Kan chiropractie helpen bij hoofdpijn?

Vraag:

Mijn broer (in de dertig, getrouwd, vader van twee kleine kinderen van vier en zes, gezond) had (chronisch) last van hoofdpijn en ging naar een chiropractor. Hij kreeg tijdens zijn behandeling een hersenstaminfarct. Hij raakte helemaal verlamd en kon alleen zijn oogleden bewegen. Geestelijk was hij de oude. Er volgde een periode met sondevoeding, beademing, canule, zuurstof…. Na een maand op de intensive care is hij maanden in een revalidatiecentrum geweest. Hij is nu thuis en kan weer zelf ademen, eten en praten.Langzaam komt er wat beweging terug: kleine stukjes langzaam lopen achter een rollator. Mijn broer heeft aangifte gedaan tegen de chiropractor wegens zware mishandeling. De zaak is tot onze verbazing en ergernis geseponeerd. De officier van justitie heeft zijn mening voornamelijk gebaseerd op rapportages van twee chiropractors. Kan chiropractie helpen bij hoofdpijn?

Antwoord:

Rien Vermeulen, emeritus hoogleraar neurologie bij het AMC, tot voor kort bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK):

“Helaas kennen we vergelijkbare gevallen als uw broer. Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) publiceert hier af en toe over. Enkele voorbeelden: Eind 1993 beschreven artsen de cases van twee mannelijke patiënten van 41 en 40 jaar waarbij na manuele therapie (van de halswervelkolom, “kraken”) een scheuring (dissectie) van de wervelslagader (A. vertebralis) werd vastgesteld. 

In 2008 beschreven Rotterdamse neurologen in dit artsenblad het geval van een gezonde 42-jarige man die naar de spoedeisende hulp kwam. Hij had (aanvankelijk geheel blind) tijdens een chiropraxiebehandeling (cervicale manipulatie) een dubbelzijdige scheuring van de wervelslagader opgelopen, bleek bij onderzoek (CT-angiografie). 

Chiropractors menen dat er geen verband is tussen hersenstaminfarcten en hun behandeling. Dit is niet juist. In 2003 beschreven Amerikaanse neurologen in het blad Neurology tientallen gevallen van scheuring van de wervelslagader na/bij manuele therapie (het bovenste deel) van de wervelkolom. Uw broer werd voor hoofdpijn behandeld.

Chiropractie is geen behandeling voor hoofdpijn. Chiropractors menen dat hoofdpijn uit de nek kan ontstaan, maar dit is niet juist. Bovendien is behandeling met chiropraxie voor nekproblemen niet effectief maar wel gevaarlijk. In de wetenschappelijke literatuur zijn hier verschillende artikelen over te vinden. Zie bijvoorbeeld een artikel in 2012 in de British Medical Journal (BMJ) van Britse en Australische onderzoekers. 

Ik schreef in 2013 een artikel in het NTvG hierover. Mijn basale conclusie: pijn in de nek zonder neurologische symptomen of afwijkingen gaat meestal spontaan over. Hoe chiropraxie gunstige effecten zou kunnen hebben, is niet goed te begrijpen, de nadelige effecten des te beter. Bij de manipulaties aan de nek kunnen scheuringen van de halsslagader ontstaan wat herseninfarcten tot gevolg kan hebben. 

In een recent artikel in het blad Huisarts & Wetenschap (2013) kom ik tot dezelfde conclusie. Chiropraxie behoort niet tot de geneeskunde. Theorieën over ziekten en behandelingen behoren te worden getoetst volgens methoden en technieken van de geneeskunde. Richtlijncommissies van huisartsen en medisch specialisten die met de juiste methode behandelwijzen beoordelen, noemen chiropractie terecht niet als medisch zinvolle behandeloptie voor welke kwaal dan ook. Behandelwijzen, zoals chiropractie, die berusten op theorieën die niet getoetst of zelfs niet toetsbaar zijn, rekenen we tot de kwakzalverij.”