Kleurtherapie syntonics een vat vol kultermen

De patiënte had van kennissen gehoord over syntonics-therapie, een behandeling die er in grote lijnen op neer komt dat iemand een minuutje naar kleuren moet kijken, eerst rood, dan blauw en vervolgens groen.

Eén keer in de week en dat zes weken achtereen, à raison van zeshonderd euro. De kleurgevoelige kegeltjes in het netvlies raken hierdoor zo van streek dat chronische hoofdpijnklachten als sneeuw voor de zon zullen verdwijnen, zo was haar voorgeschoteld. Na die zes weken meldde de behandelaar dat haar gezichtsveld zou zijn verbeterd, van eerst vijf (??, red.) naar nu vijftien (??, red.) procent, dankzij dit kleurenkijken, zo had hij kunnen meten. Niet dat de patiënte er veel van had gemerkt. Bovendien, haar hoofdpijn was niet verdwenen.

Kwakzalverij, zo waarschuwde de coassistente van het VUmc in haar e-mail.

Optometrist (een niet-erkend specialisme) Hans de Bruijn in Hoofddorp, een van de syntonics-gelovigen in Nederland en door collega’s aangewezen als het wetenschappelijke brein en dus woordvoerder, verwoordt het tegenwoordig op zijn website zo: “Syntonics filter therapie, afkomstig uit de VS, maakt gebruik van kleurvelden van het zichtbare licht en activeert de balans tussen beide ogen, het regelt het evenwicht tussen het sympathisch en parasympatisch systeem. De therapie wordt al meer dan negentig jaar klinisch gebruikt en is veilig en effectief met een grote kans op succes. Bij ons in de praktijk is ruim 90% van de behandelingen effectief”, beweert De Bruijn – zelf zes jaar actief in syntonics – op zijn website. 

Hij claimt er mee van alles en nog wat te kunnen behandelen zoals “scheelzien, dubbelzien, vermoeidheid, hoofdpijn, slecht geheugen, leesproblemen, evenwichtsproblemen, slechte schoolprestaties en wisselende sportprestaties.”
De bewijsvoering van al dit moois rammelt echter aan alle kanten. In Nederland is een tiental syntonics-aanhangers. Ze zijn lid van een in de VS gevestigde vereniging, het College of Syntonic Optometry. Deze club verwijst op zijn website ter wetenschappelijke onderbouwing van de methode naar “drie gecontroleerde studies” van ene Michael Kaplan (uit 1983) en van ene Jacob Liberman (uit 1986). 

Beide namen (in combinatie met ogen/kleur) zijn niet terug te vinden in Pubmed. Het medische databestand kent het begrip syntonics überhaupt niet, en ook niet de door de club veel gebruikte combinatie syntonic optometry. Een veeg teken.

De publicaties waar de Amerikaanse syntonics-vereniging naar verwijst, blijken op internet gezette publicaties (van lezingen) te zijn. De studies hebben de wetenschappelijke oogbladen in al die dertig/veertig jaar blijkbaar niet kunnen bereiken.

Optometrist De Bruijn in Hoofddorp, franchisenemer van brillenketen Pearle, geconfronteerd met de bevinding dat er niets wetenschappelijks te vinden is, reageert in een e-mail verrassend: “Een wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt inderdaad, die publicaties die u noemt zijn inderdaad de laatste hierover”. Om er aan toe te voegen, als vergoelijking voor veertig jaar radiostilte vanuit het syntonics-onderzoeksveld: “De volledige therapie wetenschappelijk maken, is volgens mij nooit mogelijk omdat er namelijk geen placebofilter bestaat”, laat De Bruijn weten.

Op zijn website meldt hij sindsdien- enigszins betrapt – dat de methode “effectief is met een grote kans op succes”. De aanduiding “bewezen effectief” heeft hij verwijderd op zijn nieuwe website. De Bruijn e-mailt ter verklaring: Ik begrijp nu dat ik het woord bewezen foutief heb gebruikt.” Op zijn oude site, te vinden op internet, is de aanduiding bewezen overigens nog wel te vinden. 

Zijn collega-gelovige Rob Groenink, met een praktijk in buurgemeente Uithoorn, is nog niet zo ver. Hij meent nog steeds dat syntonics “bewezen effectief” is. Groenink heeft vermoedelijk geen tijd gehad het voorvoegsel bewezen te schrappen, hij is een druk man, zo lezen we op zijn website: “I.v.m. onze lange wachttijden, is er een tijdelijke patiëntenstop voor nieuwe patiënten.”

Beide optometristen hebben dezelfde prachtige, onbegrijpelijke kulzin op hun website staan: “De door de syntonics filter therapie verkregen resultaten zijn blijvend zolang deze geïntegreerd zijn. Om zekerheid te hebben of deze integratie een blijvend karakter heeft, wordt na zes maanden een controle uitgevoerd en indien noodzakelijk een nabehandeling gegeven.”

De Bruijn en Groenink zijn overigens niet alleen in de syntonics-leer, ze geloven ook in prismabrillen die ze mensen aanmeten ter behandeling van dyslexie. Ja, ze weten dat dyslexie geen oogprobleem is. Maar als het linkeroog niet goed samenwerkt met het rechter, dan moet je daar iets aan doen, die prismabril opzetten dus. We lezen daarover ter verklaring, ook weer op de website van beide optometristen, de onbegrijpelijke zin: “Dyslexie is geen oogprobleem, maar oogproblemen veroorzaken wel grotere gevolgen voor mensen met dyslexie dan mensen zonder dyslexie.”