Natuurarts Leendert Kunst morrelt aan bloed Q-koortspatiënt

Natuurarts Leendert Kunst, nu zo’n 83 jaar, behandelt q-koortspatiënten met een vreemde “autovaccinatie”-behandeling. Hij prutst wat met bloed dat hij bij de patiënt heeft afgetapt en vervolgens om de paar weken in partjes weer terug injecteert, onderhuids in de lies in de buurt van lymfeklieren. Het immuunsysteem krijgt volgens Kunst zo een flinke oppepper. Overblijfselen van de Q-koortsbacterie verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Reguliere artsen krijgen de kriebels van deze behandeling en waarschuwen ervoor. Q-koorts is een zoönose (overdracht van een dier), een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Geiten zijn de belangrijkst overdragers op de mens. Tussen 2007-2011 is er een Q-koortsepidemie in Nederland geweest, met name in het zuiden. Duizenden mensen zijn toen besmet geraakt. De afgelopen tien jaar zijn zeker 74 patiënten – met grote waarschijnlijkheid – overleden aan Q-koorts. Antibioticakuren vormen de beste aanpak. Honderden Q-koortspatiënten blijven echter ziek, ze hebben een chronische vorm met pijn- en vermoeidheidsverschijnselen. Veel patiënten hebben restverschijnselen die het speelveld vormen voor kwakzalvers.

Artsen van het Q-koorts Expertisecentrum van het Radboud Medisch Centrum in Nijmegen deden half januari een waarschuwing uitgaan voor de “alternatieve” “autovaccin”-behandeling van Leendert Kunst, omdat er geen enkele bewijs is dat de methode werkt en er bovendien gezondheidsrisico’s aankleven. Kunst zou vijf Q-koortspatiënten hebben behandeld met onderhuidse injecties van hun “geprepareerde” bloed (het autovaccin). Deze behandeling heeft hij ook beproefd op enkele patiënten met chronische Lyme. Op zijn website schrijft hij dat hij zichzelf en zijn dochter “genas” van “artrose en beschadiging van de zenuwen (door Lyme)”. Ook een collega-arts met chronische Lyme en gewrichtsklachten, zou hij hebben “genezen”. Kunst denkt van alles te kunnen aanpakken met zijn “Haarlemmer-olie”, ook de ziekte van Alzheimer. 

Het is hoog tijd dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een bezoekje brengt aan de praktijk van Kunst – nog steeds BIG-geregistreerd – in het Gelderse Beltrum.

Oude bekende

De natuurgenezer uit de Achterhoek is een alternatieve diehard en een oude bekende van de vereniging. In mei 1975, zo’n 45 jaar geleden, besteedde de redactie van het Maandblad tegen de Kwakzalverij aandacht aan zijn alternatieve handelingen. Indertijd poogde de Gelderse natuurgenezer patiënten met ernstige migraine te genezen met een rigoureus rauwkostdieet, in combinatie met ‘s morgens enkele flinke happen lijnzaad, lijnolie en kwark. Het rauwkostdieet moest vooraf worden gegaan door een “reinigende” braakkuur. Kunst was in 1980 de eerste alternatieve arts die in Nederland chelatietherapie toepaste.

Uit het stuk in het Maandblad tegen de kwakzalverij blijkt dat er in de jaren zeventig niet meer dan tien natuurartsen waren. Kunst was één van hen. In 2011 was hij medeoprichter van de AVIG, de artsenvereniging voor integrale geneeskunde. Enkele jaren geleden sloot ook de artsenvereniging voor homeopathie VHAN zich aan bij AVIG. Kunst is erelid. 

