Magnetische onderbroeken

Dit gat wordt deels gevuld met een ander gat: het zwarte gat van Veronica. In plaats van vertrouwen te stellen in dominee of priester, zoekt men zijn heil bij paragnost en homeopaat. De behoefte bedrogen te worden is sterk maar daarom niet minder raadselachtig. Psychologen menen dat deze behoefte voortkomt uit ongewenste onzekerheid. We leven in een volstrekt onbegrijpelijk universum en omdat dat een vervelend besef is, verzinnen we allerlei collectieve wanen die de boel acceptabel maken. Het verwarrende aardse bestaan wordt draaglijker door een Grote Baas te verzinnen die het allemaal in de hand heeft. Daarvan zijn er zoveel bedacht dat we er wel een parlement mee zouden kunnen vullen.

Het Grote Baasdenken en het Zwarte Gatdenken hebben een belangrijke overeenkomst: wetenschappelijke inzichten worden genegeerd. Het lijkt erop alsof het publiek van de wetenschap alleen de technologie wenst, maar de theorieën die eraan ten grondslag liggen verfoeit. Zo kan het gebeuren dat de moderne Nederlander van zijn muziek geniet door middel van de aftastende laserstraal van zijn CD-speler, maar tegelijkertijd gelooft dat mensen ook licht geven in allerlei kleuren en dat sommige mensen die “aura’s” kunnen zien en op grond daarvan tot een goede beoordeling van de gezondheidstoestand van iemand kunnen komen.

Ook is het niet ondenkbaar dat hij zijn planten precies de hoeveelheid chemicaliën geeft die op het Pokonflesje voorgeschreven worden, terwijl hij zelf in geval van ziekte genoegen neemt met een medicament waarin de ten onrechte werkzaam geachte stof door overmatige verdunning niet meer voorkomt. Deze ingebakken irrationaliteit van de mens is de oorzaak van veel rampspoed die hem overkomt.

Zij staat ook op gespannen voet met democratisch bestuur. Wanneer de meeste kiezers de mening zijn toegedaan dat ziekten genezen kunnen worden door edelstenen en handoplegging is het duidelijk waar de politici zich sterk voor zullen maken. In de EG bestaat een buitengewoon strenge procedure voor het registreren van geneesmiddelen. Farmaceutische industrieën moeten miljoenen investeren in onderzoek naar werking en bijwerkingen van hun producten, voordat ze op de gemeenschappelijke markt mogen verschijnen. In Nederland en Duitsland wordt een uitzondering gemaakt voor homeopathische en antroposofische medicamenten. Bij deze is vermelding als zodanig voldoende.

Rationalisaties voor deze krankzinnige stand van zaken variëren. Sommige regeringswoordvoerders zeggen dat er toch niets in zit, anderen menen dat de gebruikelijke statistische procedures voor dubbelblind onderzoek niet toepasbaar zijn, omdat alle patiënten anders zijn. Wim Betz, emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde in Brussel, vertelde me dat vooral onder invloed van een lobby van Duitse fabrikanten van deze eindeloze verdunningen een voorstel om deze uitzonderingspositie in de gehele EG van kracht te doen zijn in het Europarlement unaniem is aangenomen.

Hiermee komt de weg vrij voor pendelaars, horoscooptrekkers, duiveluitdrijvers en de verkopers van bioregulerende armbanden en magnetische sokken en onderbroeken. Misschien kan vervolgens een opiniepeiling over de vraag of de aarde rond of plat is uitmonden in een wet die bepaalt dat zij voor driekwart rond is.