Onzinadvertentie over zilverwater in apothekersblad Mediq

Bij de apothekenorganisatie Mediq weten ze dat blijkbaar niet en laten ze zich (indirect) betalen voor kwakzalveradvertenties. De paginagrote aanprijzing stond in het maartnummer van Apotheek en Gezondheid (A&G), een tweemaandelijks magazine, dat naar eigen zeggen in een oplage van een kwart miljoen wordt verspreid via apotheken van de Mediq-keten (OPG). Het blad wordt gemaakt door JD Communications in Haarlem, dat zowel de uitgever, de advertentieverkoper als de redactionele invuller van het blad is. JD staat voor John en Jürgen Drieskens, mannen die alles zelf regelen van hoofdredactie, coördinatie tot eindredactie.

Het is stuitend dat zo’n kwakzalveradvertentie in een blad staat dat voor een apothekenorganisatie in elkaar wordt gezet. De aanprijzing is rijp voor een klacht bij de Reclame Code Commissie (RCC). Die raad heeft trouwens al enige ervaring met zilverwateradvertenties. In 2007 vond de RCC een advertentie van De Nieuwe Dokters over haar product Colloïdaal Zilver, waarvoor vergelijkbare zuiverende antibioticaclaims worden gebruikt, misleidend. Veel geholpen heeft dit overigens niet.

Sciocare, de adverteerder in het apothekenblad, meldt dat het middel kan worden toegepast ter behandeling van snij-, schaaf- en openwonden, wratten en eczeem en andere huidirritaties. Het spul is overigens niet alleen voor uitwendig gebruik. Drinken kan en werkt ook, is de claim. Op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) is colloïdaal zilver de afgelopen jaren al enkele malen afgeserveerd als een niet-werkend middel waarvoor geen wetenschappelijke bewijzen zijn en waarvan je ook nog eens onuitwisbaar blauw kunt worden (als je er heel veel van inneemt).

In de zilverwateradvertentie in Apotheek en Gezondheid maakt orthomoleculair therapeute Wendy Kuit uitgebreid reclame voor haar praktijk in Huizen, waar – zo lezen we – de ervaring met het gebruik van zilverwater opvallend positief is. Het is een ‘prachtig eeuwenoud natuurlijk antibioticum dat ook een bewezen gunstige invloed heeft op diverse lichamelijke disbalansen’, is te lezen in de advertentie. Onduidelijk is wat Kuit bedoelt met disbalansen. Ze laat echter weten die wel te kunnen meten met ‘geavanceerde Scioapparatuur’, een belangrijk hulpmiddel in haar Quantum Life Coaching-praktijk. Op haar website legt Kuit uit hoe die meting in haar werk gaat. Cliënten krijgen een meetband om hun hoofd, polsen en enkels. Dan kan, zo schrijft mevrouw Kuit uitnodigend, het meten gaan beginnen. ‘Meten waarvan je niets voelt.’ De apparatuur meet binnen enkele minuten 8500 frequenties op celniveau, lezen we op haar website. ‘Met het grootste medische softwareprogramma ter wereld ontstaat zo inzicht in de fysieke en mentale processen.’

Hoe komt zo’n misleidende onzinadvertentie in een apothekenblad terecht? Heeft JD Communications even niet opgelet?

De redeneringen bij JD zijn merkwaardig. ‘Ik deel u graag mede dat wij nadrukkelijker aard en kwaliteit van advertenties zullen bekijken’ schrijft een van de J’s, bladmanager Jürgen Drieskens, als antwoord op vragen. ‘Ik teken overigens wel aan dat als advertenties aan specifieke reclame-eisen voldoen, ze op zichzelf niet door ons geweigerd zullen en kunnen worden. U kunt verder in alle redelijkheid niet verwachten dat wij – in tegenstelling tot uw vereniging – tot in detail op de hoogte zijn van de werking die aan producten kan of wordt toegeschreven.’

Een blik op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij had beide J’s overigens snel uit hun zilverwaterdroom kunnen helpen, onder de kopjes colloïdaal zilver en orthomoleculair. Ook het antwoord van Mediq is opmerkelijk en hypocriet: ‘Voor de advertenties die in het blad worden geplaatst, geldt dat het product in beginsel ook in het zelfzorgschap van de apotheken wordt verkocht’, schrijft Ynte Hoekstra, de communicatiebaas van Mediq. ‘In dit geval gaat het om een advertentie van een therapeute die het product zelf aanbiedt. Het product is dus niet in het schap te vinden. In de Mediq-apotheken worden ook homeopathische middelen verkocht. Van een aantal van deze producten kan met meer of minder recht de medische werkzaamheid worden betwist. Feit is dat er grote vraag is naar deze producten en dat veel mensen (menen) er baat bij te hebben, al dan niet op basis van een placebo-effect. We sluiten ons aan bij het standpunt van de apothekersvereniging KNMP, die vindt dat apothekers beter niet zomaar de levering van homeopathische geneesmiddelen kunnen weigeren, apothekers dienen patiënten wel te informeren over het gebrek aan bewijs voor de werkzaamheid van zulke middelen. Onze apothekers zullen echter geen zelfzorgmiddelen als geneesmiddel aanprijzen of daarmee adverteren.’

Mediq, verspreider van het magazine Apotheek en Gezondheid, is de naam van een keten van tweehonderd apotheken die de afgelopen tien jaar zijn gekocht door de farmaceutische groothandel OPG (Onderlinge Pharmaceutische Groothandel). Mediq heeft zich de afgelopen jaren op niet-receptplichtige middelen gestort. Op tv wordt daar veel reclame voor gemaakt. Homeopathische middelen worden actief aangeprezen in de apotheken van Mediq, terwijl de koepelorganisatie van apothekers (KNMP) zich expliciet uitgesproken heeft tegen homeopathie. Mediq werd in 2009 genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs, de jaarlijkse prijs van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). De prijs is bedoeld voor mensen en instanties die zich iets te veel bezig houden met alternatieve hulpmiddelen of handelingen zonder enige wetenschappelijke onderbouwing.