‘Stop onderzoek naar alternatieve geneeswijzen’

Dat bepleiten twee leden van het Amerikaanse Center for Inquiry in een uitgebreid artikel in het komende nummer van hun blad Skeptical Inquirer. Het verschijnt in januari volgend jaar. Een voorzetje ervan is alvast op internet gezet.

Het artikel in het tweemaandelijkse tijdschrift is geschreven door Eugenie Mielczarek, emeritus hoogleraar biofysica van de George Mason University in Fairfax (Virginia). Ze schreef het samen met Brian Engler, een oud-marine officier. Mielczarek heeft in 2009 al eens een vergelijkbaar betoog gehouden.

De auteurs richten hun kritiek op het National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) in Bethesda in de staat Maryland. Dit centrum is onderdeel van het federale gezondheidsministerie NIH (National Institutes of Health). Het NCCAM begon simpel met een begrotinkje in 1992 van twee miljoen dollar. Dit is inmiddels 134 miljoen dollar per jaar geworden. Andere NIH-centra geven gezamenlijk ook nog eens zo’n bedrag uit aan complementaire en alternatieve geneeswijzen.

Het geld wordt besteed aan onderzoek dat je nauwelijks wetenschappelijk kunt noemen. In totaal, hebben de auteurs berekend, heeft het centrum NCCAM de afgelopen 10 jaar 1,3 miljard dollar besteed aan onderzoeksprojecten die in researchinstituten elders zijn uitgevoerd. Onderzoeken die nauwelijks publicaties in kwalitatief hoogstaande medische en wetenschappelijke bladen opgeleverd hebben.

De auteurs hebben de acht meest stuitende onderzoekprogramma’s in meer detail bekeken. Zo besteedde het NCCAM 157 miljoen dollar aan ‘mind body’-projecten; voor 72 miljoen dollar is bekeken of planten gezondheidsnut kunnen hebben, er werd 78 miljoen dollar besteed aan acupunctuurprogramma’s en 22 miljoen aan afstandsgenezingprojecten op onder meer het gebied van Reiki, Qigong en bidden. Is het nu echt nodig miljoenen dollars te besteden om er achter te komen dat Gingko biloba niet werkt bij Alzheimer of dementie, vragen de auteurs zich af. Ze komen met een voorbeeld dat de belachelijkheid van veel gefinancierd onderzoek fraai illustreert. Als onderdeel van het Reiki-budget is voor meer dan een kwart miljoen dollar onderzocht of het cholesterolgehalte van vette konijnen omlaag gaat als daar wuivende handen boven worden gehouden. ‘Nu, bijna 10 jaar, later weten we dat nog niet’, klagen beide critici van het Center for Inquiry met gepast cynisme.

De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) sluit zich bij hen aan. De VtdK heeft zich in het verleden verschillende keren uitgesproken tegen effectiviteitsonderzoek naar alternatieve behandelwijzen. Verspilling van overheidsgeld, vindt de vereniging. De VtdK verbaast zich dan ook over recente plannen van ZonMw om onderzoek te gaan doen naar de effectiviteit van alternatieve geneeskunde. ZonMw bepleit dit in een in juni 2011 verschenen Signalement.

In 2006 beloonde de VtdK ZonMw met de Kackadorisprijs. Blijkbaar heeft ZonMw niets geleerd van deze terechtwijzing. Je moet maar durven in deze tijden van tekorten op de begroting van VWS. In het signalement beweert ZonMw dat ‘het wetenschappelijke bewijs voor complementaire zorginterventies voorzichtig begint te groeien.’

ZonMw gaat hierbij wel erg voorbij aan een evaluatie die in 1996 leidde tot het besluit van VWS geen geld meer beschikbaar te stellen voor effectiviteitsonderzoek. ZonMw tracht de klok zo’n 30 jaar terug te zetten. De VtdK denkt niet dat de minister opnieuw onderzoek naar het effect van alternatieve behandelingen mogelijk zal maken. Zij ziet hierin geen taak voor haar ministerie, heeft ze een delegatie van de VtdK recentelijk nog laten weten.