Vereniging ageert tegen proefschrift van complementair psychiater Hoenders

`Stel de promotie uit en laat het proefschrift nogmaals, door een andere promotiecommissie, beoordelen´, vragen vier bestuursleden van de vereniging in een brief aan rector-magnificus Elmer Sterken van de RUG.

De vier bestuursleden – emeriti-hoogleraren – waren door J.T.V.M. de Jong, één van de promotoren en emeritus-hoogleraar transculturele psychiatrie bij de Vrije Universiteit, gevraagd te opponeren tijdens de verdediging van het proefschrift (PDF) half januari in de Groningse universiteitsaula. Na bestudering ervan hebben de vier emeriti besloten dit niet te doen omdat zij vinden dat `de heer Hoenders op grond van dit manuscript niet tot de openbare verdediging van het proefschrift had mogen worden toegelaten´, schrijven Michiel Hengeveld (psychiatrie), Rien Vermeulen (neurologie), Frits van Dam (psychologie) en Henk Timmerman (farmacochemie) in hun brief aan de Groningse rector.

De vier noemen twee belangrijke redenen voor hun bezwaar: het proefschrift voldoet niet aan de eisen die tegenwoordig door een universiteit worden gesteld. Bovendien is de samenstelling van de beoordelingscommissie twijfelachtig. In hun brief (bijgevoegd) onderbouwen de hoogleraren puntsgewijs waarom het proefschrift onvoldoende van kwaliteit is.

Ze schrijven: `Bij medische proefschriften is tegenwoordig usance dat tenminste vier hoofdstukken gepubliceerd worden of zijn in peer-reviewed, erkende internationale medische tijdschriften. In dit proefschrift komt slechts één artikel voor in een voor medici bekend tijdschrift. Het proefschrift bevat slechts een kleine, ongecontroleerde effectstudie van Hoenders zelf. Zoiets telt meestal niet als volwaardig mee bij de beoordeling van een proefschrift.´

Hoenders’ proefschrift is grotendeels gebaseerd op drie artikelen die eerder zijn gepubliceerd in de Journal of Alternative and Complementary Medicine. `Dit is een clubblad van niet-reguliere behandelaars waaronder vele notoire alternatievelingen´, betoogt VtdK-bestuurslid Michiel Hengeveld in een brief die hij separaat heeft gestuurd aan zijn psychiatrie-collega J.T.V.M. de Jong van de VU, één van Hoenders-promotoren. `Peer review heeft bij dit blad geen enkele betekenis´, stelt Hengeveld. `Na ampel beraad met de andere drie emeriti-hoogleraren in het bestuur van de vereniging hebben we besloten niet op deze uitnodiging in te gaan. Het opponeren in dit stadium van een promotietraject betekent immers dat we hoogstens als ‘excuus-truus’ enige detailkritiek op het proefschrift kunnen uiten, maar dat daarmee de toekenning van de doctorstitel aan Hoenders niet meer kan worden voorkomen.`

De vier emeriti-hoogleraren vinden de samenstelling van de beoordelingscommissie opmerkelijk en discutabel.’ Twee van de drie leden zijn buitenlanders die als pseudowetenschappers bekend staan en daarom niet geschikt zijn voor een kritische beoordeling van een proefschrift. Het derde lid van de commissie is een hoogleraar geriatrie wat de vraag oproept wat zijn deskundigheid is bij het beoordelen van dit proefschrift. Beter zou zijn geweest als er een psychiater van buiten Groningen zou zijn toegevoegd zonder affiniteit met alternatieve of pseudowetenschappelijke opvattingen. Ook had een ervaren Groningse medische hoogleraar zijn nut kunnen bewijzen omdat die goed in staat is de standaard van Groningse proefschriften te vergelijken met deze proeve van bekwaamheid.’ De vier schrijven: `Bovendien hebben promotor prof. dr P de Jonge en beide co-promotors, gezien hun publicaties, een vergelijkbare expertise waardoor de vraag rijst waarom niet met één van hen kon worden volstaan. De tweede promotor, prof. dr J.T.V.M. de Jong, emeritus hoogleraar transculturele psychiatrie, is geen onbekende van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.´

Hoenders is werkzaam bij het door hem opgerichte Centrum Integrale Psychiatrie (CIP) van GGZ Lentis in Groningen. Het centrum heeft zijn promotieonderzoek gesubsidieerd. Daar wordt kwakzalverij in de vorm van tantric healing, acupunctuur, Chinese kruiden en voedingssupplementen binnengesmokkeld onder de dubieuze vlag van ‘integrative medicine´, vindt de VtdK, die de Groningse psychiater in 2012 nomineerde voor haar Meester Kackadorisprijs die bestemd is voor personen en instellingen die kwakzalverij bedrijven of bevorderen.

