Ingeborg Bosch van ‘firma intimidatie en bedrog’

Met nogal wat artikelen, onder meer op deze website vanaf 2008, meenden wij langzamerhand klaar te zijn met Ingeborg Bosch en haar “uitvinding” Past Reality Integration (PRI). Daar komt nu verandering in met het verschijnen van een boek met de duidelijke titel ‘Firma intimidatie en bedrog’, waarin auteur Wietske de Blocq van Scheltinga een inkijkje geeft hoe de PRI-opleiding – met sektarische trekken – in elkaar steekt. Ze volgde deze opleiding meer dan een jaar, tot in Frankrijk.

Eerst even een samenvattende zin over het hersenspinsel PRI. Psychologe Bosch verzon PRI om frustraties uit de kindertijd en hun onbewuste nawerking op volwassen leeftijd bewust te maken. Inzicht daarin zou “integratie” bewerkstelligen en klachten en stoornissen doen verdwijnen. PRI lijkt een verwrongen nabootsing van de psychoanalytische theorieën over de kinderontwikkeling. Bosch noemt Freud of diens dochter Anna echter nergens, hoewel zij op dit gebied sedert de vorige eeuw van grote betekenis zijn geweest.

Bosch deponeerde haar “uitvinding” als handelsmerk en heeft het voorzien van een nietszeggend ®-teken, in 2007 bij het merkenregister geregistreerd. Dit is voor producten zoals pillen gebruikelijk, maar voor diensten zoals psychotherapie ongebruikelijk en afkeurenswaardig. Het is een poging om degenen, die de door haar opgezette kostbare “opleiding” Professional Training Program (PTP) in PRI met succes hebben voltooid, levenslang te verplichten een percentage van hun inkomsten (uit PRI) af te dragen aan de uitvinder. Wij publiceerden erover in 2008 in ons tijdschrift, onder de kop “Godin in Frankrijk”.

Effectiviteit niet bewezen

De effectiviteit van PRI is nooit bewezen. Maar sommigen geloven in Bosch’ uitvinding, onder meer de Stichting Keurmerk Beroepsscholingen (SKB) die de opleiding PTP gecertificeerd heeft. Deze certificering is tot onze verbazing nooit herroepen.

Behalve bij ons in het tijdschrift en op de website, verschenen over Bosch en PRI kritische artikelen in De Volkskrant (onder meer een verbijsterend artikel op 31 mei 2019), in het tijdschrift Skepter en in het vakblad De Psycholoog in oktober 2020.

Maar nu, vanaf maart 2023 is er ook een extreem kritisch boek beschikbaar van therapeute Wietske de Blocq van Scheltinga. Het gaat over haar ervaringen in het Professional Training Program (PTP), de opleiding tot PRI-therapeut, waarmee zij anderhalf jaar later en vele duizenden euro’s armer, stopte. De titel van haar in eigen beheer uitgegeven boek is veelzeggend, De Firma Intimidatie en Bedrog. ISBN 978-90-9036729-3; prijs 23,50 euro (te bestellen via bol.com of via willemherman.nl)

De Blocq beschrijft eerst een redelijke introductie in de opleiding te hebben meegemaakt hier in Nederland, en ook beschrijft ze een enthousiasmerende (maar prijzige) “intensive” door Bosch zelf. Later onderging zij een kostbare vierdaagse training in het Franse huis van Ingeborg Bosch. Deze was de reden dat zij haar PRI-opleiding stopte.

Duizenden euro’s

Bosch leeft in haar huis als God in Frankrijk. Er is een kleine trainingsruimte. De trainees in de PTP moeten slapen, ontbijten, lunchen en dineren in ”gîtes” in de buurt. De kosten van die gîtes en de maaltijden komen bovenop de toch al forse kosten van de opleiding van meerdere duizenden euro’s.

Bosch was bij de training voornamelijk afwezig en liet de opleiding steeds over aan haar second in command, psychologe Lenneke van Hastenberg. Het verslag van De Blocq van Scheltinga beschrijft bijeenkomsten in een sekte-achtige sfeer. Zij schrijft hoe Van Hastenberg de opleidingsgroep intimideerde en koeioneerde, waardoor een aantal trainees met veel huilbuien en opwinding terugviel in een angstige, onwaardige kinderhouding, inclusief vérgaande volgzaamheid. Dit alles moest het doel hebben inzicht te wekken bij de deelnemers in de eigen verwerkingsmechanismen van kinderlijke frustraties.

Verbijsterend was de betrokkenheid bij de training van de dochter van Bosch. Het was kennelijk de bedoeling dat deze als een soort stagiaire ingezet zou worden om een verslag te maken. Dat ging niet door wegens verzet in de groep. Er was tevoren geen enkel overleg met de trainees geweest en haar aanwezigheid was ook niet tevoren aangekondigd. Het overviel hen. Ook de jeugdige leeftijd van de dochter, tussen de vaak al wat oudere trainees en het feit dat ze geen onderricht had gehad op het gebied van psychologie, psychotherapie of groepsdynamiek, gaven aanleiding tot verzet in de groep. De dochter trok zich vervolgens huilend terug. Onder leiding van Van Hastenburg ontstond daarna een macabere schuld-en-boete sfeer bij de groep trainees, en de uiteindelijke verschijning van de woedende Bosch zelf deed daar geen goed aan.

Het boek van De Blocq van Scheltinga is goed leesbaar. Ze schrijft boeiend en vlot en het is nuttige informatie voor degenen die opgeleid willen worden door Bosch. Het kan zomaar aanleiding zijn de opleiding stop te zetten, dat scheelt veel geld. Ook voor mensen die niet in PRI geïnteresseerd zijn maar in kwakzalverij in het algemeen is het interessant om te lezen hoe het verdienmodel van Bosch in elkaar zit.

Ronald van den Berg is niet–praktiserend psychiater.