Waarschuwing: Single Session Therapy is geen therapie

Een lid van de vereniging maakte ons attent op de Single Session Therapy (SST), een behandelwijze waarbij één probleem, vraag of klacht per consult wordt behandeld en waarbij een diagnose niet wordt gesteld. Zo’n kort gesprek met een ervaren psycholoog is ‘een zetje in de goede richting op het goede moment en is verrassend vaak voldoende om zelf weer goed verder te kunnen’, claimt psychologe Helen van Empel op de website van haar bedrijf.   

Van Empel haalde enkele jaren geleden SST, een in Angelsaksische landen in de jaren tachtig veel gebezigde therapievorm, naar Nederland. Ze schreef er een boek over dat in oktober uitkomt. De psychologenvereniging NIP en de psychotherapeutenvereniging NVP kwalificeren deze therapie als een niemendalletje, niet meer dan een coachingsgesprek waaraan echter door Van Empel niet-onderbouwde claims worden gehangen.

De SST-therapie lijkt zich te verspreiden over Nederland. Een kijkje op internet leert dat er inmiddels enkele praktijken met meerdere psychologen zijn die SST in hun behandelpakket hebben opgenomen. Een daarvan is praktijk Stroomlijn met vestigingen in Breda en Amsterdam waar een tiental GZ-psychologen werken. ‘Omdat iedereen kan vastlopen’, legt de Stroomlijn-website uit. Voor een SST-gesprek komen de volgende onderwerpen vaak aan bod, meldt de website: ‘identiteitsvragen, conflicten, verlieservaringen, faalangst en fobieën.’ Het bedrijf rekent voor het uurtje praten 196 euro. ‘Geen wachttijd, snel en effectief’, is de beloftevolle aanprijzing. In Almere is praktijk Hoofdpersoon gevestigd waar de psychologen zich ook op de SST hebben gestort.

Het bedrijf One Session van Van Empel heeft recentelijk de planning voor STT-gesprekken met psychologen in den lande uitbesteed aan het speciaal opgerichte bedrijf annex website Yet. Bedrijven/personen die een gesprek willen, kunnen daar een afspraak maken voor het uurtje video-praten. Psychologen die op de agendalijst willen, kunnen zich eveneens via deze website melden. Ze komen dan op de psychologenlijst na een SST-cursus en een video-call met Helen van Empel, lezen we op de Yet-website.

Een cursus bij opleidingsinstituut Rino

Het Amsterdamse opleidingsinstituut Rino heeft een SST-cursus in zijn pakket opgenomen, als eerste in Nederland, pocht het bedrijf. Het is een tweedaagse nascholingscursus die wordt gegeven door – daar is ze weer – Helen van Empel en collega-psycholoog Ilonka Hanneman. Ter info: de eerst volgende cursus (prijs € 595,00) staat  gepland voor 10 okt 2024.

Wat te denken van deze SST-therapie waarbij de problematiek van een patiënt in stukjes wordt gehakt en waarbij op de eventuele samenhang ervan in principe geen acht wordt geslagen. Elke sessie wordt als één complete behandeling geoormerkt en gedeclareerd. Men claimt dat daarmee de klacht, het symptoom, of de vraag is afgedaan.

De werkwijze wordt niet vergoed door ziektekostenverzekeraars, ook niet via eventuele aanvullende verzekeringen, die vaak kwakzalverij vergoeden zoals onder meer blijkt uit de vele keren dat ziektekostenverzekeraars kandidaat werden gesteld voor de Meester Kackadorisprijs van de vereniging. 

NVP: SST is een niet-reguliere behandeling

Wij hebben de vraag voorgelegd aan de meest voor de hand liggende professionals, verenigd in de NVP, de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie. Het antwoord kwam per ommegaande mail. De NVP-mail samenvattend: De NVP beschouwt SST als een niet-reguliere behandeling.

Wij citeren uit de e-mail van de NVP:

“De NVP is van mening dat Single Session Therapy (SST) niet kan worden gerekend tot een psychotherapievorm.”

De NVP heeft in  2021 via zijn website het eenmalige SST-gesprek al een ‘illusie’ genoemd.