Naschrift 3 januari 2014

Reactie vereniging op besluit Groningse universiteit promotie door te laten gaan

Op 2 januari 2014 maakte de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) in een persbericht bekend dat de promotieplechtigheid van Hoenders, die voor 13 januari 2014 gepland staat, gewoon doorgang zal vinden. Het persbericht is bijgevoegd. De bezwaren van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VdtK), zoals die ter kennis van de rector-magnificus waren gebracht, zijn verworpen.

In het persbericht van de RuG wordt maar zeer ten dele ingegaan op de gedetailleerde bezwaren die door de VtdK zijn genoemd. De VtdK blijft van mening dat dit proefschrift van dermate ondermaatse kwaliteit is dat Hoenders hiermee geen doctoraat zou mogen worden toegekend. Kort gaan wij in op de argumentatie die de RuG in haar persbericht noemt.

De RuG en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) zijn van mening dat wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van alternatieve behandelwijzen zinvol en belangrijk is. De VtdK deelt deze mening niet omdat de onderliggende hypothesen van de alternatieve genezers veelal absurd zijn en niet te rijmen met algemeen aanvaarde biomedische kennis. Ook kan gesteld worden dat, na decennia van dit type onderzoek, nog nooit een alternatieve geneeswijze werd opgenomen in de reguliere geneeskunde. Dat er veel patiënten uit de ggz gebruik maken van alternatieve methoden draagt niet bij aan een grotere plausibiliteit van te onderzoeken hypothesen.

Hoenders doet in zijn proefschrift systematische literatuurstudies naar een aantal veelgebruikte alternatieve middelen c.q. methoden. Hij ontdekte dat ‘verschillende Chinese en Ayurvedische kruiden’ een positief effect hebben, daarbij volledig voorbijgaand aan de bedenkingen die er zijn ingebracht tegen dergelijke Systematic Reviews. Wat er alternatief is aan ontspanningsoefeningen, dat ontgaat ons.

Dramatisch in de fout gaat de rector waar hij stelt dat de artikelen waarop het proefschrift is gebaseerd gepubliceerd zijn in reguliere tijdschriften, geïndexeerd in PubMed.  Dat hij daarmee het Journal of Alternative and Complementary Medicine, waarvan hoofdredacteur Jobst zowel homeopaat als acupuncturist is, als een regulier tijdschrift betiteld, is ongelofelijk. Hij zou moeten weten dat in PubMed ten minste twintig alternatief-geneeskundige tijdschriften zijn opgenomen waaronder het British Homeopathic Journal, Holistic Nursing Practice, Forschung Komplementar Medizin en het Journal of Traditional Chinese Medicine, om er enkelen te noemen. Dit is een gevolg van politieke invloed op de keuzes die PubMed maakt. Terwijl vrijwel alle medische faculteiten in ons land eisen dat er bij medische proefschriften ten minste vier artikelen in serieuze peer reviewed tijdschriften zijn verschenen, kan de VtdK slechts twee van dergelijke artikelen in de dissertatie van Hoenders vinden. In die beide artikelen is geen door hem uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek van belang te vinden.

De rector acht ‘internationaal erkende experts op het gebied van alternatieve geneeskunde’ volledig geschikt om in de promotiecommissie op te treden. Diezelfde personen worden door ons gekend en beschouwd als pseudowetenschappers met onvoldoende distantie tot de inhoud van het proefschrift. Zo is professor Haramati vooral actief in de VS, in een  ‘consortium of academic health centres for integrative medicine’. Op zijn site kunnen wij lezen dat hij meer een docent is dan onderzoeker. Professor G. Bodeker beschrijft zichzelf als: `researches and advices on international public policy on traditional, complementary and alternative medicine.´ Eén van zijn projecten is: `use of traditional medicine in managing HIV-related illness in India.´

De rector doet er goed aan de reputatie van proefschriften in Groningen niet te schenden. Hij kan eenvoudig een nieuwe commissie instellen zoals wij voorstelden. Dat hij daartoe niet de moed heeft gehad, vinden wij een teken aan de wand en zeer te betreuren.

In de media…

Anti-kwakzalvers verzetten zich tegen promotie – Medisch Contact

Kwakpsychiater promoveert aan Uni Groningen – Geenstijl

Vereniging ageert tegen proefschrift van complementair psychiater Hoenders – Arts & Apotheker

RUG-proefschrift van ‘abominabele kwaliteit’ – Dagblad van het Noorden

‘Uitstel promotie zware beslissing’ – Dagblad van het Noorden

Uni Groningen zet promotie kwakzalver door – Geenstijl

Integraal psychiater Hoenders mag promoveren – Medisch Contact.