Vacuümtherapie van VasoQure werkt niet

Uit onderzoek dat is uitgevoerd in drie Eindhovense ziekenhuizen onder supervisie van vaatchirurgen van het Catharina Ziekenhuis blijkt dat Vacuümtherapie, waarbij pijnlijke etalagebenen in een vacuümtank worden behandeld, niet werkt. De therapie heeft geen enkel nuttig effect, blijkt uit de studie. Het bedrijf VasoQure kan zijn hijgerige claims over zijn vacuümbehandeling op geen enkele manier waarmaken.

Pijnlijke benen zoals etalagebenen moeten worden behandeld met looptherapie in combinatie met leefstijlbegeleiding, is het advies van het Eindhovense ziekenhuis. Liggen in een vacuümtank van VasoQure is zinloos.

Het in augustus opgerichte bedrijf VasoQure heeft vestigingen in Breukelen, het Brabantse Hank, het Limburgse Schinnen en in het Zeeuwse Goes. VasoQure heeft op zijn website claims staan waarvoor geen enkel wetenschappelijk bewijs is. Het bedrijf belooft dat een halfuurtje met de benen hangen in een vacuümtank, gecombineerd met fysiotherapie al na drie tot vijf dagen resultaat oplevert en pijn vermindert; bovendien is volledige genezing mogelijk, is de claim.

Volgens VasoQure zou door drukvermindering in een vacuümtank het bloed beter door de aderen gaan stromen, ook door de vele kleine haarvaten in de benen. Beenweefsel zou hierdoor beter doorbloed raken en meer zuurstof toegediend krijgen. Pijn zou zo verdwijnen.

Gebakken lucht

De claims van VasoQure, opgericht door enkele fysiotherapeuten, zijn echter gebakken lucht. Uit onderzoek van de afdeling vaatchirurgie van het Catharina Ziekenhuis, dat twee jaar geleden is uitgevoerd, blijkt dat een behandeling in een vacuümtank geen enkel positief effect oplevert. Ook twee andere Eindhovense ziekenhuizen, het Maxima Medisch Centrum en het St. Anna Ziekenhuis, werkten aan de studie mee.

In 2016 deden tachtig patiënten met etalagebenen mee aan een gerandomiseerde studie, een aanpak met een zeer hoge bewijskracht, schrijven de onderzoekers. De helft van de groep kreeg vacuümtherapie, de andere helft werd in de vacuümtank geschoven maar kreeg een nepbehandeling. De patiënten gingen over een periode van enkele maanden twaalf keer dertig minuten met hun benen de vacuümtank in. Na afloop van de behandeling bleek er echter geen enkel verschil te zijn tussen beide groepen. Oftewel: een nepbehandeling werkt net zo goed als het hangen in een echt vacuüm. In vacuüm hangen heeft geen effect op een circulatiestoornis.

Hoeveel meer bewijs heeft een mens nodig, deze behandelingstechniek werkt niet, schrijft onderzoeksupervisor Joep Teijink, hoogleraar vaatchirurgie in Eindhoven, in een e-mail aan de webredactie. Teijink: “Vacuümtherapie is grote onzin. Je wordt blij gemaakt met een dooie mus. Patiënten worden door de fysiotherapeuten die deze behandeling aanbieden misleid.”

Onderzoeker David Hageman van het Catharina Ziekenhuis, die de studie uitvoerde als onderdeel van zijn promotieonderzoek, noemde de juichende verhalen van de fysiotherapeuten eind september in een uitzending van Editie.nl op RTL4 “een broodje-aap-verhaal”. Zijn proefschrift is bijna af. Een publicatie over de vacuümstudie wordt komende maand naar een internationaal wetenschappelijk tijdschrift gestuurd, schrijven de onderzoekers op de website van ClaudicatioNet, een geïntegreerd zorgnetwerk dat patiënten, oefen- en fysiotherapeuten, huisartsen en vaatchirurgen met elkaar in contact brengt. “Met je benen in de vacuümtank? Beter niet”, adviseert de website. 

Een van de eigenaren van VasoQure, fysiotherapeut Rein-Jan Elenbaas, met een praktijk in Goes, liet zich eind september in een uitzending van Omroep Zeeland juichend uit over zijn vacuümtank. Het ding zou een wonderhulpmiddel zijn bij pijnklachten in de benen, aldus Elenbaas. De fysiotherapeut pleitte voor erkenning van de therapie en riep universiteiten op onderzoek te doen om zo een “einde te maken aan alle twijfels.” 

