Thermografiewinkel De Groene Zuster ‘ziet’ veel dat er niet is

Grote schrik kreeg de patiënte bij lezing van het tien pagina’s tellende analyserapport van thermografiebedrijf De Groene Zuster. Er bleken ernstige aandoeningen op de loer te liggen, niet één maar vele, zou uit het veelkleurige thermogram blijken. ‘Medisch thermograaf’ Francine van Broekhoven, eigenaar/oprichter van De Groene Zuster, maakte het thermogram met een infraroodcamera, niet alleen van de borsten maar van het hele lichaam.

Eerst iets over de kwakzalver: Van Broekhoven is medisch niet onderlegd, ze was zestien jaar croupier bij Holland Casino waarna ze een acupunctuurwinkel opende, blijkt uit haar Linkedin-pagina. Ze behangt zich met niet-bestaande ‘titels’ als CCT (Certified Clinical Thermographer) en D.O.M. (wat, naast de alom bekende kwalificatie, in de niet-reguliere, alternatieve wereld staat voor de kultitel Doctor of Oriental Medicine).

Tien jaar geleden deed ze een thermografie-opleiding in de VS en richtte ze het bedrijf De Groene Zuster op, met als hoofdvestiging Rotterdam. Van Broekhoven trekt, net als een andere door haar opgeleide ‘gecertificeerd thermograaf’, het land door met een infraroodcamera. Op een twintigtal locaties worden ruimtes gehuurd om er met de camera thermogrammen te maken. Borstonderzoek kost 225 – 420 euro, een ‘full body’ scan 475 euro.

Terug naar het opgestuurde analyserapport. ‘Dit gezondheidsrapport wijst je heel persoonlijk de weg naar de juiste therapeut/arts/dieet of therapie/sport die je kan helpen eindeloze klachten achter je te laten’, belooft het bedrijf De Groene Zuster op zijn website. Van Broekhoven stelde het rapport op met hulp van een softwareprogramma van de in de VS gevestigde internationale thermografenclub iAMT waarvan ze bestuurslid is, president zelfs; ook is ze Europees thermografenopleider en handboekenschrijver.

Suggestieve conclusies

We citeren enkele – suggestieve – conclusies uit het rapport:
‘Er is een verminderd functioneren van de darmen’ wat zou blijken uit kleurige vlekken over de buik en onderrug met als mogelijk uiteindelijk gevolg ‘hartproblemen en longklachten, degeneratie van het bewegingsapparaat en een niet functionerende schildklier.’ Dit alles in één adem genoemd, je hele wereld gaat op de schop door één temperatuurmeting van een klein stukje huidoppervlak. Het zijn curieuze conclusies waar de medische wetenschap niet mee uit de voeten kan.

Een infrarood(warmte)camera meet de temperatuur van het huidoppervlak. Een warmtecamera kan volgens de wetten van de fysica niet dieper ‘kijken’ dan hooguit enkele centimeters. Darmen en andere organen liggen dieper en komen dus niet in beeld van de ‘temperatuurmeter’. Op basis van een thermogram conclusies trekken over inwendige organen heeft geen wetenschappelijke onderbouwing en is onzin, laat hoogleraar Lukas Stalpers, radiotherapeut bij het Amsterdam UMC en bestuurslid van de vereniging, weten na lezing van het analyserapport van De Groene Zuster. Hij is geschrokken van de vele suggestieve beweringen in het rapport. Ziekmakend, kwalificeert hij.

Het advies van thermografe Van Broekhoven aan de cliënt is desalniettemin: een ontstekingsremmend dieet, of wel een dieet zonder suiker, snelle koolhydraten, zuivel en gluten. Het is nergens op gebaseerd en heeft een hoog orthomoleculair kwakzalvergehalte.

Relatie centraal zenuwstelsel?

