Door: Broer Scholtens | Geplaatst: 20 mei 2020

Orthomoleculair kwak-arts Rob Elens bruuskeert inspectie

Orthomoleculair arts Rob Elens denkt het coronavirus te kunnen bestrijden met hydroxychloroquine en gaat tegen de inspectie IGJ in.

Orthomoleculair kwak-arts Rob Elens bruuskeert inspectie

Orthomoleculair huisarts Rob Elens van Centrum de Peel heeft de strijd aangebonden met de inspectie voor de gezondheidszorg IGJ. De huisarts uit het Limburgse Meijel wil met een petitie bereiken dat een niet-goed uitgezochte mix van medicijnen, waaronder het antimalariamiddel hydroxychloroquine (HCQ), in de huisartsenpraktijk mag worden ingezet bij de behandeling van ernstig zieke coronapatiënten. De petitie werd in een week (cijfer van half mei) door meer dan 25 duizend mensen ondertekend. 

De orthomoleculaire arts, lid van MBOG (Maatschappij ter Bevordering van de Orthomoleculaire Geneeskunde) eist in de petitie: ‘Overheid sta de behandeling toe van COVID-19 met HCQ en zink.’ Met onmiddellijke ingang, is zijn eis. En passant meldt de Meijelse huisarts dat ‘het zware middel van lockdown en de 1,5 m social distancing onnodig is, indien er een vroegtijdige behandeling voorhanden is, gebaseerd op massaal testen.’

Elens beweert dat er erg veel sterfte onder COVID-19-patiënten is (geweest) omdat in de eerstelijnszorg zo’n experimentele mix-behandeling – waarvoor een serieuze onderbouwing ontbreekt – niet is toegestaan. Een behandeling met de medicijnmix (met naast HCQ het antibioticum azitromycine een zinkzout (zinkorotaat), vitamines C en D, selenium en het antioxidant quercitine) laat uitstekende resultaten, mits vroeg toegepast, beweert Elens in zijn petitie. De inspectie verbood Elens begin april het gebruik van deze mix (met name vanwege het aanwezige middel HCQ). 

De nauwelijks te stuiten en niet-luisterende huisarts vertelde zondagavond bij OP1 dat ‘zijn’ cocktail tien van de tien ernstige zieke patiënten (rijp voor de intensive care) in zijn praktijk had genezen, binnen vier dagen. Ze zouden inmiddels vrij zijn van (covid-19-gerelateerde) klachten. Er zou geen beter bewijs voor de werking zijn, zo vertelde hij. ‘Ik moest wel’, was de uitleg van Elens. ‘Ik stond met de rug tegen de muur en een paracetamol helpt niet.’ 

IGJ-bezoek

De dag nadat de IGJ bij hem op bezoek was geweest om uit te leggen dat zijn behandelmix in de eerstelijnszorg verboden is, zou een ernstig zieke patiënt van hem aan corona zijn overleden, weer voor het eerst. ‘Omdat ik de mix niet heb mogen geven’, betoogde Elens in de NPO1-uitzending, vol geloof in zijn niet te controleren mix.

Viroloog Ab Osterhaus sprak Elens in tv-uitzending bestraffend toe. ‘Dit quasi-succes kan heel goed toeval zijn’, aldus Osterhaus die Elens uitvoerig uitlegde hoe je wel goed onderzoek kunt doen. ‘Er zijn geen medicijnen tegen corona. Wil je zo’n mix gebruiken, ook in de eerstelijnszorg, dan moet er eerst een serieuze, grootschalige randomized controlled trial (RCT) worden uitgevoerd met een grote groep patiënten, in een ziekenhuissetting.’ Osterhaus, af en toe hoofdschuddend, had geen goed woord over voor de vreemde en weinig wetenschappelijke fratsen van huisarts Elens.

