Reclame codecommissie haalt Krullaards’ rugpijnmatjes onderuit

De raad oordeelde na een klacht van Marie Prins, lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en succesvol bestrijder van adverteerders die consumenten paaien met niet-onderbouwde medische claims. Prins heeft de afgelopen jaren een honderdtal klachten bij de RCC ingediend en kreeg er bijna even zoveel gehonoreerd. 

Het Leidse bedrijf Krullaards gebruikte zijn foute claims in een advertentie in het Leids Nieuwsblad van half maart dit jaar. `Uw lage rug- of nekklachten binnen seconden verholpen? Het kan nu in Leiden´, pochte het bedrijf in een advertentie met daarin de aankondiging dat een lokale fysiotherapeut zich de Krullaards’ behandelmethode eigen had gemaakt. Er zijn inmiddels veertien fysiotherapeuten in Nederland die deze Krullaards Perfect Reset-therapie (KPR) aanbieden, gebaseerd op een apparaat dat ook al is doorgedrongen tot de lijst `rare apparaten´ die Roeland van Heeck op de website van de Belgische zusterorganisatie Skepp bijhoudt. Uitvinder Krullaards zelf heeft een fysiotherapieruimte in Zoetermeer.

De therapie gaat ervan uit dat lage rug- en nekklachten met uitstraling naar armen en benen (in meer dan 90 procent van de gevallen) worden veroorzaakt door een scheefstand van het bekken. De fysiotherapeut meet deze stand. Meetwaarden worden vervolgens ingetikt in een apparaat met twee matjes waarop de patiënt gaat staan, met op elke mat een voet, op kousenvoeten. Beide matjes zijn, wat hoogte betreft, op verschillende plaatsen van de voet instelbaar, met een nauwkeurigheid van enkele millimeters. `De oorzaak (scheefstand) wordt zo direct en snel aangepakt. Chirurgie of medicijnen zijn niet meer nodig´, claimt het bedrijf dat schrijft: `Na enkele drukmetingen en bewegingen met uw benen op de plate, is dit onderdeel van de behandeling na 30 seconden (!) ten einde. Uw bekken staat weer recht. Comfortabel én effectief. Eventueel beknelde zenuwen komen zo weer vrij. De oorspronkelijke pijn kan in veel gevallen vrijwel onmiddellijk verdwenen zijn (succesratio 90 %)´, aldus het bedrijf. ´Om het bekken duurzaam recht te houden´ is een behandeltraject van drie consulten noodzakelijk”. Kosten 360 euro. De patiënt ontvangt na de eerste behandeling de Krullaards `Perfect Reset insole trainers´, voor in zijn schoenen. `Ze helpen om de rechte bekkenstand vast te houden’, aldus het bedrijf Er zijn inmiddels veertien franchise behandelcentra waar lage rugpijn met een Krullaards-apparaat kan worden aangepakt. Er zijn inmiddels enkele beroemde fans. Zo meent wielrenster Marianne Vos, de afgelopen jaren winnares van alles wat er in de wielsport te winnen is, veel baat te hebben gehad bij het apparaat, is op de website van het bedrijf te lezen.

De visie van de Reclame Code Commissie (RCC) is minder juichend. De raad vindt, op één lijn met de klacht van Marie Prins, dat Krullaards niet kan bewijzen dat zijn behandelmethode werkt. De spullen, die dit moesten aantonen, deugden niet, zo oordeelde de raad. Zo had het bedrijf ter onderbouwing een wetenschappelijk artikel en een toegekend patent ingeleverd. Het artikel waarom het gaat is in 2009 gepubliceerd in het juninummer van de International Journal of Biomedical Science. Dit is een wetenschappelijk blaadje van niets met een zeer lage citatie-index. Erger is dat het artikel, met Rob Krullaards, uitvinder en eigenaar van het bedrijf als hoofdauteur, helemaal niet gaat over het matjesapparaat. Het artikel gaat over een ander product, een sensorpen waarmee het bedrijf claimt schrijfkramp te kunnen voorkomen. Maar dat is niet alles. Ook het patent, in februari 2013 toegekend onder nummer WO 2013/119112, snijdt geen hout. Het feit dat een octrooi is toegekend, schreef Marie Prins de raad, is geen bewijs van de werkzaamheid en dient slechts ter bescherming van een uitvinding. Het octrooi bevat niet meer dan een schetsmatige tekening van het apparaat, het is door niemand vervolgens getoetst. De raad is het hier mee eens. Ook is de raad niet onder indruk van overlegde getuigenverklaringen. Die vormen geen goed bewijs van de werking, vindt de raad. `Adverteerder Krullaards kan geen ondersteunend bewijs overleggen van de werkzaamheid´, schrijft de raad in zijn uitspraak. `Zijn reclame-uiting is dan ook misleidend en daardoor oneerlijk in de zin van ons reglement.´

Wetenschappelijk gezien deugt de claim dus niet. Daarom mag niet onvermeld blijven dat in de wetenschappelijke raad van het bedrijf twee emeritus-hoogleraren zitten van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam: Chris Snijders, voormalig hoogleraar medische technologie en Gert-Jan Kleinrensink, voormalig hoogleraar anatomie.
Marie Prins vond overigens meer bewijzen van het medische drijfzand waarop de claim van het bedrijf is gebouwd. Ze ontdekte noot 8 in de NHG-Standaard Aspecifieke lage rugpijn. Daar staat: `Voor vele van de anatomische afwijkingen van de wervelkolom die met beeldvormende technieken worden aangetoond, geldt dat men ze ook vaak aantreft bij personen zonder lage rugklachten, en dat ze bij patiënten met lage rugpijn vaak niet worden gezien. Het gaat meestal om degeneratieve afwijkingen als spondylolyse en standsafwijkingen (onder andere bekkenscheefstand). Daardoor is het vaak niet goed mogelijk om bij de individuele patiënt met enige zekerheid te zeggen dat de klachten door de gevonden afwijkingen veroorzaakt worden.´

Nederlandse huisartsen krijgen het daarom geheel anders geleerd: bekkenscheefstand veroorzaakt geen lage rugpijn, is de stellige overtuiging van de wetenschap. Over lage rugklachten krijgen huisartsen tijdens hun opleiding het volgende te horen. `Staat het bekken recht? Bekkenscheefstand is meestal het gevolg van een beenlengteverschil

(BLV) en kan soms al met blote oog geconstateerd worden.´ Dit is te lezen in het studiedictaat `Scoringslijst voor de praktijk´ van de Stichting Verenigde Universitaire Huisartsopleidingen (PDF).