Met de “autovaccinatie”-behandeling zou de chronische vorm van Q-koorts aangepakt kunnen worden, zo meent Kunst. Hij heeft een website gemaakt over wat hij aanduidt als zijn Art of Medicure. Op deze site legt hij uit hoe zijn behandeling met bloed, opgesloten in de bekende vacutainer-buisjes, in zijn werk gaat. “Een – sinds tien jaar – beproefde en nieuwe manier om chronische ontstekingsziekten effectief aan te pakken”, zo omschrijft Kunst zijn behandeling. “Er is een groeiend bewijs dat bij chronische ziekten niet die omhulsels van bacteriën en virussen de ziekteoorzaak zijn, maar het DNA van micro-organismen. Dat vraagt om een geheel andere aanpak”, is een van zijn vage omschrijvingen, een uitleg die geen wetenschapper begrijpt. Het is geen wonder dat zijn hersenspinsel de wetenschappelijke literatuur niet heeft bereikt. De naam Leendert Kunst, die zichzelf vreemd genoeg afficheert als “wetenschappelijk opgeleid arts”, is niet terug te vinden met PubMed.

Kunst heeft zijn kunstje Autovaccine Therapy (Autovaccintherapie) begin september 2017 geregistreerd bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom in Brussel. Deze registratie zegt overigens niets over de kwaliteit van zijn vinding. Ook de merknaam is niet in de wetenschappelijke literatuur (PubMed) terug te vinden. Kwakzalverij dus.

Kunst vindt van niet en meldt dat de methode “in Duitsland wordt toegepast en beschouwd als reguliere geneeskunde.” Op zijn website staan enkele vage omschrijvingen, zoals: “Door de autovaccinatie wordt het immuunsysteem opnieuw geprogrammeerd, te vergelijken met een computer die na jarenlang gebruik steeds trager is geworden en opnieuw geïnstalleerd wordt. Dit “resetten” van het immuunsysteem gaat echter niet zo snel als bij een computer. De genezingsverschijnselen laten in de meeste gevallen enkele maanden op zich wachten.” Het is een omslachtige omschrijving die niets over de behandeling verduidelijkt.

Omslachtig

Kunst is hier goed in. Zo lezen we op de website: “Het bloed dat uiteindelijk verandert in autovaccin wordt in kleine hoeveelheden en verdeeld over 12 verschillende buisjes afgenomen, samen met twee controlebuisjes voor laboratoriumonderzoek. Het in enkele buisjes afgenomen bloed wordt in het laboratorium zodanig behandeld dat het na injectie het natuurlijke genezingsvermogen van de patiënt herstelt. De pijnloze injecties worden op gezette tijden een aantal malen herhaald. Er treden geen ongewenste bijwerkingen bij op en er worden geen geneesmiddelen aan het preparaat toegevoegd.” 

Ook deze alinea: “Het uiteindelijke autovaccin is eigenlijk niets anders dan bloed dat wekenlang op lichaamstemperatuur bewaard is onder steriele omstandigheden en in constante beweging gehouden. Dit betekent een langdurig afbraakproces van alle bioactieve moleculen in het bloed, met uitzondering van de menselijke en bacteriële DNA moleculen, die vrijwel ‘onverwoestbaar’ zijn.”

Ook deze zinnen leren niets: “Het afgetapte bloed wordt bewerkt via een protocol waarbij uitsluitend fysische invloeden worden toegepast. Er wordt dus niets aan het bloed toegevoegd noch wordt er iets uit verwijderd. De methode komt voort uit wetenschappelijke ontdekkingen die zijn omgezet in een effectieve behandelwijze zonder schadelijke bijwerkingen. Er worden geen middelen “van buitenaf” toegevoegd.”

Kunst doelt hier vermoedelijk op homeopathisch schudden; ook homeopathie is een hobby van hem. Zijn behandeling herstelt geen orgaanschade die al eerder door de besmetting is aangericht, meldt hij en passant  ook nog even op zijn website. 

