Psychoanalyse uit het zorgverzekeringspakket

Dit berichtten diverse kranten op vrijdag 26 maart 2010, zie bijvoorbeeld hier. Het lijkt het eind in te luiden van de psychoanalyse van Sigmund Freud, althans in Nederland. Het betreft echter uitsluitend de ‘bankanalyse’ van vier à vijf maal in de week, enige jaren lang. Die wordt momenteel bij ongeveer 600 patiënten in het land als behandelwijze toegepast (kosten: landelijk ongeveer € 7,5 miljoen per jaar). Voor hen geldt als overgangsmaatregel dat de kosten bij verzekeraars geclaimd mogen blijven worden tot de psychoanalyse is afgerond, indien die geïndiceerd was onder de selectievoorwaarden die door het NPI (Nederlands Psychoanalytisch Instituut) en verzekeraars zijn overeengekomen. Nieuwkomers moeten de behandeling uit eigen zak betalen.

De op dezelfde psychoanalytische uitgangspunten gebaseerde psychoanalytische psychotherapie, ook wel psychodynamische psychotherapie genoemd, wordt ongemoeid gelaten. Die wordt door het CVZ, net als bijvoorbeeld CGT (cognitieve gedragstherapie), als bewezen effectief beschouwd.

Het is goed dat CVZ op basis van wetenschappelijk bewijs tracht te selecteren welke behandelingen wél en welke niet in het verzekeringspakket thuis horen. Psychotherapie kan een zegen zijn voor een patiënt, mits die wordt gegeven door een degelijk opgeleide psycholoog met een afgeronde opleiding tot psychotherapeut of door een psychiater die voldoende psychotherapie in zijn opleidingspakket heeft meegekregen.

Er schuilen onder de vlag van de psychotherapie echter ook zeer bedenkelijke vormen van therapie waarvan wetenschappelijk geen gunstig effect is aangetoond en die mogelijk zelfs schadelijk kunnen zijn. Hieronder volgt een kleine bloemlezing:

New Age therapies, zoals RMT (Recovered Memory Therapy), Rebirthing, Regressietherapie, Past Lives Therapy, therapieën die gebaseerd op wilde droominterpretatie gebaseerd zijn, Body Memory, Innerlijke Kind Therapie, Reïncarnatietherapie, Waterdansen en nog vele andere vormen.

Sommige van de beoefenaars van deze wildgroeibehandelingen zijn BIG-geregistreerd. Zij vermelden op hun website dat hun behandeling (gedeeltelijk) vergoed wordt door de ziektekostenverzekering. Zij kunnen deze behandelingen namelijk buiten de patiënt om, direct elektronisch bij de verzekeraar als psychotherapie-DBC’s (Diagnose Behandelings Combinaties) declareren. Als de behandelaars niet BIG-geregistreerd zijn, maar als ‘eerstelijnstherapeuten’ in het register staan van het NIP (Nederlands Instituut voor Psychologen), kunnen zij voor dergelijke exotica aan hun patiënten ‘eerstelijnsbehandelingen’ declareren. Die kunnen daarna het bedrag uit het basispakket tot zes zittingen claimen bij hun verzekeraar en méér consulten als de aanvullende verzekering daarin voorziet.

In tegenstelling tot de bankanalyse, waarvan de kosten transparant zijn, is het moeilijk te achterhalen hoeveel verzekeraars aan dergelijke therapieën uitgeven. Gezien het grote en groeiende aantal therapeuten behandelaars dat in deze exotische branche zijn of haar boterham verdient, zal dat aanzienlijk zijn.

Het lijkt ons wenselijk dat CVZ eens met de stofkam door dit veld van therapeuten en behandelaars gaat en nog een aantal zinloze en wetenschappelijk gezien ineffectieve behandelingen uit het ziektekostenverzekeringspakket schrapt.

Literatuur

Scott O. Lilienfeld, Steven Jay Lynn, Jeffrey M. Lohr, Science and Pseudoscience in Clinical Psychology, New York: Guilford Press, 2003.