Ook De Groene Zuster weet (inmiddels) dat ‘diep kijken’ niet mogelijk is, blijkt uit zijn eigen website. We lezen daar: ‘Medische thermografie is gebaseerd op de meting van de temperatuur aan het huidoppervlak. Onze ultra-gevoelige camera’s meten deze temperatuur millimeter voor millimeter en maken van al deze verschillende temperaturen kleurenbeelden.’ Waarna een vreemd verhaal, de verklaring voor het thermografie-geloof, volgt: ‘We meten dus de temperaturen aan de huid, maar door de relatie van het centraal zenuwstelsel en de huid is het mogelijk iets te zeggen over problemen die zich dieper in het lichaam afspelen.’

Het analyserapport staat bol van de suggesties. Van Broekhoven ziet in de veelkleurige vlekken in het thermogram nog veel meer ‘ernstige’ medische problemen. ‘Thermische (?, red.) bevindingen aan nek en onderrug wijzen op een zwakke wervelkolom’, schrijft ze. Dit moet door een osteopaat of chiropractor worden aangepakt, adviseert Van Broekhoven, die het liefst in niet-reguliere kringen shopt. Niets doen is geen optie, want ‘deze verkeerde uitlijning van de wervelkolom beïnvloedt de bloedsomloop, verstoort het zenuwstelsel en kan de werking van diverse erlangs liggende organen beïnvloeden’, vindt ze.

De cliënte moet voor meer zaken naar de chiropractor. Zo zou ‘een verhoogde asymmetrische intensiteit achter en onder het linkeroor’ een indicatie kunnen zijn van een ‘ontwrichte atlas’. Verder ziet ze aan de basis van de halsslagaders warmte. Dit zou kunnen wijzen op ‘vaatontsteking die kan worden veroorzaakt door een opeenhoping van plaque/verhoogd cholesterol, met als oorzaak leverstress’, schrijft Van Broekhoven in het rapport.

Adviezen

Ze adviseert haar cliënte daarom: ‘een ontstekingsremmend dieet, gecombineerd met een kuur met anti-parasitaire en antischimmelsuppletie voor het hele spijsverteringsstelsel om zo de toxische belastingen in het lichaam op te ruimen’, onderbouwt Van Broekhoven. Ze meldt dat een ‘kleurenpatroon aan de voorzijde van het hoofd – hyperthermie over het voorhoofd en lateraal langs de neus over het traankanaal en rond de mond – wijst op een ontsteking veroorzaakt door een opeenhoping van toxines in het lymfesysteem’. Haar advies aan de cliënte is: lymfedrainage. Een zeer af te raden advies voor wat vermoedelijk een neusverkoudheid is, meent radiotherapeut Lukas Stalpers.

Het analyserapport staat vol met open deuren. We noemen er een paar: ‘Er is een algemene hyperthermie gezien aan de oksels en bovenzijde en middel tussen de borsten.’ Net als in beide oksels, sterker daar is sprake van verhoogde ‘algemene hyperthermie’, lezen we. Dank je de koekoek: het zijn typisch lichaamsholtes met temperatuurverschillen. ‘Je ziet wat je verwacht’, relativeert radiotherapeut Lukas Stalpers. ‘Koude uitersten als tenen en voeten, koude knieën; warme arm- en knieholtes enzovoort.’

We lezen verder in het rapport: ‘In alle vier kwadranten van beide borsten zijn bloedvatpatronen waargenomen.’ Dat je deze zou zien, lijkt logisch maar vervolgens concluderen dat deze vasculaire patronen duiden op ‘ontsteking en hormonale onbalans’, zoals Van Broekhoven doet, is onzin. In het thermogram zijn ook kleurvlekken op de buik te zien. Ze worden door Van Broekhoven toegeschreven aan een ‘gestreste lever, milt, maag en alvleesklier’ waarna het advies volgt (gespecificeerde) supplementen en detox-kruiden te slikken. Geen idee overigens wat hier de kwalificatie stress betekent. Op de website van De Groene Zuster is naast enkele supplementen ook een 14-daagse detoxkuur te koop, voor 139,95 euro.