Veiligheid

Internist Chantal Bleeker-Rovers van het Radboud Medisch Centrum, een van de artsen die zorgdragen voor de behandeling van ongeveer vierduizend Q-koortspatiënten in Nederland, denkt niet dat de methode kan werken. Ze raadt patiënten af naar de alternatieve genezer te gaan. Ze maakt zich zorgen  over de veiligheid van zijn behandeling: “Kunst bewandelt niet de normale wetenschappelijke gang der zaken: en hij zou dus zijn theorie niet direct op patiënten moeten uitproberen.”

Ook patiëntenvereniging Q-support raadt patiënten af zich te laten behandelen door Leendert Kunst omdat zijn behandeling niet evidenced based is. Patiëntenvereniging Q-uestion heeft geen mening: “Ik ben geen medicus. Dus ik kan mensen dit niet aan- of afraden.” 

Geen uitleg

Leendert Kunst is niet bereid uit te leggen wat hij uitspookt met het bloed van zijn patiënten, laat hij per e-mail weten. Vragen hierover wil hij niet beantwoorden. Hij werkt volgens “de regelen der kunst”. Of wel volgens “uitsluitend lege artis”, zo omschrijft Kunst het, verwijzend naar zijn naam en naar zijn gymnasiumopleiding.

De Gelderse natuurarts schrijft: “Ieder persoon met een beetje intelligentie die mijn website leest, begrijpt hoe het in zijn werk gaat. Slimme mensen stellen mij dergelijke vragen niet.” Hij wil geen toelichting geven omdat het “boegbeeld van uw vereniging een te grote hinderpaal vormt voor een gedachtenwisseling.”

Kunst doelt hier op bestuurslid Cees Renckens, voormalig voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. “Ik reageer pas nadat het u is gelukt deze collega het zwijgen op te leggen over mij en mijn werk. Als u dit in schriftelijke vorm per ondertekende brief meldt dan pas zal ik serieus op uw verzoek reageren”. Renckens heeft Kunst in de media afgelopen veertig jaar omschreven als kwakzalver, begin januari 2018 opnieuw en is niet voornemens daarmee te stoppen. 

Naschrift 12 september 2019: RadboudUMC hoeft niet te rectificeren

Natuurarts Leendert Kunst is volledig in het ongelijk gesteld in een proces dat hij had aangespannen tegen de Universiteit Nijmegen. Het Radboud Universitair Medisch Centrum (Radboudmc) mag van de rechtbank blijven beweren dat de vreemde “autovaccinatie”-behandeling, waarmee Kunst q-koortspatiënten behandelt, onveilig is. Dat oordeelde Rechtbank Gelderland begin september in een rechtszaak die de natuurarts had aangespannen tegen de Katholieke Universiteit, als formele rechtspersoon. 
Kunst zou vijf patiënten in behandeling hebben genomen.

Internist Chantal Bleeker-Rovers van het RadboudUMC, een van de artsen die zorg dragen voor de behandeling van ongeveer vierduizend q-koortspatiënten, had via de media laten weten dat zij meent dat zijn methode niet kan werken. Ze raadde patiënten af naar alternatieve behandelaar Kunst te gaan. Bleeker noemde zijn handelwijze ‘in potentie levensgevaarlijk en nooit wetenschappelijk onderzocht op veiligheid en effectiviteit.’ Een visie die overigens wordt gedeeld door de inspectie voor de volksgezondheid IGJ, blijkt uit de uitspraak.

Kunst vond deze mening schadelijk voor zijn reputatie en spande een proces aan. Hij eiste rectificatie. Bleeker zou zich met onmiddellijke ingang moeten onthouden van dergelijke uitlatingen, eiste de natuurarts uit het Achterhoekse Beltrum. Het Radboudumc moest bovendien een bericht hierover van zijn website halen. Hij lardeerde zijn eisen met dwangsommen.

De rechtbank wees zijn eis af omdat de juistheid van zijn autovaccinatie-therapie niet vaststaat, schrijft de rechtbank in haar uitspraak. Leendert Kunst moet de proceskosten betalen, tot op heden € 1.086,00.
De Universiteit Nijmegen kan tot 9 oktober 2019 in beroep gaan.