NRC-columniste Rosanne Hertzberger slaat de plank mis over homeopathie

In de bijlage opinie en debat van NRC van 30-09-2017 schrijft Rosanne Hertzberger in haar column ‘Suggestie kan ook genezen’ het volgende: “wie tegen zijn patiënten zegt dat homeopathie als alternatieve behandeling effectief kan zijn, liegt niet maar helpt”. Als argument gebruikt zij het placebo-effect van homeopathische middelen.

Aanleiding voor deze column was de uitspraak die de EASAC (European Academies Science Advisory Council) onlangs heeft gedaan dat er geen bewijs is dat homeopathische middelen werken tegen welke bekende ziekte dan ook. Weldenkende mensen wisten dit al veertig jaar, maar het is goed dat een officiële instantie zoals de EASAC het nog eens hardop zegt.

De uitspraak van de EASAC leidt er hopelijk toe dat zorgverzekeraars nu eindelijk eens ophouden met het vergoeden van homeopathische middelen en de consulten bij homeopaten. Apotheken dienen de verkoop van homeopathische middelen te staken of in ieder geval te verbannen naar de onderste plank van hun drogisterij-afdeling met een eerlijk bord erbij: “deze middelen bevatten geen werkzame stoffen”.

Geen werkzame stof

De enige correcte informatie die artsen (apothekers, verpleegkundigen en andere hoogopgeleide gezondheidszorgwerkers) mogen geven over homeopathische middelen luidt als volgt: “Een homeopathisch middel bevat geen werkzame stoffen en het heeft geen enkel effect op uw lichaam. Alleen als u erin gelooft kan het u de illusie geven dat het helpt”. Wie beweert dat een homeopathisch middel effectief is voor of tegen wat dan ook, liegt. En liegen tegen patiënten mag niet. Een leugentje om bestwil over het effect van homeopathie is beneden de waardigheid van een arts (en andere gezondheidszorgmedewerker).

Natuurlijk willen patiënten graag een oplossing voor hun ziekte en klachten. Een arts die geen effectieve oplossing heeft kan altijd leefstijladviezen geven zoals bijvoorbeeld meer of minder rust nemen, meer of minder inspanning (minder werken) leveren, dieetadviezen, en daarbij de deur openhouden voor als er iets verandert aan het klachtenpatroon van de patiënt. Maar het behandelritueel afsluiten met een recept voor een homeopathisch middel omdat de patiënt nu eenmaal graag iets wil slikken is fopspeengeneeskunde en beneden de waardigheid van een arts.

Een goede uitleg dat “nietsdoen en afwachten” een betere optie is dan het voorschrijven van de homeopathische fopspeen maakt patiënten wijzer en onafhankelijker. Het bespaart hen behalve teleurstelling in een onwerkzaam middel ook tijd en geld die anders verspild zou zijn aan bezoekjes aan de homeopaat en waardeloze middeltjes. Het is schokkend om in de column van Hertzberger tussen de regels door te moeten lezen dat ze het wel goed vindt dat gelovigen in de homeopathie bedrogen mogen worden met een beroep op de vrijheid van godsdienst. Educatie naar waarheid helpt de patiënt meer dan een leugen om bestwil.

Malle ideeën 

Tot slot onderschat Hertzberger de schade die homeopaten met hun malle en achterhaalde ideeën aanrichten. Het is bijvoorbeeld niet ongebruikelijk dat homeopaten tegen vaccinatie zijn en meegaan in de anti vaccinatie-ideeën van ouders. Wat te denken van CEASE-therapeuten die ouders van kinderen met autisme wijs make dat autisme te genezen is met homeopathie.

Het pleiten voor behoud van de homeopathie is het pleiten voor bedrog en voor het afhankelijk en dom houden van patiënten. Triest dat een goed opgeleide wetenschapper zoals Rosanne Hertzberger de plank zo mis kan slaan.