Verbied Chinees kwakzalverscongres binnen Leidse universiteitspoort

De vereniging heeft de rector magnificus van de universiteit in een brief verzocht op te treden: ‘Traditional Chinese Medicine (TCM) is een alternatieve geneeswijze waarvan de zinloosheid voldoende is aangetoond’, schrijft anesthesioloog Catherine de Jong, voorzitter van de vereniging aan rector-magnificus Paul van der Heijden.

Het ‘internationale’ congres Good Practice in Traditional Chinese Medicine wordt gehouden van 15 tot en 18 april in het Gorlaeus Laboratorium van de Leidse universiteit. De aankondiging van het congres wordt gesierd door het logo van de Leidse Universiteit en ook het Institute Biology wordt genoemd. De meeste uitgenodigde sprekers op het TCM-congres zijn van Chinese origine. Er is één Nederlandse spreker uitgenodigd: professor dr. Jan van der Greef, hoogleraar analytische biowetenschappen aan de universiteit Leiden; hij is daarnaast werkzaam bij TNO.

Enkele citaten uit de brief van de vereniging:

‘Er is op dit ‘medisch congres’ geen inbreng van de medische faculteit, waarvan toch verwacht mag worden dat men daar meer verstand heeft van genezen dan chemici, biologen of plantkundigen die nu de boventoon voeren op het congres. De terughoudendheid van medici en farmaceuten om zich met TCM af te geven is dan ook begrijpelijk. TCM is een atavisme: men gelooft in meridianen en vitale energie onder invloed van Yin en Yang. Geen enkele van de traditionele Chinese kruidenpreparaten heeft aan de in ons werelddeel gebruikelijke kwaliteitseisen en vereisten voor registratie kunnen voldoen en niemand verwacht dat dit ooit zal veranderen. Bovendien kunnen preparaten schadelijk zijn.

Acupuncturisten en Chinese kruidendokters zullen voorspelbaar misbruik gaan maken van dit congres. Het blote feit dat er aan de Leidse universiteit een wetenschappelijk congres over TCM is geweest zal door hen ad nauseam als argument worden aangehaald als bewijs voor de waarde van hun praktijken. Daardoor worden serieuze artsen gehinderd bij hun streven de kwakzalverij te bestrijden en bij het informeren van de burgers over de stand der wetenschap die vernietigend is voor de Chinese naaldvakken en kruiderijen. Ik doe een beroep op u om het congres alsnog te verbieden of naar buiten uw universiteit te verplaatsen. Er moet wel een andere locatie te regelen zijn. Doet u dat niet dan gaat de TCM-wereld met de reputatie van de Leidse universiteit goede sier te maken en zet u de medische faculteit in haar hemd: zij zal met lede ogen moeten aanzien dat een dergelijk congres in haar achtertuin wordt gehouden.’

Reactie rector magnificus

Rector magnificus Paul van
der Heijden heeft eind december in een brief aan de voorzitter van de VtdK
gereageerd. Hij begrijpt dat de vereniging zich kritisch opstelt tegenover
onderzoek naar de traditionele Chinese geneeswijzen, gezien het standpunt van de
vereniging. De universiteit wil echter te allen tijde voorrang geven aan
wetenschappelijke kennisuitwisseling en kennisvermeerdering. De Universiteit
Leiden hanteert als motto Praesidium
Libertatis. ‘Vanuit die gedachte wil de universiteit juist een platform
bieden aan nieuwe/andere meningen en ideeën en deze tegemoet treden met een
open en kritische wetenschappelijke houding’, schrijft de rector.

Naschrift
Cees Renckens

Tot de keynote-sprekers op
het beoogde TCM-congres aan de Leidse universiteit behoort de in dit
gemankeerde gezelschap onvermijdelijke Jan van der Greef. Hij is hoogleraar
scheikunde en oprichter van het Sino Dutch Centre for Preventive and
Personalized Medicine. In dit instituut in Zeist, met
hetzelfde post- en bezoekadres als TNO Voeding, wordt de diagnose niet alleen
op ‘westerse’ wijze gesteld maar vindt verdere indeling plaats (bijvoorbeeld bij
reumatoide artritis) aan de hand van symptomen als dorst, koorts, aspect van de
pols en de tong, en uitspraken als ‘hebt u een ongemakkelijk gevoel’ en ‘moet u
vaak zuchten’. De resultaten van deze fancy vragenlijst worden vervolgens
gebruikt om een op de patiënt toegespitste therapie in te stellen. Zo maar een
paar ideeën van Van der Greef (voorzitter van het Sino-centrum), Diederik
Stapel zou er een puntje aan zuigen. Ze zijn bij de VtdK maar al te goed bekend.
In 2006 is TNO (Van der Greef) nog genomineerd voor de Meester
Kackadorisprijs.
 

Vrijwel gelijktijdig met de
aankondiging van het Leidse TCM-congres verscheen er eind december bij het gerenommeerde
tijdschrift Nature een bijlage gewijd
aan Traditional Asian Medicine.
De bijlage werd gesponsord door het Japanse farmaceutische bedrijf Saishunkan
Pharmaceutical Co en door het privaatgefinancierde Oriental Medicine Research
Center van de Kitasato University.

In de bijlage staat een paginagroot
commentaar van Jan van der Greef, getiteld ‘All systems go’. Hierin doet hij het
voorkomen alsof enkele moderne ideeën die in de medische wetenschap opgeld doen
precies aansluiten bij het eeuwenoude concept van de Chinese geneeskunde. De
veelvoudige bekroonde Amerikaanse wetenschapsblogger Orac (pseudoniem voor
chirurg/oncoloog David Gorski van het Barbara Ann Karmanos Cancer Institute van
de Wayne State University in Detroit) noemt Van der Greefs bijdrage ’horrible,
horrible’ en ‘for shame’.

Zo zou de veelbekritiseerde WHO-definitie van gezondheid volgens Van der
Greef helemaal passen bij de oude Chinese ideeën over welzijn en spirituele
vervulling! Ook duwt Van der Greef de systeembiologie weer de TCM in. Orac betitelt
dit terecht als retrofitting: stukjes
TCM oppikken die vaag doen denken aan thans geaccepteerde wetenschappelijke
inzichten en die dan samen hechten tot een ‘monster van Frankenstein’. Orac
spreekt van ‘infiltration of quackacademic medicine into academia.’ De woede
van Orac is verfrissend. Bij Nederlandse lezers lijkt er juist enige afstomping te bespeuren te zijn gecombineerd met diep gezucht omdat het nieuwtje (een heuse professor, die de Chinese geneeskunde omarmt) er voor ons al een beetje af is. Verwerpelijk, neen schandalig blijft het wel.