Elens beperkt zich in zijn actie tegen de IGJ niet tot een petitie. Half mei zette hij samen met apotheker Isa Kuppens, plaatsgenoot en leverancier van de medicijnenmix, zijn website zelfzorgcovid19.nl online.

Een honderdtal orthomoleculaire therapeuten, van wie de helft arts, heeft zich inmiddels op de website gemeld ter ondersteuning van de actie. Ze adviseren het slikken van hoge doses supplementen omdat ‘uit diverse studies naar voren komt dat de vatbaarheid, het verloop en de uitkomst van virusinfecties een samenhang lijkt te vertonen met tekorten aan mineralen, vitamines en andere essentiële nutriënten’, citeren we de website. Een chronisch zinktekort is overigens een van de onbewezen hypotheses die al jaren circuleert in orthomoleculaire kringen. De naam van het belangrijkste onderdeel van Elens-mix, het verboden antimalariamiddel, wordt bewust op de site vermeden.

Bijwerkingen

De mix kent weinig bijwerkingen, is op de website te lezen. Een uiterst twijfelachtige mededeling. De ESC, de Europese vereniging van cardiologen, waarschuwt inmiddels op haar website, gelardeerd met literatuurreferenties, vanwege de wereldwijde HCQ-hype, voor (ernstige) cardiale bijwerkingen. Het Britse tijdschrift The Lancet publiceerde eind mei een onderzoek op basis van bijna honderdduizend patiëntengegevens, waaruit blijkt dat HCQ geen voordelen heeft en beter niet gebruikt kan worden buiten de experimentele setting van het ziekenhuis. Begin juni hebben de drie auteurs hun Lancet-artikel (wellicht tijdelijk) teruggetrokken omdat onafhankelijke onderzoekers om privacyredenen geen toegang kregen tot alle oorspronkelijke, in het artikel gebruikte patiëntengegevens die het Amerikaanse bedrijf Surgisphere Corporation, opgericht door een van de auteurs, had verzameld.

De HCQ-hype heeft vreemde aanhangers. De Amerikaanse president Donald Trump slikte half mei een weekje dagelijks HCQ, ter preventie. Waarom hij ophield, vertelde hij niet.

Trump heeft inmiddels gezelschap gekregen van de uiterst-rechtse Braziliaanse president Jair Bolsonaro. En ook Thierry Baudet van Forum voor Democratie (FvD) heeft zich in het rijtje geschaard met een motie die hij 20 mei in de Tweede Kamer heeft ingediend (motie 25295-373, medeondertekend door Wybren van Haga). Gezondheidsminister Hugo de Jonge bestempelt de motie als ‘kwakzalvermotie’ en heeft deze ontraden. Zie het YouTube-filmpje van de indiening en de reactie van De Jonge.

In de motie betoogt Baudet ‘met gepaste voorzichtigheid’ dat het gebruik van hydroxychloroquine ‘gunstige resultaten lijkt te hebben’ en dat daarom de regering in afwachting van de onderzoeksresultaten ‘op grote schaal hydroxychloroquine moet inslaan’. De motie poogt het strafbare voorschrijfgedrag van de Limburgse huisarts Rob Elens te steunen.

De claim van Elens en zijn orthomoleculaire geloofsgenoten is dat hoge dagelijkse doses van supplementen het coronavirus buiten de deur houden. Ook zouden ze, als het toch tot een (virus)infectie komt, de ernst ervan dempen. Op zijn website verwijst hij vervolgens naar wat door het leven gaat als n=1-studies van vaak (buitenlandse) geloofsgenoten en waarover geen serieuze publicatie in PubMed te vinden is. Ook zijn eigen curieuze privé-experiment is zo’n n=1-geval, in een niet-gecontroleerde onderzoeksetting waarbij ook nog eens onduidelijk is hoe de corona-diagnose werd gesteld. Ook uit ethisch oogpunt een uiterst dubieuze zaak.

