Reclame Code Commissie vindt homeopathie onbewezen

De homeopaten hebben het het afgelopen jaar voor hun kiezen gekregen. De Reclame Code Commissie (RCC) heeft een klager die bezwaar maakte tegen claims van de homeopathievereniging KVHN (Koninklijke Vereniging Homeopathie Nederland), in het gelijk gesteld. Beweringen van de KVHN op haar website en Facebook-pagina dat de werking van homeopathie wetenschappelijk bewezen is, is in strijd met de reclame-codewetgeving, oordeelde de commissie begin maart.

De commissie neemt daarmee de eerdere uitspraak van haar voorzitter, begin juli vorig jaar, over. De KVHN had bezwaar gemaakt tegen deze voorzittersuitspraak en eiste een uitspraak van de hele commissie. Die stelt klager nu ook in het gelijk. De Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft klager een handje geholpen bij het onderbouwen en verdedigen van zijn klacht.

De KVHN is niet in beroep gegaan.

Voorbereid

De KVHN had zich intensief voorbereid op de videozitting van de hele commissie begin februari, lezen we op haar website. De vereniging had twee advocaten ingehuurd en tientallen studies ingebracht om haar homeopathische gelijk te halen. De RCC is niet onder de indruk, blijkt uit haar recente uitspraak.

De meeste ingebrachte studies hebben een hoog wij-van-wc-eendgehalte, ze zijn niet onafhankelijk en komen uit eigen homeopathische kring. De meeste zijn bovendien gepubliceerd in niet-peer-reviewed tijdschriften. Ook (oude) ingebrachte meta-analyses (uit 1991 en 1997) en systematische reviews leveren volgens de RCC onvoldoende bewijs op dat de gehanteerde claims correct en zorgvuldig zijn. Ook de conclusies van deze studies zijn niet overtuigend, vindt de commissie. De effecten blijken klein te zijn, mogelijk iets beter dan placebo. De studies zijn bovendien van relatief lage kwaliteit, vindt de RCC.

Het is ook de reden dat instanties zoals het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) vindt dat er geen wetenschappelijke consensus is over de werking van homeopathie, voert klager aan. In de NHG-richtlijnen wordt homeopathie daarom niet genoemd als klinisch relevante effectieve behandelwijze. Bovendien is er volgens klager geen werkingsmechanisme voor homeopathie, daarbij verwijzend naar een vernietigend rapport van de Europese wetenschapscommissie EASAC. Die stelt dat homeopathie niet beter is dan enig placebo. 

Onderzoekje

In een poging het tij te keren, liet de KVHN het bureau FactSnapp een online onderzoekje uitvoeren onder honderd mannen en vrouwen boven de 18 jaar. in de KVHN-pleitnota aangeprezen als zijnde een representatieve afspiegeling van de bevolking. Uit deze mini-enquête blijkt dat de meeste consumenten (84 procent) de gewraakte tekst op de KVHN-website niet absoluut nemen als geldend voor de hele homeopathie, zoals de RCC de claims leest.

Een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking zou volgens de KVHN de claims minder expliciet interpreteren als ‘werkzaam voor vele gezondheidsklachten’. Het onderzoekje kon de RCC niet vermurwen. De commissie legde het onderzoekje als nietszeggend ter zijde en nam niet de moeite er in haar uitspraak iets over te zeggen.

De RCC vindt dat de KVHN op haar website best reclame mag maken voor homeopathie maar vindt de gewraakte claims veel te stellig. De KVHN wekt zo onterecht de suggestie dat homeopathie als geneeswijze – homeopathische geneesmiddelen incluis – algemeen wetenschappelijk erkend is en niet meer ter discussie staat. Dit wekt volgens de RCC het onjuiste beeld dat homeopathie een volwaardig alternatief zou zijn voor reguliere medische behandeling. Zolang er geen wetenschappelijke consensus is, moet de KVHN zich daarom onthouden van stellige claims.

Misleidend

De KVHN mag de gewraakte reclame-uitingen niet meer op haar website en op haar Facebook-pagina zetten; ze zijn misleidend, te stellig en daarmee oneerlijk, bij consumenten wordt zo een onjuiste indruk over de werkzaamheid gewekt, vindt de RCC.

De KVHN heeft de RCC-uitspraak niet afgewacht en al voor de RCC-zitting enkele nuancerende teksten op haar website gezet. Zoals deze: ‘Er is veel discussie over de vraag of de werkzaamheid van homeopathie wetenschappelijk bewezen is. Daarover bestaat geen consensus.‘ 

Het begin maart op de website gezette nieuwsbericht dat de recente uitspraak van de Reclame Code Commissie ‘goed nieuws is voor de homeopathie’ komt daarom wereldvreemd over. De KVHN meldt in het nieuwsbericht het eens te zijn met de uitspraak van de RCC dat de ‘oorspronkelijke tekst op de website te absoluut was en dat daarom al enkele teksten op de KVHN-website zijn aangepast.’