Borstweefseltherapie

Het analyserapport bevat ook enkele positieve dingen. Zo zijn er geen bijzondere thermografische bevindingen of asymmetrieën ontdekt in de borsten, het werkgebied bij uitstek van De Groene Zuster. Het advies is om over zes maanden terug te komen voor een nieuw thermogram om te kunnen vergelijken, een belangrijk onderdeel van het verdienmodel van het bedrijf. Intussen wordt borstweefseltherapie aanbevolen, met een borstel wrijven over de borsten; dit zou voor een betere doorbloeding in de borsten zorgen. ‘Vrij van verklevingen, vrij van opgehoopt lymfevocht en vrij van afvalstoffen’, is de gebruikte onzinclaim hierbij, terug te vinden op de website. In de webshop is een droogborstel te koop, voor 12,50 euro.

In het analyserapport adviseert Van Broekhoven de cliënt contact te zoeken met een arts wat de suggestie wekt dat haar thermogrammen enige serieuze betekenis hebben. Zo verwijst ze naar een arts omdat er een ‘warmtepatroon’ (?, red.) te zien is aan het borstbeen ‘met stress van het immuunsysteem als mogelijke oorzaak of ontstekingen aan de aanhechtingen van de ribben’, legt ze uit. De arts moet verder worden geraadpleegd over mogelijke spataderen vanwege ‘bloedvatpatronen die in beide benen te zien zijn’. Lukas Stalpers maakt zich boos over de vele suggestieve – bangmakende – conclusies in het analyserapport op basis van een thermogram, een techniek met geen enkele diagnostische waarde.

Om suggesties te relativeren maakt De Groene Zuster gebruik van een soort disclaimer. In het analyserapport schrijft Van Broekhoven: ‘Niets in dit rapport is bedoeld om te suggereren dat bevindingen verband houden met een specifieke ziekte. De klinische informatie en aanbevelingen zijn bedoeld om de arts van de patiënt te ondersteunen bij de gezondheidsevaluatie.’ Een arts kan echter niets met haar analyse, medische thermografie heeft namelijk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing.

Wetenschappelijke onderbouwing?

Op de website komt De Groene Zuster onder het kopje ‘Wetenschap‘ met de mededeling dat uit diverse medische studies blijkt dat ‘het in beeld brengen van fysiologische processen een zeer nuttige preventieve methode is’. De website geeft vervolgens links naar ‘zeer waardevolle’ artikelen. De bruikbaarheid ervan is echter twijfelachtig. Ze zijn zeer gedateerd. Eén ervan (de best bruikbare? , red.) krijgt een nadere toelichting. Het is een tien jaar geleden gepubliceerd artikel over een pilotstudie in India onder vrouwen die in dorpen wonen ver van een ziekenhuis met een röntgenapparaat, een nogal selectieve groep die op geen enkele manier representatief is voor de westerse wereld, voor Nederland.

Vier jaar geleden hebben we op deze website al eens over deze organisatie De Groene Zuster geschreven, onder de pakkende, verhelderende kop: ‘zinloze geldklopperij’. Toen waren vooral borstdiagrammen ‘in beeld’.

Het bedrijf De Groene Zuster heeft sindsdien zijn werkgebied verbreed en maakt nu thermische opnamen van het hele lichaam, als een soort afleidingsmanoeuvre. De nadruk ligt namelijk nog steeds op ‘borstonderzoeken en borstgezondheid’, schrijft het bedrijf dat zich gespecialiseerd vindt in ‘preventieve borstgezondheid, veilig, pijnloos en betrouwbaar.’

De Groene Zuster meldt sinds zijn bestaan meer dan 7500 cliënten onderzocht te hebben met medische thermografie, de meesten waren vrouwen die opnamen van hun borsten lieten maken, laat het bedrijf trots weten op zijn Facebook-pagina. Ter geruststelling: het is een heel klein rimpeltje kwakzalverij in een reguliere zee van mammogrammen. Jaarlijks doen een ongeveer 1 miljoen vrouwen (boven de 50 jaar) mee aan het borstscreeningsprogramma, blijkt uit cijfers van het RIVM.

