Jan Kloostermans ‘artrokinesioloog’- titel is nep

‘Er zijn te weinig artrokinesiologen en zij hebben lange wachttijden. Dus ik ga nog even door’, beloofde fysiotherapeut/manueel therapeut Jan Kloosterman begin april in een interview met het Nieuwsblad van het Noorden (NvN). De Emmenaar is grondlegger/uitvinder van het zelfbenoemde vakgebied artrokinesiologie. De schrijver van het kritiekloze stuk in de regionale krant is Marieke Kwak. Ze doet haar naam alle eer aan.

De tachtigjarige Kloosterman is meerdere dagdelen per week te vinden in zijn praktijk voor artrokinesiologie in Emmen, lezen we in het artikel. De onuitsprekelijke naam van zijn ‘vinding’ zou zoiets betekenen als ‘gewrichtsbewegingskunde’. Kloosterman helpt met zijn behandeling mensen af van hoofdpijn, nekpijn en meer van dat al. Hij leidt collega-fysiotherapeuten op in zijn leer. Door hem opgeleide fysiotherapeuten omschrijven het als een ‘menselijke APK’. Omdat het bewegingsapparaat ‘van top tot teen’ wordt onderzocht en behandeld, is hun uitleg.

Kloosterman is in de jaren zeventig van de vorige eeuw jaren op zoek geweest naar een constructieve oplossing voor moeilijk te behandelen klachten van het bewegingsapparaat. Door empirisch onderzoek ontdekte hij een wetmatigheid tussen zo’n vierhonderd bewegende delen en vaste punten in het lichaam.

Deze ‘Vaste Punten Theorie’ verschafte Kloosterman toegang tot eindeloze mogelijkheden om op een zachte manier de balans in het lichaam te herstellen, zo lezen we in het NvN-artikel. De vaste punten fixeert hij, de gewrichtjes nodigt hij met bescheiden vingerkracht uit tot optimale beweeglijkheid, omschrijven adepten zijn leer. Duizenden mensen met vaak onbegrepen klachten zouden in de loop der jaren hun weg hebben gevonden naar Jan Kloosterman. Het zijn vooral patiënten die na een lang traject het reguliere circuit achter zich hebben gelaten en die met artrokinesiologie alsnog zijn geholpen, vertelt Kloosterman in het interview.

Afstudeerders

Gebrand Heemstra in Zwolle, een van de afstudeerders van Kloosterman, legt het in een filmpje op zijn Facebook-pagina haarfijn en beeldend uit.

Een andere afstudeerder is fysiotherapeut Jeroen Drost in Amersfoort, eigenaar van de praktijk Artrofocus. Hij rondde in 2017 de tweejarige opleiding artrokinesiologie bij leermeester Kloosterman af. Zijn omschrijving van het vakgebied is als volgt: ‘Bij artrokinesiologie wordt er uitsluitend gebruik gemaakt van een specifieke mobilisatietechniek van gewrichten, waarbij in elk gewricht meer bewegingsruimte wordt gecreëerd. De daarbij uitgeoefende kracht is gering en door zijn gerichtheid zeer effectief. Tijdens iedere behandeling worden alle gewrichten behandeld die van buitenaf bereikbaar zijn. Dit zijn er ongeveer 330.’

Het gaat goed met Drost. ‘Wegens grote drukte hebben wij momenteel een tijdelijke patiëntenstop’, laat hij op zijn website weten. 

Nergens onderbouwde claims

De zoekmachine van het medische databestand PubMed kent artrokinesiology niet, fysiotherapeut Kloosterman overigens ook niet. Op zijn website heeft de fysiotherapeut vele – nergens onderbouwde en gepubliceerde – claims staan, we citeren er twee: 

1. ‘Artrokinesiologie is geschikt voor iedere leeftijd. De beste leeftijd om een behandeling te starten is bij kinderen rond de 5 à 6 jaar. Bij veel kinderen gaat er tijdens de geboorte wat mis. Bij huilbaby’s, baby’s met een dwangstand van het hoofdje, een spastische darm, astma of bronchitis kan een eenmalige behandeling al helpen’.