Elens en plaatsgenoot Kuppens, beiden met een orthomoleculaire missie, kregen begin april een waarschuwing van de inspectie IGJ (Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd). De inspectie bracht de reprimande – ongebruikelijk – zelf naar buiten via een persbericht. De IGJ stelt daarin dat de huisarts ‘bezig zegt te zijn met een experiment tegen het coronavirus en daarom een combinatie van geneesmiddelen voorschrijft, waaronder chloroquine en azitromycine.’

De IGJ vindt deze orthomoleculaire corona-aanpak van Elens ‘een kwalijke zaak’. Huisarts en apotheker handelen hiermee in strijd met de behandelrichtlijnen, schrijft de inspectie. De IGJ vindt dat ‘het reumamedicijn chloroquine/hydroxychloroquine niet binnen de reguliere zorg mag worden voorgeschreven tegen besmetting met het coronavirus.’

De IGJ had een maand daarvoor al gewaarschuwd dat ‘huisartsen het reumamedicijn chloroquine/hydroxychloroquine niet preventief moeten voorschrijven tegen besmetting met het coronavirus. En dat apothekers dit middel ook daarvoor niet moeten verstrekken’, aldus de IGJ eind maart in een persbericht

Keelgat

De twee Limburgse behandelaars – met name Rob Elens – lieten zich in april in Limburgse media juichend uit over hun ‘succesvolle’ alternatieve behandeling. Dit schoot veel (regionale) collega-huisartsen in het verkeerde keelgat, ze dienden bij de inspectie een klacht in tegen de twee orthomoleculaire BIG-geregistreerden, waarna een bezoek en een waarschuwing volgden. 

Huisarts Elens en apotheker Kuppens schreven als reactie (samen met collega-apotheker Joop Peterse, ook uit de buurt) een brief op hoge poten naar de inspectie en plaatsten deze op internet. In de brief schrijven de twee dat ze zich van geen kwaad bewust zijn. Hun werkwijze kan niet als experimenteel worden aangemerkt, het was ‘geprotocolleerde zorg’, vinden ze, stoeiend met woorden. Ze moesten handelen omdat coronapatiënten met ernstige klachten en behorende tot de risicogroepen, vanwege een opnamestop, niet naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis in Weert konden worden gebracht, is hun uitleg in de brief.

Elens begrijpt daarom de ontstane commotie niet. Hij vindt – legt hij telefonisch uit – dat hij tien ernstige patiënten met succes heeft geholpen met middelen die het immuunsysteem hebben ‘ondersteund en versterkt’. Wachten op een goed uitgevoerde RCT in een universitaire onderzoeksomgeving zou te lang gaan duren, gezien de ernst van de situatie, laat Elens telefonisch weten, in een niet te stuiten woordenwaterval. Elke (ook niet-kritische) vraag gaat hij vervolgens uit de weg om uiteindelijk de ‘telefoonhoorn’ erop te gooien.

Steun uit orthomoleculaire hoek

Elens krijgt vooral steun uit orthomoleculaire hoek. Onder de tientallen artsen die hun sympathie hebben betuigd op de website van Elens staan enkele bekenden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK). We noemen er een paar. Ex-huisarts Jannes Koetsier die zich de afgelopen jaren heeft ontplooid tot antivaxxer en fervent fan/ ‘medisch adviseur’ van website Vaccin Vrij, van Door Frankema. 

Ook de Amsterdams homeopathische huisarts Frans Kusse, bestuurslid van de AVIG (Artsen Vereniging Integrale Geneeskunde), heeft zich op de lijst laten zetten. Aan het begin van de coronacrisis stond er op de AVIG-website een exposé met een lange lijst homeopathische middelen om een coronabesmetting tegen te gaan. Het schrijfsel, ondertekend door Kusse, werd binnen een maand van de AVIG-website gehaald. De tekst – te verkrijgen bij de webredactie – is vervangen door de vernietigende zin: ‘Homeoprofylaxe bij COVID-19 (Corona-virus) niet bewezen.’ 

