NCRV en DWDD zijn kritiekloos over Facilitated Communication

Het laatste hoogstandje van de stichting is de productie van de documentaire Een Dansend Hart door een kritiekloze NCRV.

Deze documentaire, die half februari is uitgezonden, gaat over de ‘afwezige’ wereld van de inmiddels overleden Niek Zervaas. Niek is 23 jaar en zwaar lichamelijk gehandicapt. Hij wordt de eerste 18 jaar van zijn leven als achterlijk gezien, omdat hij niet kan praten. Wanneer Niek zich met behulp van een in Australië ontwikkelde techniek ‘verstaanbaar’ weet te maken, blijkt hij echter intelligent te zijn en een rijke, innerlijke wereld te hebben, zo voelen de ouders dit.

Een belangrijke persoon in FC is een helper – meestal één van de ouders – die op aanwijzing van ‘opgepikte gedachten’ van de (autistisch) gehandicapte zijn hand over een toetsenbord beweegt waardoor teksten worden gegenereerd. Faciliteren is de term die FC-aanhangers voor dit toetsenwerk gebruiken.

De kwakmethode Facilitated Communication (FC), een methode zonder enige serieuze bewijsvoering over de werking, hielp hem zes jaar lang te communiceren met de buitenwereld, zo geloven zijn ouders. Patty Zervaas is de moeder van Niek. Ze is, samen met haar zus, medeoprichter van de stichting SaMens en een van de gelovers in deze vorm van ‘ondersteunde communicatie.’

Actieve leden in de stichting zijn verder onder meer José Smits, ex-kamerlid van de PvdA en ex-journaliste van de Volkskrant en haar vriendin Trix Grooff, een homeopathische huisarts in Amsterdam. Ze zijn de moeders van Thiandi Grooff die eerst in het geheel niet kon spreken maar die met behulp van verschillende facilitators feilloos leerde communiceren, in meerdere talen, beweren de ouders. Ze hoopt binnenkort een bachelor-diploma te halen. Het blad Skepter schreef hier in 2010 een uitgebreid artikel over.

Er is op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij eerder geschreven over deze techniek. Daar is te lezen dat uit onderzoek blijkt dat de facilitator steevast de bron is van de ingetikte boodschappen.

In de recente NCRV-documentaire wordt hierover met geen woord gerept, tot grote ergernis van Pepijn van Erp op de website Kloptdatwel.nl die er een kritisch stuk aan wijdde. Ook in enkele kranten, waaronder De Volkskrant, zijn kritische stukken verschenen over de documentaire en over de kritiekloze manier waarop in bijvoorbeeld De Wereld Draait Door de NCRV-documentaire is behandeld.

De website van Niek Zervaas geeft een onthutsend inkijkje in het kwakzalversgeloof dat FC omringt. Op 23 augustus 2011, tien dagen na de dood van Niek, heeft de familie een nieuwsbrief gemaakt waarin iedereen wordt opgeroepen vragen aan Niek te stellen. Die vragen, zo lezen we, kunt u nog steeds stellen aan Niek, via Marianne Lens, zijn bronvertaler. Niek, zo schrijft de familie, verlangt ernaar om persoonlijk vragen te beantwoorden. `Maar dan moet u ze wel stellen’, aldus de familie.

Marianne Lens uit Hellevoetsluis, die zichzelf op Twitter afficheert als astrologe/reiki-therapeut en met haar FC-gelovigen in de kracht en verbindende werking van (zeldzame) Venus Transities gelooft, doet dit overigens niet voor niets. Vragen aan Niek worden beantwoord tegen een kleine vergoeding, meestal tussen 10 – 20 euro. Het e-mailadres van Niek is: [email protected].

De wetenschappelijke wereld heeft FC al lang geleden afgeserveerd. De Amerikaanse psychologievereniging APA nam in 1994 een resolutie aan met als basale conclusie: ‘Onbewezen’.

Een lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij stuurde twee literatuurreferenties over onderzoek waaruit blijkt dat FC niet werkt.

1. Jacobson, J.W., Mulick, J.A. & Schwartz, A.A., (1995). A History of Facilitated Communication Science, Pseudoscience, and Antiscience.  the American Psychological Association. Vol. 50. No. 9. 750-765.
2. Mostert, M. P., (2001). Facilitated Communication Since 1995: A Review of Published Studies. Journal of Autism and Developmental Disorders, Vol. 31, No. 3. (PDF).