In een hierop volgend artikel op de website van Medisch Contact staat de onderbouwing. De NVP meldt in dit artikel dat er slechts matig bewijs is voor de effecten van deze eenmalige coaching waarbij het de vraag is of voor zover er sprake is van enige effectiviteit dit betrekking heeft op de eerste sessie (ín één sessie van problemen af’) of een reeks ‘eenmalige’ sessies.

In haar e-mail aan de redactie komt de NVP met een verder toelichting: 

“Een psychotherapeutische behandeling begint met een intakegesprek (op dat moment start ook de behandelingsovereenkomst), waarbij wordt gekeken naar de zorgvraag, ‘het verhaal’ van de cliënt, etc. Vervolgens wordt er een diagnose gesteld, waar de cliënt mee moet instemmen. Op grond van de diagnose wordt een behandeldoel geformuleerd, dat in het verlengde ligt van de diagnose. Als het een grote stap is richting wat je uiteindelijk wilt bereiken kunnen er tevens nog ‘werkdoelen’ voor de kortere termijn worden geformuleerd, als stapjes richting uiteindelijk doel.

“Dan volgt de keuze van de psychotherapeutische behandelmethode. Bijvoorbeeld EMDR in combinatie met cognitieve gedragstherapie. Of schematherapie, of psychoanalytische psychotherapie. Er zijn een groot aantal vormen van psychotherapie die kunnen worden ingezet. Bij de keuze van de psychotherapeutische behandelmethode) wordt in beginsel uitgegaan van de evidence based ggz-richtlijnen en zorgstandaarden waarbij op grond van onderzoek wordt aangegeven welke vorm van psychotherapie bij welke diagnose in welke situatie bij welke doelgroep het meest effectief is. Geen van deze richtlijnen en zorgstandaarden noemt Single Session Therapy als geschikte behandelmethode.

Het gehele plan van diagnose tot en met aanpak krijgt vorm in het behandelplan, waarbij de client goed wordt geïnformeerd over de voorgestelde behandelmethode en eventuele andere geschikte psychotherapeutische behandelmethoden. De client moet instemmen met het behandelplan. “

(einde citaat)

Géén therapie

De NVP vindt dat SST géén therapie is die uitgaat van psychologische of psychotherapeutische behandeling maar vindt SST in feite een eenmalig coachinggesprek. “Bij coaching is het niet nodig een diagnose te stellen en een dossier aan te leggen, of te beschikken over een onafhankelijke klachtenfunctionaris en aan te sluiten bij een geschillencommissie”, aldus de NVP. 

De NVP voegt hieraan toe:

“Als de professional die SST aanbiedt zegt uit te gaan van behandeling is deze professional op grond van de WGBO een zorgaanbieder en is hij of zij gehouden aan alle verplichtingen die deze wet (en ook de WKKGZ) stelt. Als dit niet gebeurt is er sprake van onrechtmatig handelen en kan IGJ hierop ‘handhaven’. 

Tot haar kennelijke opluchting meldt de NVP verder dat zij heeft geconstateerd dat er geen BIG-geregistreerde psychotherapeuten zijn die SST aanbieden. Er zijn echter wel BIG-geregistreerde (gezondheidspsychologen) die SST-therapie aanbieden. Marianne Vetten bijvoorbeeld in Oegstgeest net als Sofie Graafstal-Stalman in de Oegsgeest-vestiging van psychologiepraktijk Bloom.

In het eerder genoemde artikel op de website van Medisch Contact laat een woordvoerder van het Nederlands Instituut van de Psychologen (NIP) weten het roerend eens te zijn met de vernietigende NVP-conclusie: ‘SST is geen behandeling, het is coaching.’

Conclusie: 

Als u besluit SST te ondergaan meldt u zich bij een coach en niet bij een psychotherapeut. U betaalt een fors bedrag per consult en u krijgt het niet vergoed van uw zorgverzekeraar. 

De coach hoeft in principe geen patiëntendossier bij te houden. Hij/zij hoeft ook niet aangesloten te zijn bij een klachtencommissie. 

Als u zich beschadigd of benadeeld voelt: u kunt nergens terecht en bewijzen kunt u niets. 

U bent gewaarschuwd!