‘Neurotherapeut’ Frank Krijgsman gebruikt badmutsje tegen ADHD

Een badmutsje met daaronder negentien op het hoofd geplakte elektroden die een ‘minimaal’ wisselstroompje door de hersenen sturen. Het oogt simpel, het resultaat is echter verbluffend: ADHD verdwijnt, weg is de Alzheimer. Fysiotherapeut Frank Krijgsman van het bedrijfje Xs2brain in Den Haag pakt met zijn apparaten neurologische aandoeningen aan zoals de ziekte van Parkinson, MS, hersentrauma’s en CVA’s. Krijgsman draait er zijn hand niet voor om.

Je moet er wel even voor gaan zitten. Voor een blijvend resultaat zijn 15 tot 25 mutstrainingen nodig, liefst twee maal per week. “Op wat langere termijn zal verdere harmonisering van de hersenfuncties plaatsvinden. Getroffen gebieden in de hersenen zijn zo te herreguleren”, schrijft Krijgsman op zijn website. Elke aandoening heeft een geprotocolleerde, ziektegevoelige frequentie. “Ook slapen, de aandacht, concentratie en het geheugen zijn er beduidend mee te verbeteren. Antidepressiva kunnen doorgaans verminderd worden en helemaal gestopt”, belooft hij. En voor we het vergeten: “Sportprestaties zijn er ook mee te verbeteren.”

De methode werkt bij een breed scala aan klachten, verklaart de Haagse fysiotherapeut, omdat “hersenen erg flexibel zijn als het gaat om leren.” De hele familie kan daarom met klachten bij Krijgsman terecht. Hij heeft de afgelopen jaren klanten behandeld van vier tot 92 jaar oud, pocht hij op zijn website. In het reguliere (psychiatrische) circuit krijgt Krijgsman echter de handjes niet op elkaar voor zijn behandeling met spetterende apparaten en beeldschermen.

Kritiek

Er is kritiek alom. Zijn pretenties zijn veel te hoog, terwijl er alleen voor ADHD bij kinderen mogelijk enige aanwijzingen zijn voor een effect van neurofeedback-technieken, formuleert Michiel Hengeveld, emeritus- hoogleraar psychiatrie van het Erasmus Medisch Centrum en bestuurslid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) voorzichtig. “Deze aanwijzingen zijn intussen echter in recente studies tegengesproken en onvoldoende om deze techniek op te nemen in officiële behandelrichtlijnen. Veel placebo-effect, zo’n mooi en indrukwekkend uitziend apparaat; ook de behandelaar voelt zich net een echte dokter.”

Collega-bestuurslid Ronald van den Berg sluit zich hierbij aan: “Geweldig interessant zo’n onderzoekssetting, er zal dus een dik placebo-effect zijn. De leek denkt dat hij bij een zeer innovatieve behandelaar terecht is gekomen. Met zo’n apparaat iemand van ADD, ADHD of depressie afhelpen? Ammehoela.”

De Vereniging tegen de Kwakzalverij werd door een lid (een neuroloog) attent gemaakt op de ‘verbluffende’ gezondheidsclaims van het Haagse bedrijfje Xs2brain. “Het klinkt allemaal erg wetenschappelijk. Veel neuro-dinges. Pseudowetenschap. Krijgsman is erg in trek bij allerlei hoogopgeleide dames. Staat deze figuur op jullie radar?”, vroeg hij zich vol ongeloof af. Het antwoord op zijn vraag luidt: nu wel.

Krijgsman noemt zich neurotherapeut, een niet bestaand beroep. Officiële diploma’s zijn er niet. De fysiotherapeut is een alleskunner; zo heeft hij ook een diploma acupunctuur. In zijn praktijkruimte staat het nieuwste van het nieuwste. We hebben het dan onder meer over een NeuroField-systeem waarmee volgens Krijgsman “nog betere resultaten kunnen worden behaald en ook belemmerende processen in het lichaam kunnen worden aangepakt”. Overigens nietszeggende, onduidelijke omschrijvingen. Zo draait in zijn praktijk een echte NeuroField X3000, in combinatie met de NeuroField Q20 EEG. Het is het nieuwste qEEG-speeltje van Krijgsman.

