Ontspannen integratie

In plaats van de zieke spreekster kreeg de leidsvrouwe van de Nederlandse Integrative Medicine, de kinderarts Inez von Rosenstiel, de gelegenheid wat te improviseren. Behalve dat zij praktiseert in het Slotervaartziekenhuis geeft ze ook les aan tweede- en derdejaarsstudenten geneeskunde in Utrecht. Integrative medicine is volgens Von Rosenstiel gewoon ‘gezondverstandgeneeskunde’. Zelfmanagement van de patiënt is het uitgangspunt en de patiënt is en blijft zelf verantwoordelijk voor zijn gezondheid. De arts is een coach die met de patiënt in een partnership samenwerkt. Volgens Von Rosenstiel wordt 60 percent van de genezing bij de patiënt bewerkstelligd door wat zij noemt de ’technische geneeskunde’ zoals een operatie of medicatie, en 40 percent van de genezing wordt bewerkstelligd door zelfzorg of zelfmanagement van de patiënt.

Het gezonde verstand dicteert dan dat de verzekering ook 40 percent van het gedeclareerde honorarium uitbetaalt aan de patiënt. Dat zei Von Rosenstiel er niet bij.

Von Rosenstiel raadde de verzamelde collega’s aan om in hun werk vooral het placebo-effect te optimaliseren. De adviezen die ze gaf (visualisatieoefeningen, lavendellucht verspreiden) deden nogal amateuristisch aan. Het placebo-effect is natuurlijk mooi meegenomen, maar het moet niet ontaarden in een gericht aanbod van valse hoop.

De enige goede lezing was die van prof. dr. Dick Swaab, arts en neurobioloog, over ‘Mechanismen van het placebo-effect; het zelfhelend vermogen van de hersenen’.

Hij gaf een heldere samenvatting van de hersenmechanismen die bij het placebo-effect actief zijn. Door informatie aan de patiënt ontstaat een gedragsverandering die onbewust invloed heeft op het autonome zenuwstelsel en uiteindelijk leidt tot het vrijkomen van endorfine, de stof waar we ons lekkerder door gaan voelen. Bidden en lavendel hebben wellicht een placebo-effect, maar de dokter zelf is het belangrijkste placebo volgens Prof. Swaab.

Tijd voor een tweede improvisatie. Een bekende zich professor (met ius promovendi) noemende basisarts en neuroacupuncturist wist te vertellen dat een patiënt zijn arts moet vertrouwen. Dat was vast nieuw voor de meesten. We kregen ook nog mee dat tai-ji en qi-gong gebaseerd zijn op metaforen en dat beide bewegingsvormen helpen bij chronische pijn. Zouden ze beter helpen dan wandelen en tuinieren?

Het middagprogramma zou beginnen met een plenaire workshop ‘Meditation and Cardiac Coherence’ gegeven door David Servan-Schreiber (DSS), een Franse psychiater, goeroe, bestsellerauteur en zoon-van. Hij werd aangekondigd als hoogleraar klinische psychiatrie aan de Universiteit van Pittsburgh, en dat staat ook op zijn internet-cv en achterop zijn boek Uw brein als medicijn. Maar wie op de website van de universiteit kijkt, ziet slechts staan dat hij daar nu een onbezoldigde vrijwilliger is (‘zonder employee record’), wel met een eigen kantoortje. Hij heeft in 1999 aan die universiteit een Centre for Integrative Medicine gesticht. DSS gelooft in een samenzwering van farmabedrijven om het evangelie van DSS (gezond leven is goed voor u) bij de consument weg te houden.

Hij was echter te laat (zou zijn oponthoud op Schiphol ook het gevolg zijn van duistere farmamachinaties?) en dr. Rob Sanders, orthopeed, en Irmi Klijntunte-de Maar, psychiater, namen de presentatie over. Ook zij gaven wat eerstejaarsfysiologie ten beste: als je je koest houdt, gaat je hartslag omlaag. Je kunt met biofeedback mensen leren hun hartslag te verlagen door zich koest te houden. Met een duur woord heet dat hartcoherentietherapie. Of de patiënt er wat aan heeft als ze niet voor het computerscherm zit, is onbekend. Later kon men in een workshop nog een andere stressreductietechniek oefenen, wat het tenenkrommende spektakel opleverde van 300 medisch specialisten die een half uur lang met geloken ogen (en wellicht de mantra erismeer repeterend) accreditatiepunten zaten te vergaren.

Tot slot kwam DSS zelf ook nog. Hij vertelde dat gezond leven (een goed dieet met omega-3-vetten, veel bewegen, niet roken, stress vermijden) goed is voor hartpatiënten. En zo eindigde de dag na een flinke portie eerstejaarsstof nog met wat algemene ontwikkeling voor scholieren.

Ik vind het onbegrijpelijk dat het Accreditatie Bureau Medisch Specialisten (ABMS) voor zoiets punten geeft. Ik vermoed een complot.

Catherine de Jong is anesthesioloog.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.