Wat kan ik doen om vrienden tegen quasi-therapie te beschermen?

De Vereniging tegen de Kwakzalverij krijgt vaak vragen over alternatieve behandelwijzen. Dat kunnen ervaringen zijn van de vragensteller of zaken die in de media spelen. Stuur uw vragen naar secretariaat@kwakzalverij.nl. Iedere maand zullen we er eentje behandelen en een deskundige antwoord laten geven. Mocht uw brief worden uitgekozen, zullen we deze anonimiseren.

Brief:

“Een vriendin van ons heeft contact met een zelfbenoemd therapeute, Jenke Mostert uit Gouda. Die noemt zich “therapeut” en “life coach”. Haar missie, zo is te lezen op haar website: “Vrouwen te helpen zichzelf te accepteren en lief te hebben, waardoor zij niet meer op de automatische piloot leven maar vanuit heelheid en zelfvertrouwen krachtig en stralend in het leven staan.” Mensen die naar haar toe gaan, nemen te goeder trouw aan dat zij vakbekwaam is en een BIG-geregistreerde therapeut. Niets wat hierop lijkt.

Ze heeft een paar flut NLP-cursusjes (Neuro Linguïstisch Programmeren) gedaan met als resultaat een certificaat van een vage Amerikaanse club, IANLP. Een opleiding en/of diploma met iets in de richting van de psychotherapie of psychologie zit niet in haar rugzakje. Ik maak me zorgen om diegenen die via haar hun leven op orde proberen te krijgen, terwijl de mevrouw hier zelf ook enige moeite mee lijkt te hebben. Mijn ongerustheid heb ik uitgesproken tegenover onze vriendin. Hoe moet ik hier verder mee omgaan, hoe kan dit gestopt worden?”

Antwoord:

Door G.R. (Ronald) van den Berg, bestuurslid VtdK en (gepensioneerd) psychiater:

“Zoals u al vermoedde, is betrokkene geen BIG-geregistreerde psychotherapeut of gezondheidszorgpsycholoog. Dit is te controleren op deze website. Het is goed dat u uw zorgen hebt uitsproken. Een kwestie van maat houden, dat wel, omdat aangesprokenen anders geïrriteerd raken en het averechts gaat werken. Meer kunt u niet doen.”

Toelichting:

U schreef dat Mw. Mostert NLP-cursussen heeft gehad. Wij beschouwen NLP als kwakzalverij. Op onze site kunt u hier het een en ander over terugvinden.

Tot 1993 was kwakzalverij strafbaar. Hier werd zelden de hand aan gehouden. In 1993 is de wet BIG ingevoerd. Omdat de handhaving tegen de kwakzalverij toch al niets voorstelde, heeft de politiek toen besloten dat iedereen in Nederland vrijelijk behandeldiensten mag aanbieden: uw bakker, uw kapper, uw buurvrouw, noem maar op, mits ze zich maar niet tooien met een titel van een Beroep in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). Dat is titelmisbruik en dus strafbaar. Zij mogen zich dus niet apotheker, arts, fysiotherapeut, gezondheidszorgpsycholoog, psychotherapeut, tandarts, verloskundige of verpleegkundige noemen. Die hebben een wettelijk erkende opleiding gehad.

Leken-behandelaars sieren zich daarom vaak met onbeschermde maar gewichtige fantasietitels zoals coach, healer, integraaltherapeut, alternatief behandelaar, energetisch therapeut, natuurgenezer enzovoort. Dit mag allemaal. Op internet maken ze vervolgens uitgebreid reclame voor hun behandelingen. BIG-geregistreerden doen dit doorgaans niet omdat hun beroepscode dit niet of nauwelijks toestaat.

De keuze van behandelaar wordt overgelaten aan de ‘mondige burger’. Sommige burgers zijn echter niet erg ‘mondig’ en laten zich door een prutser behandelen. Zolang zo’n prutser geen aantoonbare schade veroorzaakt, iemand of verkracht of dood maakt, kan men weinig beginnen. Schade voor de portemonnee telt voor de wet niet mee, helaas. Hooguit kan men voorlichting geven.

Omdat de politiek vond dat gevaarlijke kwakzalvers niet vrijuit mogen gaan, werd in oktober 2015 de Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen gezondheidszorg) aangenomen. Deze wet is in 2016 van kracht gegaan en houdt in dat iedereen die behandeldiensten aanbiedt, zorgplicht heeft en bovendien aangesloten moet zijn bij een beroepsvereniging met een klachtencommissie.

Dit is waarschijnlijk bij de therapeute waar u naar vraagt, Jenke Mostert, niet het geval. Ze lijkt gewoon een kwakzalvende eenling. U zou het haar kunnen vragen. Het is strafbaar behandeldiensten aan te bieden zonder te zijn aangesloten bij een beroepsgenotenvereniging. Er is hier echter geen actieve controle op. Er zijn ons ook geen sancties bekend.

Volgens die Wkkgz berust de uiteindelijke controle bij de Inspectie Gezondheidszorg (IGz), sinds januari Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Hier kan men schadelijke of onjuiste behandelingen melden. De IGJ moet tegenwoordig ook klachten over leken-kwakzalvers behandelen, en dus niet alleen over BIG-geregistreerden, zoals tot voor kort.

De slagkracht van de IGJ is echter beperkt. Een melding (klacht) wordt pas in behandeling genomen als men direct benadeelde is van een behandeling. U bent dit niet. U kunt dus geen melding doen. Wij als vereniging ook niet. De IGJ komt bovendien alleen in actie als er sprake is van een misstand. De IGJ bepaalt zelf wat een ‘misstand’ is. Er is hierover geen overleg met betrokkenen. Onze Vereniging, de VtdK, heeft geen juridische machtsmiddelen en kan niet, zoals de IGJ of een rechtbank, behandelaars verplichten ons toe laten voor een onderzoek. We doen aan voorlichting. Onze enige sanctie is naming and shaming: wij kunnen over een bepaalde vorm van kwakzalverij publiceren of over een bepaalde kwakzalver.