Websitelogo ZegelGezond voor handopleg-instituut

Dit instituut is naar eigen zeggen ‘al meer dan vijftien jaar leidend in goede en inspirerende scholing in complementaire interventies’ zoals ’therapeutic touch’.

De mens bestaat uit lichaam geest, ziel en energie, heeft het instituut ontdekt. ‘Die energie is bij klachten en ziekte uit balans. De zorgverlener brengt de energie meer in evenwicht door rustige, gerichte strijkbewegingen in het energieveld. Zo nodig door lichte aanraking aan voor- en achterkant van het lichaam. De zorgverlener kan met de handen en met gerichte aandacht waarnemen waar de energiestroom gestagneerd lijkt en de energiebalans in het lichaam herstellen.’

Ondanks deze vage, onheldere teksten waar geen wetenschappelijk onderzoek aan te pas is gekomen, prijkt linksboven op de website van het Van Praag Instituut, genoemd naar de in 1988 overleden parapsycholoog Henri van Praag, het ZegelGezond-logo.

ZegelGezond is een waarderingsinstrument voor online gezondheidsinformatie waarmee voor een groot publiek inzichtelijk te maken is welke websites waardevol zijn. ZegelGezond ondersteunt gebruikers bij het herkennen van betrouwbare en waardevolle informatie, schrijven de initiatiefnemers.

Op internet is veel te vinden over gezondheid. Er zijn naar schatting vijftienduizend Nederlandstalige websites met publieksinformatie over ziekte en gezondheid. Zeventig procent van de Nederlanders kijkt vóór een bezoek aan huisarts of specialist op het internet, aldus ZegelGezond.

Sommige websites zijn misleidend en onnauwkeurig, hebben de uitvinders van het zegellogo in de literatuur ontdekt. Online-informatie over complementaire alternatieve geneeskunde is vaak van slechte kwaliteit en soms zelfs gevaarlijk. Uit Amerikaans onderzoek, schrijven de zegeladepten in een achtergrondstuk, blijkt dat 25 procent van de websites informatie bevat die tot directe fysieke schade kan leiden, als de adviezen opgevolgd worden. ’97 procent van de websites bevat onjuiste informatie’.

Websites die voldoen aan de kwaliteitscriteria van ZegelGezond mogen het logo op hun website zetten. De ontwikkeling van het ZegelGezond-keurmerk, begeleid door onder andere TNO, wordt gefinancierd door ZonMw en het Innovatiefonds Zorgverzekeraars. Er is een bureau (vier personen), er zijn directeuren (twee), er is een raad van commissarissen (drie personen), er is een stichting en een stichtingsbestuur (vijf personen), er is een kwaliteitsraad (zestallig) en een comité van aanbeveling van twaalf personen. In en achter de zegelorganisatie komen we bekende namen tegen: Hans de Goeij, voormalig directeur-generaal van VWS (kwaliteitsraad), Hans de Boer, oud-voorzitter MKB Nederland (stichtingsbestuur). In het aanbevelingscomité zitten onder anderen Louise Gunning-Schepers, voorzitter van de Gezondheidsraad en Ben Crul, voormalig hoofdredacteur van Medisch Contact.

Er hebben zich op dit moment zo’n honderd websites aangemeld voor certificering. Elf ervan mogen inmiddels het label dragen waaronder het Astma Fonds, AstraZeneca, zorgverzekeraar CZ, de Hartstichting, Tergooiziekenhuizen, het Trimbos Instituut en het Van Praag Instituut.

Ondanks die bekende namen in de zegelorganisatie – die toch beter zouden moeten weten – prijkt het ZegelGezond-logo pontificaal op de website van het Van Praag Instituut, het Utrechtse instituut voor handopleggers; dat kost het instituut 500 euro per jaar. Waarom het logo er staat, is bijna niet uit te leggen, laat staan te begrijpen. Het zegel is een drietrapsraket. In de eerste fase kan een website zich aanmelden en kijken drie andere aangemelde websites of de nieuwe voldoet aan een zestigtal technische criteria zoals ‘staat er een contactadres op de site?’ en zijn de kleurtjes mooi? Dit wordt overdreven aangeduid met peer review. Het gaat daarbij alleen om een technische, niet om een inhoudelijke toetsing wat de echte doelstelling is.

In de volgende fases gaat het publiek en gaan deskundigen (die zich hiervoor kunnen aanmelden of hiervoor worden gevraagd) de kwaliteit van de informatie beoordelen. Uiteindelijk moet dit resulteren in een (gemiddeld) cijfer voor de desbetreffende website van vakexperts en van publiekexperts. Zo lang die ultieme, idealistische stemming zich niet heeft voltrokken, staan er op de plaats waar de uiteindelijke cijfers moeten komen streepjes. Een negatief, rood cijfer kennen ze niet. De weblezer zal zich dit niet realiseren, in de precieze procedure achter het zegel is hij niet geïnteresseerd. Zegel-ja goed, zegel-nee slecht, is zijn enige blikveld. Het systeem gaat van een ideaal beeld uit dat er een statistisch voldoende aantal mensen met gezond verstand en met kennis van zaken verantwoord meedoet. De wereld zit zo niet in elkaar, zeker niet op een korte termijn (van weken/maanden/jaren). Idealen bestaan niet.

Het Van Praag Instituut is een van de eerste websites die zich sinds introductie in september hebben aangemeld. De website voldoet aan de opgestelde technische criteria, volgens het oordeel van drie andere websites. De site zit nu in de beoordelingsfase, legt Thomas Schippers, een van de ontwikkelaars van het zegel, uit. Zo lang er niet door voldoende experts en leken is geoordeeld, staan er streepjes. En dus nodigt de organisatie iedereen uit, ook leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, zich als beoordelaar/expert te melden.

Had er niet een ondergrens moeten zijn voordat een website überhaupt het zegellogo op zijn site mag zetten? De woordvoerder zegt dat zijn zegelorganisatie feitelijk niet over de inhoud van een website gaat: deskundigen en publiek beoordelen die. Hij belooft intern te gaan praten over zo’n (minimale) ondergrens. Ook betere voorlichting over hoe het zegel tot stand komt, zal daarbij aan de orde komen.

Naschrift

Zie de website van Zegelgezond voor een reactie op bovenstaand artikel.