NCRV wint Meester Kackadorisprijs 2008

De jury stond dit jaar voor een extreem moeilijke taak omdat zij moest kiezen tussen twee vrijwel gelijkwaardige kandidaten, de NCRV en de rector magnificus van de Vrije Universiteit, Lex Bouter. De keuze van Bouter als genomineerde was naar de mening van velen verrassend, vandaar een kleine toelichting. Bouter heeft onderzoek gestimuleerd naar kwakzalversmethoden zoals homeopathie en acupunctuur. Hij is de hoofdonderzoeker van een studie naar het toegevoegde effect van acupunctuur bij ivf-behandelingen. Door de publicatie van deze studie veroorzaakte hij een toename van patiënten die van hun gynaecoloog ook acupunctuur eisten bij hun ivf-behandeling. Verder heeft Bouter het ‘privaatdocentschap’ in de homeopathie aan de VU nooit iets in de weg gelegd. De jury heeft zwaar laten wegen dat Bouter een wetenschappelijke voorbeeldfunctie heeft als ex-directeur van een belangrijk onderzoeksinstituut van de VU (EMGO) en nu als rector magnificus van de VU. Hij is naar het oordeel van de jury een man met twee gezichten, iemand die tegen beter weten in de alternatieve geneeskunde net zo serieus neemt als de reguliere geneeskunde. Ondanks het feit dat Bouter een verdiende prijswinnaar zou zijn, gaat de prijs toch naar de NCRV, omdat de publieke reikwijdte van een omroeporganisatie nu eenmaal vele malen groter is dan die van het hoofd ener universiteit.

De NCRV heeft zich in het verleden al herhaaldelijk bezondigd aan kritiekloze, door kwakzalversbedrijven gesponsorde uitzendingen. Dit jaar heeft zij het wel heel erg bont gemaakt door in een serie van zes uitzendingen met de titel Uitgedokterd?! (zie ook uitzending gemist) gratis reclamezendtijd te bieden aan kwakzalvende artsen. De NCRV heeft dit programma opgezet met Jan Keppel Hesselink, een acupuncturist. In Uitgedokterd?! worden geen onafhankelijke deskundigen dat wil zeggen medisch specialisten opgevoerd die hun mening geven over de uitzending. Deze clinici hadden de getoonde ziektebeelden in het juiste perspectief kunnen zetten en aan kunnen geven wat de (on)mogelijkheden zijn van de alternatieve behandelwijzen. Het commentaar in deze uitzendingen werd uitsluitend verzorgd door de acupuncturist Keppel Hesselink van wie uiteraard geen kwaad woord te horen was over de getoonde alternatieve behandelingen. De VtdK heeft van iedere uitzending een uitvoerige analyse gemaakt, waarbij de alternatieve behandelingen afgezet zijn tegen wat in de reguliere geneeskunde gebruikelijk is. Deze kritische analyses zijn gepubliceerd op deze website (zie bij Nominaties 2008 voor een volledige lijst commentaren). Kort samengevat is er voor geen enkele van de alternatieve behandelingen die in het programma getoond werden (ooracupunctuur, ayuvedische geneeskunst, hypnose, osteopathie, natuurgeneeskunde, homeopathie, antroposofische geneeskunde, feldenkraistherapie) een biologisch mechanisme dat de mogelijke werkzaamheid zou kunnen verklaren. Bovendien is er bij de aandoeningen waar in het programma sprake van was (migraine, darmklachten, diabetes, chronische lage rugpijn, etc.) geen splinter van een bewijs voor de werkzaamheid van de getoonde alternatieve behandelingen. Over de risico’s van de alternatieve behandelingen werd nauwelijks gerept.

Ruim voor de aanvang van de serie uitzendingen dit voorjaar liet de VtdK de redactie en de NCRV-voorzitter weten dat door deze uitzendingen het publiek ernstig misleid zou worden. Het werd vooral laakbaar gevonden dat het publiek niet in de gelegenheid werd gesteld het getoonde te toetsen aan de stand van de medische wetenschap. Ten overvloede kreeg de voorzitter van de NCRV een uitvoerige brief waarin hij gewaarschuwd werd voor het misleidende karakter van de serie Uitgedokterd?! De VtdK werd in haar bezwaren tegen deze serie bijgevallen door de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG), die eveneens een persbericht uit deed gaan, met de titel: ‘NCRV programma Uitgedokterd biedt valse hoop’ (voor dit persbericht zie het persbericht van de VtdK van 24 april). Alle waarschuwingen werden echter door de NCRV in de wind geslagen. De graad van misleiding in de uitzending was nog hoger dan de VtdK tevoren had gevreesd. De VtdK heeft over Uitgedokterd?! een klacht ingediend bij de Raad voor de Journalistiek. De uitspraak hierover is nog niet bekend. Met de serie Uitgedokterd?! vertoonde de NCRV een programma waarin op grote schaal valse voorlichting en volksverlakkerij werd gepresenteerd en waarbij een regulier tegengeluid vrijwel volledig werd genegeerd. Naar het oordeel van de jury werden kijkers hiermee niet geholpen, maar juist dom gehouden. Een wanprestatie, een publieke omroep onwaardig.

 

Voor een overzicht van alle artikelen betreffende de serie Uitgedokterd?! zie:
Grove misleiding in NCRV tv-programma Uitgedokterd?!

 

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.