Xlens kan werking dyslexiebril niet bewijzen

De Reclame Code Commissie (RCC) heeft het bedrijf Xlens opnieuw op de vingers getikt vanwege gebruik van valse claims op zijn website en in advertenties over een vermeende werking van zijn gekleurde bril bij dyslexie.  

Xlens mag in zijn reclame-uitingen geen mededelingen meer doen die stellen of suggereren dat zijn kleurenfilters dyslexie en andere leesproblemen effectief kunnen corrigeren waardoor deze problemen verminderen of verdwijnen, schrijft het College van Beroep van de RCC in zijn uitspraak van half januari 2017. De beroepszaak was aangespannen door Xlens. Het bedrijf kon zich niet vinden in een uitspraak van de RCC die oordeelde dat Xlens de werking van zijn kleurenglazen bij dyslexie onvoldoende aannemelijk kan maken. Het brillenbedrijf heeft nu ook de beroepszaak, die 6 december diende in Amsterdam, verloren.

Het beroepscollege is het eens met de Reclame Code Commissie en vindt ook dat de Xlens-glazen “ten onrechte worden aangeprezen als een effectief middel bij dyslexie en leesproblemen, maar ook als medisch hulpmiddel.” Mededelingen die een dergelijk effect stellen of suggereren, dan wel anderszins een positief resultaat claimen, zijn misleidend, aldus het College van Beroep, in lijn met de uitspraken van de commissie begin november. Klager wordt volledig in het gelijk gesteld. Xlens heeft zijn valse beweringen echter nog niet aangepast op zijn website, conform de RCC-uitspraak.

Bezwaar tegen claims

Xlens meent dat zijn kleurenfilters (glazen met verschillende kleuren, “afgestemd” op de patiënt) direct helpen om de “ogen en de hersenen beter op elkaar af te stemmen”. Klager, auteur van dit webstuk, maakte bezwaar tegen stellige claims van Xlens in krantenadvertenties en op de website van het bedrijf. Het bedrijf beweerde:
1. “Xlens oogonderzoek toont direct aan of de Xlens bril resultaat zal opleveren.” 
2. “Bij positief Xlens advies: 99% zekerheid dat de problemen verdwijnen.”
3. “De kleurenfilters van Xlens helpen om de ogen en hersenen beter op elkaar af te stemmen.”
4. “Het resultaat is dat lezen direct een stuk makkelijker gaat.”
5. “Naarmate de Xlens bril langer gebruikt wordt, gaan de prestaties omhoog.”
6. “Lezen gaat steeds gemakkelijker. Naarmate de Xlens langer gebruikt wordt, worden de prestaties steeds beter. Uit onderzoek is gebleken dat ongeveer 60% van de mensen met leesproblemen zijn geholpen met deze kleurenfilters. Dit geldt ook voor mensen met dyslexie.”
7. “De Xlens is gebaseerd op het verhogen van de rust en concentratie door een andere filtering van het licht.”
8. “Ruim 60% van de mensen met dyslexie is geholpen met Xlens.”
9. “Xlens kleurenfilters werken direct.”
10. “De Xlens bril heeft een aantal grote voordelen ten opzichte van andere methoden om dyslexie te behandelen. Het resultaat van de Xlens is namelijk direct merkbaar en meetbaar.”

Deze claims van Xlens gaan uit van het idee dat dyslexie kan worden gecorrigeerd met een gekleurd glas voor de ogen. Vijf Nederlandse en Vlaamse hoogleraren met dyslexie in hun leeropdracht hebben klager via e-mails laten weten dat bij dyslexie sprake is van een hersenaandoening die niet van buitenaf te corrigeren is. Een brilmethode ligt daarom niet voor de hand om dyslexie aan te pakken. Dyslexie is geen oogafwijking, geen visuele stoornis maar een neurologische afwijking waardoor lezen, spellen en zelf schrijven moeizaam gaan. Dyslexie is een hersenaandoening en houdt niet op bij het bereiken van volwassenheid, schrijft bijvoorbeeld de Hersenstichting op haar website.

Klager verwijst in zijn klacht en later in zijn schriftelijke reactie op het beroepschrift van Xlens naar vele wetenschappelijke studies en rapporten van gerenommeerde dyslexie-experts in binnen- en buitenland waaruit eenduidig blijkt dat gekleurde glazen niet helpen bij dyslexie. Dyslexie-verenigingen in binnen- en buitenland raden het gebruik van dergelijke kleurenfilters af, omdat elk wetenschappelijk bewijs voor de werking ontbreekt; ze spreken over “dwaalwegen.”

Gekleurd glas doet niets

Er zijn, blijkt uit een zoektocht in PubMed, de afgelopen tien jaar slechts drie wetenschappelijke artikelen verschenen over gekleurde glazen in relatie tot dyslexie (leesproblemen). De drie hebben dezelfde conclusie: gekleurd glas doet niets, zo heeft de klager de Reclame Code Commissie onderbouwd laten weten. In antwoord daarop kwam Xlens met geen enkele wetenschappelijke onderbouwing van zijn claims, aldus het beroepscollege.

Xlens meende met een klanttevredenheidsonderzoek, opgesteld door het bedrijf Tevreden.nl, te kunnen onderbouwen dat klanten tevreden zijn over de behandeling die ze hadden gekregen in één van de twintig vestigingen van Xlens in Nederland, en dat de bril daarom dus wel zou moeten werken, aldus de Xlens-redenering. Klager overtuigde het beroepscollege met de constatering dat Tevreden.nl in opdracht van en betaald door Xlens weliswaar meer dan 2400 brillenkopers had benaderd met een vragenlijst maar dat slechts 11 procent van hen de vragenlijst daadwerkelijk had teruggestuurd. Xlens baseert dus zijn beweringen in advertenties en op zijn website – dat de meeste mensen baat hebben bij kleurenfilters – op deze kleine selecte groep brildragers. Het beroepscollege vindt daarom dat het rapport van Tevreden.nl geen enkele grondslag biedt voor de vergaande en stellige claims van Xlens.

Opmerkelijk is dat het beroepscollege individuele meningen van Xlensbrildragers eveneens misleidend vindt. Het bedrijf laat in advertenties en op zijn website brilgebruikers aan het woord. Aan hun positieve uitingen kan echter geen waarde worden gehecht, vindt het beroepscollege, verwijzend bijvoorbeeld naar de mededeling van een brildraagster dat haar “AVI-leesniveau in een half jaar is vooruitgegaan van begin 4 naar eind 5.“

Misleidend

Getuigenissen die Xlens in advertenties gebruikt, zijn van brildragers die in ruil voor publicatie hun kleurenbril (à raison van 600 tot 700 euro) gratis hebben gekregen. Ook deze individuele beweringen zijn onvoldoende gefundeerd en dus misleidend, aldus het college dat tijdens de beroepszitting begin december positieve getuigenissen van drie brildragers die Xlens had meegenomen welwillend aanhoorde maar er vervolgens niets mee deed.

Het is de tweede keer dat de Reclame Code Commissie (RCC) vernietigend uithaalt naar valse claims van Xlens. De RCC oordeelde in mei 2016, ingegeven door twee klachten, dat Xlens zijn claims in advertenties en op zijn website niet kon onderbouwen.

Het ging in die eerste klachten over claims als “Xlens is hèt hulpmiddel bij dyslexie”. In mei ging het brillenbedrijf uit Waalre niet tegen deze uitspraken in beroep. Xlens trekt zich niet veel aan van de uitspraken van de Reclame Code Commissie. Voor de RCC is dit echter geen reden voor een klacht bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) zoals klager de RCC had verzocht.