik te maken van je STAP-budget.‘

IEMT, aanleunend tegen het breed toegepaste EMDR, is een hype in het land der kwak-coaches. ‘Integral Eye Movement Therapie (IEMT) is een verrassend snelle en effectieve therapie die positieve verandering creëert op het vlak van ongewenste emotionele- en identiteitsimprints’, claimen behandelaars.

STAP-subsidie

De recent in het leven geroepen STAP-subsidieregeling speelt een rol in de opmars van IEMT. STAP staat voor Stimulering Arbeidsmarkt Positie. De regeling ligt onder vuur omdat niet alleen serieuze cursussen worden gesubsidieerd maar ook kwakzalver-opleidingen voor bijvoorbeeld handoplegger, kleurentherapeut, bach-bloesemtherapeut en IEMT.

Twee CDA-kamerleden hebben hier in september vragen over gesteld aan de verantwoordelijke minister van Sociale Zaken, Karien van Gennip. Zie het naschrift bij het stuk over UWV op deze website. De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) nomineerde de minister eind september voor haar Meester Kackadorisprijs 2022, voor het faciliteren van kwakzalverij. In het kielzog van de minister werd ook de uitvoerende instantie UWV genomineerd.

IEMT -therapeut in een handomdraai

Een IEMT-behandelaar ben je zo. Hypnosetherapeut Hanneke van der Voort geeft bij het Response Instituut in Roermond een vijfdaagse cursus IEMT voor 899 euro; handboek & studiemateriaal, een ‘officieel’ certificaat voor in een mooie lijst aan de muur, koffie, thee, fruit en meer lekkers inbegrepen. Gemakkelijk te betalen met een STAP-subsidie.

Je moet in het bezit zijn van een havo- of mbo-diploma, en minimaal 18 jaar zijn. Van der Voort is overigens niet de eerste de beste, ze behaalde haar docentendiploma bij de IEMT-‘uitvinder’ zelf, de Brit Andrew Austin.

IEMT is een relatief nieuwe toevoeging in het rijtje niet-reguliere behandelwijzen om traumatische gebeurtenissen te helpen verwerken, ontstaan rond 2006 vanuit de gedachte dat oogbewegingen ‘neurologische veranderingen’ teweeg brengen. Door begeleid de ogen te bewegen, en stil te staan bij een negatief gevoel, zouden nieuwe verbindingen aangelegd worden in de hersenen wat dan weer de emotionele codering verandert. Die behandeling, zo staat op een van de talrijke IEMT-websites, kan je helpen om ‘binnen korte tijd de emotie op een trauma, angst of fobie te verminderen of zelfs helemaal weg te nemen’, is de omschrijving van hypnosebedrijf Feel-fine in het Drentse Beilen.

‘Negatieve gevoelens vervagen en kunnen worden losgelaten. Eindelijk verlost van die (negatieve) ballast die je meedraagt’, schrijft IEMT-‘practitioner’ Twan Boetzkes hypnotiseur en eigenaar van het bedrijf Transformose in Eindhoven. Op zijn website geeft hij aan ‘je graag bij te willen staan in jouw transformatie naar meer zelfvertrouwen’.

Snelle koppeling aan EMDR

Met ‘oogbewegingen’ in de naam is de vergelijking met EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) snel gelegd, wat IEMT-therapeuten dan ook regelmatig doen. Sterker, ze hebben er hun behandeling op gebaseerd. Ze beweren dat zowel EMDR als IEMT een effect teweegbrengen door die oogbewegingen, met het belangrijke verschil dat je bij IEMT tijdens het bewegen van de ogen alleen bij ‘het gevoel’ stilstaat, en niet bij de traumatische gebeurtenis die dat gevoel heeft veroorzaakt, schrijven ze als ‘uitleg’ op hun website. Dit klinkt prachtig, want wie wil er nu denken aan een gebeurtenis die zoveel narigheid heeft veroorzaakt?

Naar EMDR is intussen een grote hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek gedaan en het is sterk ingebed in de moderne psychologische praktijk. Bij EMDR staat het belang van blootstelling aan het trauma (exposure, door het in gedachten nemen van de pijnlijke herinnering) in een veilige setting van de behandelkamer buiten kijf. Er is echter nog steeds scepsis over het belang van oogbewegingen terwijl toch uit een Australische/Spaanse meta-analyse van vier jaar geleden blijkt dat er (enige) toegevoegde waarde is.

De gedachte is, dat het uitvoeren van een gemengde taak (dus: geconcentreerd nadenken over de traumatische gebeurtenis, en het maken van een volgbeweging van de ogen) het gevoel zou moeten doen uitdoven dat iemand krijgt wanneer diegene aan de herinnering denkt.

Waar is het bewijs?

Adepten van IEMT menen dus dit te kunnen zonder dit essentiële onderdeel van EMDR. Kom maar op met dat bewijs! Waar er voor EMDR een reeks van aanwijzingen zijn van werking, is het enige gepubliceerde artikel over IEMT dat we konden vinden een casusbeschrijving van behandeling van de huidziekte psoriasis, bij een 49-jarige patiënt. Het artikel uit 2018 is geschreven door hypnotiseur John Martin Moore, lid van de Britse IEMT-vereniging.

De studie werd dan ook gepubliceerd in de Journal of Experiential Psychotherapy, een Roemeens blaadje zonder impact factor. Nergens vonden we een wetenschappelijk onderzoek naar IEMT bij psychiatrische problematiek.

Nogal mager al-met-al voor een behandeling die door een Engelse IEMT-website zelfs wordt aangedragen als optie bij misbruik in de kindertijd! Schande. IEMT-behandelaren beschrijven hun behandelwijze stelselmatig als ‘nieuw’ en ‘volop in ontwikkeling’. Er zou aan toegevoegd moeten worden: ‘zonder enig bewijs’.

Kortom, IEMT heeft alles weg van klassieke kwakzalverij: klanten lokken met de belofte van genezing waarbij ze niet stil hoeven te staan bij alle narigheid die de klachten veroorzaakt. Dit gebeurt zonder bewijs en zonder logische verklaring. En dus kun je beter voor traumaklachten, angstklachten of fobieën naar je huisarts of een psychotherapeut gaan. En loop met een grote boog om deze nieuwe groep Heilpraktiker heen.

Sem Cohen is bestuurslid van de VtdK en aio psychiatrie. Hij doet naast klinisch werk onder andere onderzoek naar responspredictie bij antidepressieve therapieën.