Wonderbehandeling

Het ding vergelijkt het gemeten EEG-signaal continue met een database waarin de gemiddelde signalen zijn opgeslagen van zeshonderd gezonde personen, de ‘normale’ groep. Zo’n vergelijking levert niet alleen een diagnose op maar ook de daarbij behorende wonderbehandeling: corrigerende signalen, in de vorm van superkleine stroompjes, die de onbalans – ‘abnormale’ hersengolven – in de hersenen ‘herstellen’. Speciale softwareprotocollen regelen de signaalfrequentie (van 0,31 tot 300.000 Hz) van de spanninkjes op het hoofd. Zaak is deze ‘genezende’ werking te ‘trainen’. Een soort neurofeedback, conditionering: je kijkt tijdens de trainingssessie naar een beeldscherm dat kleiner wordt wanneer je in de verkeerde mode zit, het scherm wordt weer groter als je goed bezig bent, en beter in de buurt van komt van het ‘normale’ patroon.

Krijgsman combineert een behandeling met apparaten met kwakzalveracties zoals kinesiologie en Qigong-, Tai Chi- en yoga-oefeningen om zo “de onevenwichtigheid in het patroon van de hersengolven” te herstellen. Natuurgeneeskunde, vindt Krijgsman dit gedoe, die net als homeopathie en acupunctuur, een beroep doet op “zelfregulerende en zelf-genezende krachten in ons lichaam”, legt hij uit.

Neurotherapie is een raar, zeldzaam vak. Er zijn in Nederland drie neurotherapeuten die met het NeuroField-apparaat mogen stoeien: Frank Krijgsman in Den Haag en ene Francis Koopmans, eens verpleegkundige en muzieklerares, met de praktijk Brainbalance in Malden, onder Nijmegen. Ook zij maakt gebruik van de nieuwste ontwikkeling, LORETA z-score neurofeedback, (EEG biofeedback), een manier om de “hersenen te trainen naar een betere balans waarbij klachten kunnen verminderen en zelfs verdwijnen.” Op haar behandellijstje staan onder meer: ADHD/ADD,depressie, dyslexie, epilepsie, Gilles de la Tourette en migraine. Zowel Krijgsman als Koopmans hebben hiervoor trainingen/cursussen gevolgd in de VS.

Van Beuningen

En dan hebben we Erik van Beuningen. Hij noemt zich biologisch psycholoog en is als psycholoog geregistreerd bij het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP). Van Beuningen werkt sinds 2003 als neurofeedback-therapeut bij het Neurotherapie Centrum Hilversum. Ook hij claimt onzinnige dingen. We lezen op zijn website: “Onderzoek heeft ook aangetoond dat neurofeedback een effectief en veilig alternatief is voor medicijnen zoals Concerta en Ritalin.” Zijn prijs voor een uitgebreide intake bedraagt € 380,-. Voor elke volgende neurotherapie-sessie moet vervolgens € 95,- worden neergeteld. De meeste verzekeraars zouden neurofeedback en neurotherapie – deels of geheel – via een aanvullend zorgpakket vergoeden, beweren de neurotherapeuten.

Frank Krijgsman in Den Haag heeft innige contacten met de praktijk in Hilversum waar ook opleidingen worden gegeven tot neurotherapeut. Neurotherapie kwam daar voor het eerst ons land binnen. Bij de oprichting van het Hilversumse neuro-centrum was de Amerikaan Marty Wuttke betrokken. Zijn (medische) scholing is niet te achterhalen. Bij zijn instituut in Santa Barbara, Californië kun je een certificaat – voor wat het waard is – neurotherapeut halen. Wuttke is ontwikkelaar van behandelprotocollen om NeuroField-machines draaiende te houden.

Hij heeft protocollen bedacht voor verschillende aandoeningen: “charts brainwave frequencies in real time in order to teach the brain self-regulation”, is zijn omschrijving. Het instituut “offers clinically proven non-drug treatments.” De frequentieschema’s hebben wetenschappelijk niets om het lijf. De zoekmachine van PubMed kent – als maat voor het wetenschappelijke gehalte – de Amerikaan Wuttke niet: de combinatie Wuttke “neurofeedback” levert niets op. PubMed laat er geen twijfel over bestaan: “No documents match your search terms”. Neurotherapeuten Krijgsman en Koopmans hebben bij Wuttke een licentie gekocht van zijn LORETA z-score neurofeedback-protocollen. Zij zijn de enigen in Nederland die er mee mogen spelen.

Er zijn in de VS meer protocollenbedenkers. Krijgsman werkt voor een van zijn machines ook samen met protocollenbouwer Nick Dogris. Deze psycholoog van het bedrijf NeuroField heeft vijftig frequentieprotocollen gemaakt voor de behandeling van verschillende aandoeningen. Ook Dogris heeft volgens PubMed geen publicatie op zijn naam staan.