Radboudumc neemt kwakzalvers in bescherming

Gevraagd worden een lezing te houden over kwakzalverij maar de lezingen op dezelfde studiedag van andere sprekers – alternatieve behandelaars als acupuncturisten – niet mogen bijwonen. Het overkwam de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK), in de persoon van Hans Vemer, actief lid van de vereniging.

De uitnodigende partij bestond uit aios ouderengeneeskunde van het Radboudumc in Nijmegen. In het kader van hun opleiding tot specialist ouderengeneeskunde moeten ze – onder regie en met goedkeuring van de opleiders van het universitaire ziekenhuis – regiodagen organiseren. Eén van de aios – Anda Adolphs – vroeg, als verantwoordelijke organisator, de vereniging in september een spreker te leveren voor hun studiedag op 25 oktober, getiteld ‘alternatieve geneeskunde binnen het verpleeghuis.’

Het doel van deze studiedag: ‘kennis aanleveren opdat we kritisch en met een wetenschappelijke blik leren kijken naar dit onderwerp’, legde ze uit in een e-mail. ‘We krijgen per slot van rekening weinig onderwijs over dit onderwerp, terwijl er op de werkvloer wel vraag naar is.’

Onmisbaar

Op het middagprogramma van de Nijmeegse aios-middag stonden enkele sprekers uit de hoek van de integratieve geneeskunde, orthomoleculaire behandelwijze en acupunctuur. De spreker van de VtdK, zou als vierde en laatste in het programma optreden. ‘Jullie zijn onmisbaar op onze dag’, liet de organisatie de VtdK in een e-mail weten.

De vereniging schoof VdtK-lid Hans Vemer (gynaecoloog in ruste en zelf opgeleid en gepromoveerd in Nijmegen) als spreker naar voren. De organisatie vertelde hem telefonisch dat hij zich niet eerder in de zaal van het Radboudumc mocht melden dan om 14.45 uur, de aanvangstijd van zijn presentatie, waarvoor meer dan een uur was uitgetrokken. De voorafgaande lezingen die ochtend/middag – van de alternatieven – mocht hij echter niet bijwonen, zo liet de organisator Vemer weten. ‘Zodat iedereen de ruimte krijgt vrij over zijn eigen aandachtsgebied te spreken’, luidde haar uitleg.

Vemer, gesteund door het bestuur van de VtdK, vond dit een vreemde gang van zaken. Hij trok zich na ampel beraad terug als spreker toen bleek dat de organisatie niet te vermurwen was en inhoudelijke discussie bleef weigeren. ‘Als u alternatieve behandelaars uitnodigt om te spreken dan dient u tenminste een wetenschappelijke discussie te stimuleren, of in elk geval toe te laten’, liet bestuurslid Vemer de organisatie schriftelijk weten om daarbij fijntjes te wijzen op het doel van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK): ‘Evaluatie van alternatieve behandelwijzen en bestrijding van kwakzalverij in de ruimste zin van het woord.’

Effectiviteit

Vemer schrijft in zijn brief aan de organisatie: ‘Artsen dienen hun handelen te baseren op methoden en geneesmiddelen waarvan de effectiviteit en de veiligheid met goed wetenschappelijk onderzoek is aangetoond. Zaken als orthomoleculaire behandelingen, acupunctuur en andere vallen daar duidelijk niet onder. Uw opmerking dat patiënten vaak om alternatieven vragen kan alleen leiden tot de verplichting van behandelaars om die patiënten uit te leggen wat bewezen en wat onbewezen, en vaak onwerkzaam en soms gevaarlijk is. Aanbieders van onbewezen behandelingen horen derhalve niet thuis op een wetenschappelijke nascholing. De VtdK-vertegenwoordiger kan deze afkeer verstevigen door het aandragen van feiten en theoretische bezwaren gefundeerd op wetenschappelijke inzichten. Hij moet dan wel kennis kunnen nemen van de betogen van deze alternatief werkende collegae’, aldus Vemer.

Hij noch de Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft antwoord gekregen op hun bezwaren. De organisatie van de studiedag hult zich in stilzwijgen. En ook de verantwoordelijke opleiders laten het achterste puntje van hun tong niet zien.

We citeren uit de brief van Anne van den Brink van de Vervolgopleiding tot Specialist Ouderengeneeskunde Nijmegen (VOSON), de verantwoordelijke voor de opleidingskwaliteit: ’Aios worden uitgedaagd hun kennis te verbreden en te verdiepen ten aanzien van de vragen waar ze in de praktijk mee geconfronteerd worden’, legt ze begin november – na de bijeenkomst – in een brief aan Vemer uit. ‘Zij leren zich nieuwsgierig en professioneel kritisch op te stellen. Vragen van patiënten, mantelzorgers en verzorgenden over complementaire behandelwijzen waren de aanleiding voor de keuze van dit thema tijdens de regiodag van 25 oktober jl., waarvoor u was uitgenodigd. We vinden het oprecht jammer dat u zich niet kon vinden in de opzet van het programma en dat u daarom besloten hebt niet deel te nemen. Hierdoor hebben onze aios geen gelegenheid gekregen om van u te leren en met u in discussie te gaan’, aldus de verantwoordelijke opleider van het Radboudumc in haar brief.

Discussie?

De afdeling communicatie van de Nijmeegse medische faculteit, ingeschakeld door de opleiders, meldt in een e-mail aan de webredactie dat ‘geenszins de discussie over en kritiek op alternatieve geneeskunde uit de weg wordt gegaan, integendeel’, aldus de pr-afdeling. ‘Bij de aios-dag stond echter informeren ditmaal voorop.’

Ditmaal? Integendeel? De reacties uit Nijmegen hebben een nietszeggend, hoog kluitje-riet-gehalte. Er wordt niet ingegaan op de merkwaardige programma-opzet, notabene in de gebouwen van een academische instelling, die een zinvolle wetenschappelijke discussie onmogelijk maakt, juist daar waar die bij uitstek zou moeten plaatsvinden.