VtdK werd benaderd door specialisten

Specialisten en huisartsen benaderden enkele jaren geleden de Vereniging tegen de Kwakzalverij omdat ze vrouwen op hun spreekuur kregen die het bevolkingsonderzoek naar borstkanker lieten schieten omdat ze bij De Groene Zuster hadden gehoord dat ‘thermografie net zo betrouwbaar zou zijn als mammografie maar minder vervelend.’

In een folder en op zijn Facebook-pagina stonden suggestieve claims als ‘thermografie is meeromvattend dan mammografie’. ‘Voor sommige vrouwen is thermografie een andere manier om hun borstgezondheid jaarlijks te controleren dan de traditionele mammografie’. Het thermografiebedrijf heeft zijn claims op zijn website inmiddels aangepast en gebruikt nu meer verhullende teksten, als reactie op de vele kritiek.

Dat tumoren niet op een thermogram te zien, weet ook De Groene Zuster. Het bedrijf legt wel voortdurend een relatie met borstkanker en mammografie, het is de insteek van de meeste onderzoeken. Op haar Linkedin-pagina schrijft Van Broekhoven bijvoorbeeld ´borstkanker is iets waar veel vrouwen bang voor zijn.’ Om te vervolgen: ‘Wacht niet tot je 50 bent en de brief van het RIVM op de mat valt, dat onderzoek in ‘de bus’ is namelijk nooit preventief, en wachten tot je 50 bent is erg laat.’

Tussen de vraag/antwoord teksten op de website, lezen we: ‘Nee, op basis van een thermogram kan geen borstkanker worden vastgesteld. Borstkanker kan alleen worden vastgesteld door een biopsie/punctie. Wel kan met behulp van thermografie worden geconstateerd dat (een deel van) je borst een afwijking vertoont die aanleiding vormt voor verder onderzoek. Een dergelijke afwijking kan met thermografie al in een zeer vroeg stadium worden ontdekt. Wanneer onze arts-thermoloog een hoog niveau van zorg constateert, verwijzen wij altijd door naar de huisarts.’

Het is een opmerking die geen enkele wetenschappelijke basis heeft. Ook hier: ‘arts-thermoloog’ is een onzintitel. En hier opnieuw de suggestie dat thermografie een diagnostische werking zou hebben.

Inspectie IGJ

Het bedrijf van Van Broekhoven kreeg enkele jaren geleden de inspectie IGJ op zijn dak omdat het met valse claims/beweringen met suggesties dat thermografie een alternatief zou zijn voor borst-screening vrouwen weghield van de reguliere mammografie. Ook de vrouw die het analyserapport van De Groene Zuster naar de webredactie stuurde heeft eenzelfde ervaring: pochen over het grote gezondheidsnut van een thermogram.

De Groene Zuster is niet het enige thermografiebedrijf dat valse suggesties de wereld in slingert. Het resulteerde dit jaar in een rechtszaak tegen Brigitte Brouwer van Thermografie Amsterdam. Een patiënte die borstkanker kreeg, spande een rechtszaak tegen haar aan, omdat ze de suggestie zou hebben gewekt dat haar thermografie mammografie zou vervangen, waardoor ze dit jaren niet had gedaan. Het Gerechtshof Amsterdam sprak de thermografe vrij, tot in hoger beroep, bij gebrek aan bewijs.

Hard bewijs in de vorm van een schriftelijke verklaring/bandopname kon de vrouw niet overleggen. De volgende bewering – overigens medische onzin – op de website van Brigitte Brouwer en ongetwijfeld veelvuldig herhaald in de spreekkamer was blijkbaar niet voldoende terwijl toch de suggesties ervan druipen. ‘Een van de redenen dat we pas een oproep ontvangen voor de mammografie vanaf 50 jaar is omdat het borstweefsel daarvoor nog erg dense is (veel klierweefsel bevat) en daardoor geen duidelijke beelden geeft. Met thermografie is het mogelijk om in een vroegtijdig stadium veranderingen waar te nemen. Je eigen arts of specialist kan, indien gewenst, aan de hand van deze informatie verdere stappen met je overleggen.’

Weggegooid geld: er is geen arts die iets met een thermogram kan (doen).