Reclame Code Commissie: homeopathie is onbewezen

De Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland (KVHN) mag in reclame-uitingen niet meer beweren dat wetenschappelijk is bewezen dat homeopathie werkzaam is, oordeelde de voorzitter van de Reclame Code Commissie (RCC) eind juli. De raad geeft de klager gelijk en vindt de bewering op de website van de vereniging dat ‘er vele wetenschappelijke onderzoeken zijn die aantonen dat homeopathie werkzaam is bij vele kwalen en aandoeningen’, ook nergens op gebaseerd.

De klager wees ter onderbouwing van zijn klacht naar een in 2017 gepubliceerd onderzoek van de EASAC, de wetenschapsraad van de Europese Unie. Deze kwam op basis van een uitgebreid literatuuronderzoek tot de conclusie dat er geen wetenschappelijk bewijs is en dat er hooguit sprake is van een placebo-effect. Honderden studies laten geen effect zien, concludeerde de EASAC in zijn verklaring.

De vereniging KVHN, een consumentenbelangenorganisatie voor homeopathiegebruikers met zes- tot zevenduizend leden, trok naar eigen zeggen ‘strijdvaardiger dan ooit’ ten strijde en overlegde de RCC als reactie op de klacht enkele artikelen en links naar publicaties. De voorzitter van de RCC was niet onder de indruk. Hij las de stukken en concludeerde dat veel van de aangeleverde bewijsvoering bij nadere lezing tot een geheel andere conclusie moest leiden dan wat de vereniging eruit destilleerde. Veel van de aangeleverde bewijsvoering – vaak uit eigen homeopathische kring – bevatte bovendien nogal wat nuancering, of wel twijfels.

Niets positiefs

De voorzitter van de RCC kon er niets positiefs in ontdekken en hechtte meer waarde aan de uitgebreide en gedegen EASAC-publicatie van drie jaar geleden, uitgevoerd door een ‘deskundige en gerenommeerde instantie’, kwalificeert hij zijn beslissing.

De vereniging KVHN geeft volgens hem op haar website een onjuist beeld over de situatie van de homeopathie en daarmee ook over de werking van homeopathische geneesmiddelen. Dit is in strijd met de Nederlandse Reclamecode, aldus de RCC die de uitspraak nog niet op haar website heeft gezet omdat de homeopathievereniging twee weken de tijd heeft om in beroep te gaan. De vereniging KVHN overweegt dat nog.

De KVHN organiseerde half april, na indiening van de klacht bij de RCC, een crowdfunding-actie omdat voor ‘een rechtszaak’ een advocaat zou moeten worden ingeschakeld. ‘Hiervoor is veel geld nodig’, aldus de vereniging, de suggestie wekkend dat het zou gaan om een civiele rechtszaak. Kwalijk, kwalijk, fileerde de website Kloptdatwel.nl deze suggestie. Pas twee maanden later meldde de vereniging dat het – slechts – ging om een ingediende klacht bij de RCC.

Optimistisch

De vereniging KVHN was tot voor kort optimistisch over een beslissing van de RCC. ‘Zo kunnen we voor eens en voor altijd vaststellen dat er wel degelijk wetenschappelijke onderbouwing is van de toepassing van homeopathie bij bepaalde kwalen’, aldus de vereniging in haar oproep om geld en om nieuwe leden. ‘Ook draag je zo bij aan een verdere acceptatie van homeopathie bij politiek en verzekeraars. De verdediging is voorzien van een overzicht van de belangrijkste wetenschappelijke onderzoeken. We hebben die laten onderschrijven door een aantal gerenommeerde wetenschappers uit andere landen.’

Veel heeft dit niet geholpen, gezien de recente uitspraak van de RCC. Sterker nog, er ligt alweer een nieuwe klacht bij de raad tegen de KVHN en haar valse claims. Onder meer over laakbare beweringen op de Facebook-pagina van de vereniging.

Het gaat de homeopathie al tijden niet meer voor de wind. Het aantal homeopathische artsen (door pensionering vooral) neemt zienderogen af. Er liggen bovendien, mede door nieuwe regelgeving, steeds minder homeopathische middelen in de schappen van drogisterij en apotheek, constateert de KVHN. 

Vernietigend rapport

De afgelopen jaren zijn er naast het vernietigende EASAC-rapport meer literatuurstudies verschenen waaruit blijkt dat homeopathie niet werkt. De Australische tegenhanger van onze Gezondheidsraad, de National Health and Medical Research Council (NHMRC), publiceerde maart 2015 een uitgebreide literatuuranalyse, met als finale conclusie dat er geen bewijs is dat homeopathie werkt.

Een wetenschappelijke commissie van het Britse House of Commons kwam in 2010 tot eenzelfde conclusie en adviseerde de Britse overheid om geen geld meer te steken in homeopathie-onderzoek. Er zijn in de loop der jaren meerdere stukken op deze website geschreven over het fiasco van de homeopathie.