VtdK verbijsterd over Nipkow-prijs Tineke de Nooij

Hoe kun je iemand die heult met kwakzalvers een belangrijke prijs geven? De Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) is boos op de Stichting Nipkow die radio- en tv-presentatrice Tineke de Nooij fêteert met de Ere-Zilveren Reissmicrofoon 2018. ‘Doe dit niet Nipkow’, verzoekt de vereniging. De Nooij maakte niet alleen reclame voor kwakzalverij, ze verdiende er ook nog eens een flinke boterham aan.

De Nipkow-jury maakte half mei bekend de Reissmicrofoon te hebben toegekend aan Tineke de Nooij. De prijs wordt op 21 juni uitgereikt, in de Westergasfabriek in Amsterdam, gelijk met andere prijswinnaars van Nipkow-prijzen voor radio- en tv-prestaties. De Nooij krijgt de ereprijs, die zelden wordt toegekend, voor haar hele radio-oeuvre. Volgens de jury is er niemand langer te horen op de Nederlandse radio dan De Nooij. Ze gaat op een volkomen vanzelfsprekende manier met het medium radio om, is in het juryrapport te lezen. 

De Vereniging tegen de Kwakzalverij vindt dat Tineke de Nooij in haar mediaverleden vele keren kwakzalverij heeft uitgedragen en aangeprezen. Zo gaf De Nooij in de jaren ’90 in het programma Tineke en de paranormale wereld het startschot voor de carrière van genezend medium Jomanda. Ook maakte De Nooij een documentaire over Jomanda en over de Indiase goeroe annex bedrieger Sai Baba. 

In de jaren 90 ontving De Nooij in haar programma de toen nog onbekende patat- en broodbakker en latere NLP-beoefenaar Emile Ratelband (NLP staat voor Neurolinguïstisch Programmeren). In haar RTL-programma’s voerde de Nooij ook de omstreden Antilliaanse arts/genezer Roy Martina ten tonele. Het leidde in 2004 tot een nominatie voor de Meester Kackadorisprijs van de vereniging. 

Biostabiel

“Buitengewoon treurig was het jarenlange optreden van De Nooij in de nachtelijk uitgezonden Tell Sell-filmpjes bij RTL”, schrijft de vereniging in haar brief aan de Nipkow-stichting. De Nooij maakte hierin reclame voor Biostabil 2000-hangers, een product van de Italiaans-Groningse kwakzalver Bruno Santanera uit Godlinze. Hij, en in zijn kielzog De Nooij, schreven aan deze hanger een absurde, genezende werking toe. 

In 2004 toonde de redactie van Tros Radar met metaalanalyses aan dat “uitvinder” Santanera gebakken lucht verkoopt. De Nooij matigde haar uitspraken toen in 2007 de Reclame Code Commissie haar reclame-uitingen als misleidend beoordeelde. “Ze bleef echter in Biostabil-filmpjes optreden”, hekelt de vereniging.

De VtdK stelt in haar brief dat De Nooij haar publiek decennialang om te tuin heeft geleid. Ze heeft er volgens de vereniging blijk van gegeven gespeend te zijn van enig kritisch besef. Ook schortte het haar aan verantwoordelijkheidsgevoel, vindt de vereniging. De Nooij had moeten beseffen dat mensen BN’ers vertrouwen. De vereniging heeft de Stichting Nipkow verzocht de toekenning van de prijs in te trekken. “Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.” Kwakzalvervriend De Nooij een prijs geven, is een belediging voor eerdere prijswinnaars; het prestige van de Nipkowschijf heeft een flinke deuk opgelopen, vindt de VtdK.

Het antwoord van de Stichting Nipkow heeft niet lang op zich laten wachten. In een e-mail aan de vereniging schrijft secretaris Renate van der Bas van het Nipkow-bestuur de brief in goede orde te hebben ontvangen en het verzoek te hebben gelezen. Het antwoord heeft ze kort geformuleerd: “Wij zien geen aanleiding om de prijs die is toegekend aan Tineke de Nooij voor de vakkundige manier waarop zij inmiddels meer dan vijftig jaar radioprogramma’s maakt terug te trekken vanwege kritiek op bepaalde aspecten van haar tv-werk.”