Tuchtcollege veroordeelt holistisch dierenarts Stefan Veenstra

Het Veterinair Tuchtcollege heeft holistisch dierenarts Stefan Veenstra een voorwaardelijke schorsing opgelegd voor een periode van een jaar. De kern van de motivatie die het college geeft voor deze relatief zware sanctie was dat Veenstra bij een ernstig zieke patiënt ‘alternatieve zorgverlening heeft laten prevaleren boven regulier diergeneeskundig onderzoek, diagnostiek en behandeling, terwijl hij tot dit laatste als geregistreerd dierenarts minimaal gehouden was.’

De betreffende patiënt was een 12 jaar oude kat met braakklachten, verminderde eetlust en vermagering. Een eerder geconsulteerde dierenarts had corticosteroïden voorgeschreven, maar die werden door dierenarts Veenstra vervangen door ‘diverse (Chinese) kruidenpreparaten en supplementen’. Twee weken later werd er wegens onvoldoende vooruitgang naast een ‘beperkt regulier bloedonderzoek’ ook een ‘alternatief microscopisch (levend) bloedonderzoek’ uitgevoerd. Hierbij werden ‘grote gistcomplexen’ in het bloed gezien.

Volgens Veenstra wees dit op een slecht werkend immuunsysteem. Als behandeling werden ‘paddenstoelen voorgeschreven en een alternatief middel tegen gisten (schimmeldruppels)’. Na enkele dagen verslechterde de toestand met voortgaande vermagering en diarree. De eigenaresse van de kat zocht hulp bij een andere dierenarts, die een echografie uitvoerde en weefsel wegnam voor onderzoek. Tien dagen later overleed de patiënt thuis op de dag waarop de uitslagen bekend werden. De diagnose luidde maligne lymfoom (een kwaadaardige tumor van de witte bloedcellen).

Onvoldoende regulier onderzoek

Het veterinair tuchtcollege verwijt dierenarts Veenstra vooral dat hij tijdens zijn consulten geen tot onvoldoende regulier onderzoek heeft verricht en dat zijn verslaglegging te summier was. Het plaatst vraagtekens bij de wijze waarop de diagnose werd gesteld en heeft ‘ernstige bedenkingen bij de behandeling, die uitsluitend heeft bestaan uit het gebruik van alternatieve middelen.’

Dit verwijt betekent overigens niet dat het veterinair tuchtcollege alternatieve behandelingen als zodanig afkeurt. Hierover maakt het enkele belangwekkende en normerende opmerkingen, die ik hier citeer: ‘Voorop staat dat het hem (dierenarts Veenstra, FvS) vrij staat de alternatieve diergeneeskunde te beoefenen. Beklaagde is evenwel op academisch niveau in de diergeneeskunde afgestudeerd en als -regulier- dierenarts ingeschreven in het zogeheten ‘Diergeneeskunderegister’. Daarmee is beklaagde toegelaten en bevoegd tot het beroepsmatig verrichten van diergeneeskundige handelingen … Dit brengt ook verplichtingen met zich mee. Het college is van oordeel dat, met betrekking tot in het register ingeschreven dierenartsen die zich in het maatschappelijk verkeer van de titel ‘dierenarts’ bedienen, alternatieve zorgverlening alleen complementair mag zijn en dat niet voorbij mag worden gegaan aan de veterinaire maatstaven en minimum vereisten zoals die in de reguliere diergeneeskunde gelden.’

Deze vakinhoudelijke interpretatie van de wet stelt beperkingen aan het gebruik van alternatieve behandelingen maar gaat voorbij aan een belangrijk aspect: de grondslagen van veel ‘complementaire’ behandelwijzen zijn niet verenigbaar met die van de reguliere diergeneeskunde. Het toepassen van alternatieve behandelingen betekent dus dat essentiële kennis uit de reguliere diergeneeskunde geheel of gedeeltelijk terzijde wordt geschoven. Het college maakt in zijn motivatie niet duidelijk waarom dit niet geldt als een tekortschieten van de zorgplicht waartoe een dierenarts is gehouden.

Dierenarts Veenstra is geen onbekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.Wij schreven in 2024 over zijn Integratief Diergeneeskundig Centrum in Amsterdam, waar hij o.a. bioresonantie, goudacupunctuur en ozontherapie toepast.

Lering?

De ziektegeschiedenis waarover de genoemde tuchtzaak tegen Veenstra gaat speelde zich af in maart 2023. De uitspraak was op 5 augustus 2024 maar werd pas op 21 januari 2025 gepubliceerd. Het is de vraag of Veenstra er lering uit heeft getrokken. Op de website van zijn praktijk wordt uitgelegd wat het begrip ‘integratieve diergeneeskunde’ inhoudt. Onder punt 4 lezen wij: ‘Het gebruik van evidence-based complementary medicine naast de reguliere diergeneeskunde. Hierbij wordt de meest effectieve therapie, die zo min mogelijk effectief en toxisch is, gezocht om je dier te genezen.’

In hetzelfde blog op Veenstra’s website wordt een poging gedaan om de termen die in het alternatieve circuit worden gebruikt te verklaren. Hierbij wordt ‘complementaire geneeskunde’ gelijkgesteld aan ‘alternatieve geneeskunde.’ Maar dit laatste begrip werd in hetzelfde stuk gedefinieerd als ‘een behandelwijze waarvoor geen bewijs is geleverd’. Hoe dit valt te rijmen met de term ‘evidence-based complementary medicine’ blijft onduidelijk. En het lijkt ook niet te sporen met de opmerkingen van het tuchtcollege over alternatieve behandelwijzen.

Geen reflectie

Het tuchtcollege zag deze bui waarschijnlijk al hangen en heeft zijn uitspraak mede gebaseerd op de volgende overweging: ‘Ter zitting is bij het college de indruk ontstaan dat beklaagde de alternatieve zorgverlening niet alleen als complementair beschouwt, maar van mening is dat deze in de plaats kan treden van de reguliere diergeneeskunde. In die zin heeft de beklaagde geen reflectie getoond en bestaat het risico dat hij in de toekomst in zijn (vrijwel uitsluitend alternatieve) werkwijze zal blijven volharden, terwijl van een geregistreerd dierenarts meer wordt verlangd.’

Het wordt tijd dat dierenarts Veenstra kleur bekent en zijn titel vrijwillig inlevert. Als hij besluit om daarna nog door te gaan met zijn alternatieve behandelingen zal hij bij argeloze cliënten tenminste niet langer de indruk wekken dat hij een echte dierenarts is.

Dierenarts dr Freek van Sluijs is bestuurslid van de Vereniging tegen de kwakzalverij en emeritus hoogleraar chirurgie van gezelschapsdieren.

Noot:

Het Veterinair Tuchtcollege kent vier categorieën maatregelen: 1. Een waarschuwing; 2. Een berisping; 3. Een geldboete; 4 Een gehele of gedeeltelijke schorsing om het beroep te mogen uitoefenen van maximaal 1 jaar; 4. Een gehele of gedeeltelijke ontzegging van de bevoegdheid het beroep te mogen uitoefenen.