Ook de Eindhovense homeopathische huisarts An van Veen heeft zich op de lijst van huisarts Elens laten zetten. De Raad van State legde Van Veen eind december vorig jaar een boete op van 7500 euro omdat ze op haar website reclame had gemaakt voor homeopathische suikerkorrels Polyinfluenzinum 200K, een ‘geneesmiddel’ waarvoor geen handelsvergunning was verleend.

Advertentie in de Volkskrant

Huisarts Elens heeft meer sympathisanten. Half mei verscheen er een advertentie in De Volkskrant waarin reclame wordt gemaakt voor de website van Elens, onder de kop ‘SAMEN WORDEN WE CORONA DE BAAS’. De adverteerder vindt algehele besmetting de beste oplossing, de meesten zullen er toch niets van merken. En wie ziek wordt moet worden behandeld volgens de methode van huisarts Rob Elens uit Meijel, promoot hij.

In de advertentie verwijst hij indirect naar de mix met het middel HCQ, door te wijzen op het gedachtengoed van de Franse arts Didier Raoult, een kwakzalver van het zuiverste water en fervent pleitbezorger van het middel, daarbij steevast verwijzend naar oncontroleerbare n=1-onderzoeksresultaten van hemzelf. 

Rob Elens zegt niet te weten wie achter de advertentie zit en ook De Volkskrant wil hem dit niet zeggen. De naam van de adverteerder is Kees Faasse, zelf al dertig jaar fervent Volkskrant-lezer. Hij heeft een contract voor plaatsing van tien kleine advertenties per jaar in Trouw, Parool en De Volkskrant; de NRC wil zijn advertenties niet meer plaatsen.

In zijn kleine advertenties geeft hij zijn onderbuikgevoelens vrij baan. De 77-jarige Faasse, eigenaar van een bedrijf in metalen tuinmeubelen in Doetinchem, is een fervent tegenstander van vaccinatie en aanhanger van alternatieve behandelingen. De aanpak van de corona-crisis ergert hem al een tijdje. In een advertentie in maart dit jaar in De Volkskrant bekritiseerde hij de sterftepaniek van het RIVM, onder het motto: ‘in griepseizoen 2017/2018 stierven er ook al zo veel mensen per week aan griep’, schreef hij toen in de advertentie, zonder afzender te vermelden. Deze keer leek het hem een goed idee de website van Elens met zijn behandelmix te promoten in een advertentie, laat hij aan de telefoon weten. Het kostte hem een kleine duizend euro.

En omdat ook de zaken moeten doorgaan. De kleine advertentie boven de Elens-advertentie, met dezelfde opmaak en vorm, is ook van hem. Hierin promoot hij een buiten zitbankje van zijn merk Oer Design.

Auteur Broer Scholtens

Broer Scholtens

Broer Scholtens (1949) studeerde scheikunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde er op onderzoek naar batterijen. Hij werkte vier jaar bij het tijdschrift De Ingenieur en bijna dertig jaar als wetenschapsjournalist bij de Volkskrant. Hij schreef jarenlang over technologie, (wind)energie, gezondheid, voeding en consumentenproducten.

Gerelateerde artikelen

artikelen - 13 augustus 2023

De Hormoonpoli in Boxmeer vertoont vele tekortkomingen, oordeelde de IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) na een bezoek aan deze praktijk voor ‘functionele geneeskunde met een holistische visie’.

artikelen - 29 maart 2023

In Preventief Medisch Centrum (PMC) van Robbert Trossèl worden onbewezen behandelingen als chelatietherapie, celtherapie en darmspoeling aangeboden. Trossèl blijkt de Inspectie voor de Gezondheidszorg op zijn dak te hebben gehad.

artikelen - 08 november 2022

Bioresonantiebedrijf Herstart je Gezondheid heeft een dwangsom van 10.000 euro opgelegd gekregen, niet vanwege zijn kwakzalveractiviteiten maar om het ontbreken van een klachtenregeling.