Claim 2 is al even bizar en nergens onderbouwd:
2. ‘Een valpartij, of stoeien en spelen kan bij kinderen ook voor een zogenoemde functiestoornis in de wervelkolom zorgen. Dit kan er toe leiden dat het kind bij het opgroeien klachten krijgt, zoals krom staan, raar lopen, spierpijn, scoliose, X- of O-benen. Zonder behandeling zullen de klachten toenemen. Artrokinesiologie pakt de oorzaak aan.’

Het zijn claims gebaseerd op anekdotische verhalen in zijn praktijk. Kloosterman heeft in de loop der jaren een heel (bedrijven)circus rond zijn uitvinding opgetuigd, leert een kijkje in het register van de Kamer van Koophandel.

In 2007 heeft hij zijn bedrijf Artrokinesioloog Kloosterman opgericht. Negen jaar geleden kwamen daar nog twee stichtingen bij, de Vereniging Artrokinesiologie en de Stichting Kennisinhouden en Beheer Artrokinesiologie. Ze zijn gevestigd op zijn woon/praktijkadres in Emmen en zien toe op de ‘instandhouding en bevordering van de kennis en normen en het beschermen en professionaliseren van de artrokinesiologie als medisch-complementaire behandelwijze’. Kloosterman heeft in de loop der jaren twaalf fysiotherapeuten opgeleid, de meesten hebben hun praktijk in en rond Emmen. Dit jaar verschijnt er een leerboek van zijn hand.

Alternatieve circuit lovend

In het alternatieve circuit is enkele malen juichend geschreven over artrokinesiologie en -over uitvinder Kloosterman. Volgens een recent artikel in Medisch Dossier – het walhalla van de kwakzalverij – is de aanpak van Kloosterman – ‘een bevlogen man met een indrukwekkende loopbaan’, lezen we – een ‘reset’ van het lichaam, waarna het op eigen kracht weer optimaal kan functioneren. 

Het blad The Optimist, tijdschrift van en over vaagheden, wijdde twee artikelen aan artrokinesiologie. In 2019 een algemeen stuk. In april 2020 beschrijft journaliste Yildiz Celie – altijd kritisch, vindt ze zichzelf – haar artrokinesiologie-behandeling en vertelt ze wat de Kloosterman-aanpak (drie behandelingen) voor haar heeft gedaan. 

De meeste zorgverzekeraars vergoeden geen artrokinesiologie-behandelingen, ook niet uit een van hun aanvullende pakketten. Verzekeraar DSW lijkt de uitzondering. De zorgverzekeraar zou sinds een jaar €60,- per artrokinesiologie-behandeling vergoeden, maximaal zes behandelingen per jaar, meldt Kloosterman op zijn website.

Kloosterman koketteert, net als veel andere alternatieve behandelaars, graag met titels. Bij hem opgeleide fysiotherapeuten mogen zich ‘artrokinesioloog’ noemen. Sinds 1985 zou dit een beschermde titel zijn, uitsluitend bestemd voor ‘fysiotherapeuten (en artsen)’ die bij hem zijn opgeleid, laten opgeleiden via hun praktijkwebsites weten, op instigatie van opleider Jan Kloosterman.

Geen beschermde titel

Het is een onzinbewering. ‘Artrokinesioloog’ is geen beschermde titel, iedereen mag zich zo noemen. Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF), hiernaar gevraagd, verwijst het titelborstgeklop naar het rijk der fabelen. ‘Het is logisch dat u over artrokinesiologie niets op onze website hebt kunnen vinden, om de eenvoudige reden dat atrokinesiologie niet behoort tot het domein van de fysiotherapie’, laat de woordvoerder van het genootschap weten. ‘Het KNGF heeft dan ook geen erkenning afgegeven voor enige opleiding artrokinesiologie. De ‘titel’ artrokinesioloog komt niet voor op de lijst van beschermde beroeps- of opleidingstitels. De bewering op de website van Kloosterman die u aanhaalt klopt dus niet’, e-mailt het KNGF.

De webredactie heeft Jan Kloosterman, en alle bij hem opgeleide (BIG-geregistreerde) fysiotherapeuten, per e-mail gevraagd waarom ze beweren dat artrokinesioloog een beschermde titel zou zijn. De wereld rond Kloosterman treedt unaniem op, geen van de twaalf aangeschreven fysiotherapeuten antwoordt. Ook Jan Kloosterman reageert niet.