Techniek werkt niet

Een vreemde redenering, in de medische wetenschap zijn er helemaal geen twijfels over deze techniek, hij werkt namelijk niet. In de uitzending van Omroep Zeeland rept Elenbaas met geen woord over de studie van het Catharina Ziekenhuis waaruit juist duidelijk blijkt dat zijn vacuümtank niets doet bij circulatieproblemen, de basale oorzaak van aandoeningen als etalagebenen en koude voeten. Pikant is dat de studie van de Eindhovense ziekenhuizen is uitgevoerd in samenwerking met de BeenKliniek, de voorloper van VasoQure, het bedrijf van Elenbaas.

De patiënten die aan deze studie meededen, kregen hun behandelingen in de vacuümtank van de vestiging van de toenmalige BeenKliniek in Eindhoven. De BeenKliniek ging in 2016 failliet, bij gebrek aan belangstelling. Zorgverzekeraars weigerden de behandeling te vergoeden uit het basispakket. De eigenaren van de BeenKliniek noemden een negatief artikel in oktober 2015 op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij de belangrijkste reden voor hun faillissement, blijkt uit de curatorverslagen. De kop boven het webstuk in oktober 2015 luidde “BeenKliniek verkoopt gebakken lucht”. 

Het was niet de enige kritiek indertijd met betrekking tot vacuümtherapie. De Reclame Code Commissie (RCC) oordeelde begin december 2015 dat de BeenKliniek haar claims over de genezende en effectieve werking van haar vacuümapparaat bij etalagebenen, diabetesvoet, spataderen en RSI-klachten niet kon waarmaken. De claims zijn daarom misleidend en oneerlijk en mogen daarom niet meer door de BeenKliniek worden gebruikt, eiste de raad. 

Niet onderbouwde claims

Het bedrijf VasoQure gebruikt nu vergelijkbare – niet-onderbouwde – claims als indertijd de BeenKliniek. Vreemd is dit niet. De oprichters van VasoQure zijn dezelfde als die van de faillietgeraakte BeenKliniek, blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel. Het zijn fysiotherapeut Maarten Coolen uit Breukelen en ondernemer/basisarts Bernard Mulder uit Zeist. Enkele fysiotherapeuten, Rein-Jan Elenbaas uit Goes en Peter Ribbers uit Dussen hebben zich nu bij hen aangesloten, is te lezen in de bedrijfsinformatie die VasoQure in augustus bij de KvK heeft neergelegd.

De oprichters van de BeenKliniek haalden in 2013 twee ton euro op met een crowdfunding-actie. De inrichting van enkele vestigingen – het moesten er tien worden in Nederland – werd daarmee gefinancierd. Ook toen werd een “significant” resultaat beloofd na vier behandelingen in de een vacuümtank. 

Naschrift 22 november 2018

Fysiotherapeutenvereniging: vacuümtherapie is geen fysio

Vacuümtherapie is zeker geen fysiotherapeutische interventie, laat het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNFG), de beroepsvereniging voor fysiotherapeuten, weten. “Mensen moeten hier apart voor betalen als btw-plichtige dienst. Er zou sprake kunnen zijn van koppelverkoop. Als dat voorkomt dan is dat geen goede reclame voor de fysiotherapie. Het KNGF kan daar vanuit zijn rol echter niet veel mee/tegen beginnen, omdat het niet als fysiotherapie wordt gedeclareerd en als aanvulling wordt gepositioneerd”, schrijft de woordvoerder van het genootschap.

Dreigbrief

Vasoqure-baas Rein-Jan Elenbaas, fysiotherapeut in Goes, heeft zich geërgerd aan bovenstaand artikel op deze website. In een aangetekende brief aan de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) eiste hij half oktober verwijdering ervan omdat de beweringen in het stuk “uit de lucht zijn gegrepen”, schrijft hij. Elenbaas vindt dat het artikel misleidende informatie geeft.

De vereniging heeft hem, in antwoord op zijn dreigbrief, verzocht alle onbewezen claims op zijn Vasoqure-website te verwijderen.”U erkent dat de behandeling van etalagebenen met vacuümtherapie zinloos is, maar verzuimt toe te geven dat er voor de andere door u genoemde indicaties evenmin enig bewijs van werkzaamheid bestaat! Wij verzoeken u dringend deze onbewezen claims van uw site te verwijderen”, antwoordt de vereniging.

Vasoqure heeft de gewraakte claims niet van zijn website verwijderd.

Naschrift 6 november 2019

Begin november 2019 is in een gerenommeerd peer reviewed tijdschrift – Journal of Vascular Surgery – het wetenschappelijke artikel verschenen over het onderzoek van drie Eindhovense ziekenhuizen naar de werking van vacuümtherapie bij pijnlijke etalagebenen (zie ook het webstuk hierboven).

Uit de gerandomiseerde studie, waar 78 patiënten aan meededen, blijkt dat een (dure, niet-vergoede) behandeling in een vacuümtank geen enkel voordeel heeft boven de standaard fysiotherapiebehandeling, met vooral veel bewegen.