Symposium: Kwakzalverij en bijgeloof in de sport

Nu Nederland weer wat bijgekomen is van de sportzomer 2012 met zowel het EK voetbal als de Olympische Spelen, lijkt het meer dan opportuun om eens een kritische blik te werpen op de andere manieren waarop sporters hun prestaties trachten te verbeteren dan met training (en eventueel doping).

Voor de talrijke trucs, geheime middeltjes, psychologische technieken, spirituele inspiratie, exotische rariteiten, haptonomen en masseurs c.q. fysiotherapeuten, die geblesseerde sportlieden sneller dan anderen weer klaarstomen voor hervatting van hun geliefde sport, is de wetenschappelijke basis soms ver te zoeken. Op dit symposium zullen experts met een verschillende achtergrond hun licht over deze populaire, maar schijnbaar irrationele methoden laten schijnen.

Programma

13.30 uur – 14.00 uur. Uitreiking Meester Kackadorisprijs 2012
Voorafgaand aan het middagsymposium over kwakzalverij en bijgeloof in de sport zal om 13.30 uur de winnaar van de Meester Kackadorisprijs 2012 worden bekendgemaakt, eventueel gevolgd door een apologie van de winnaar.

14.00 -14.30 uur. ‘Omgaan met kwakzalverij in de praktijk: hoe topsporters worden beïnvloed.’
Edwin Goedhart, sportarts, hoofd medische dienst
voetbalvereniging Vitesse, tot 1 juli 2012 clubarts en hoofd medische
zaken en sportwetenschap Ajax.

14.30 – 15.00 uur. ‘Bijgeloof in de sport, een placebo effect?’
Dr. Michaéla C. Schippers, psycholoog en wetenschappelijk medewerker Department of Decision and Information Sciences van de Rotterdam School of Management (EUR)

15.00 – 15.30 uur. Theepauze

15.30 – 16.00 uur. ‘Moderne hulpmiddelen of boerenbedrog?’
Prof. dr. Peter Hollander, emeritus hoogleraar Inspanningsfysiologie. Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam

16.00 – 16.30 uur. ‘Sportsupplementen? Weggegooid geld? Of zitten er juweeltjes tussen?’
Dr. Stephan Peters, medisch biotechnoloog, thans manager Kwaliteit en Kennis, Voedingscentrum Den Haag

Borrel na afloop van het symposium

Over de sprekers

Sportarts Goedhart werkte als clubarts bij clubs als Ajax, AZ en later
opnieuw Ajax. Uit onvrede met het beleid bij Ajax vertrok hij per 1 juli
2012 bij de Amsterdamse club en ging aan de slag bij Vitesse. Wat kan
je als wetenschappelijk geschoold sportarts doen als een sporter
vastbesloten is zich met kalfsbloed en hanenkamkraakbeen te laten
behandelen door een ongrijpbare maar befaamde genezer in het buitenland?
Of als de beste spelers van je team zich willen laten behandelen voor
hun blessures met Servische paardenplacenta. ‘Het werkt niet maar het
helpt soms wel.’ En waarop is de reputatie gebouwd van beroemde
fysiotherapeuten, die topsporters na een blessure weer veel sneller dan
anderen fit krijgen? De specifieke problematiek van het werken met
geblesseerde topsporters en hun Umfeld van raadgevers kan het best
toegelicht worden met voorbeelden uit de praktijk. Goedhart heeft dat
alles van nabij meegemaakt en is ervaringsdeskundige bij uitstek. Ook
hij zal vertellen welke interventies door wetenschappelijk onderzoek
worden ondersteund.

Michaéla Schippers is psycholoog en zal in haar presentatie ingaan op het ‘psychologisch placebo-effect’ van bijgeloof. Veel sporters hebben bijgelovige rituelen voor wedstrijden, zoals het dragen van een bepaald shirtje en het rijden van een vaste route naar het stadion. Vaak wordt er wat lacherig over gedaan door de pers. De vraag is of bijgeloof werkt om prestaties onder topsporters te verbeteren. Hiernaar is onderzoek verricht o.a. met Amerikaanse basketbal spelers. Er is ook onderzoek gedaan onder sporters uit eredivisieclubs zoals Ajax en PSV, waaruit o.a. bleek dat sporters met name hechten aan rituelen bij belangrijke wedstrijden waarvan de uitkomst onzeker is. Rituelen lijken dan een spanning regulerende functie te hebben, maar is dat werkelijk waar?

Peter Hollander is inspanningsfysioloog en maakte twee jaar geleden furore toen hij proefondervindelijk aantoonde dat de Power balance armband, die tijdens het WK Voetbal door veel Oranjespelers werd, gedragen geen enkel meetbaar effect had. Maar niet alleen evidente kwakzalverij zoals die armbandjes van Wesley Sneijder zijn populair. Denk maar eens aan de neuspleister, de balansbandjes en de kinesiotape. Minder bekende methoden zijn moderne meetapparatuur/technieken zoals de OmegaWave en de Whole Body Vibration(trilplaat). De vraag is van welke van deze hulpmiddelen of technieken het positieve effect is aangetoond. Is er een kosten/baten analyse mogelijk? Peter Hollander vertelt wat de wetenschap er over te zeggen heeft.

Biotechnoloog en voedingsdeskundige Stephan Peters zal ons
meedelen of er met een aangepaste voeding iets bereikt kan worden en zo
ja hoe dan: veel eiwit of juist veel koolhydraten? Eiwitsupplementen
bestaan er ook, sportdrankjes en natuurlijk talrijke vitaminepreparaten
en anti-oxidanten: hebben zij wel enige toegevoegde waarde? Veel
topsporters laten zich vorstelijk betalen voor het reclame maken voor
deze middelen.

Praktische informatie

Datum: zaterdag 6 oktober 2012.

Locatie: Felix Meritis, Keizersgracht 324, Amsterdam.  

Inschrijving: per e-mail via [email protected] o.v.v. symposium 6 oktober. Graag in de email uw naam, adres, e-mailadres en telefoonnummer vermelden. Indien u uw accreditatiepunten via GAIA wilt laten registreren ook graag uw BIG-registratienummer vermelden. Een deelnemerscertificaat is op aanvraag te verkrijgen.

Kosten: Leden van de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) en zij die zich op het symposium als nieuw lid melden betalen €25,- (inclusief lunch na afloop van de jaarvergadering). Leden van de Vereniging kunnen gratis een introducee meenemen naar het congres. Het lid moet wel vooraf de introducee per email aanmelden bij de ledenadministratie: [email protected]. Niet-leden betalen €70,-. Studenten/VtdK-leden betalen €5,- en studenten/niet-VtdK-leden betalen €20,-. De inschrijving is definitief als het verschuldigde bedrag op de rekening van de VtdK is binnengekomen: rekening nummer 32237 ten name van penningmeester VtdK te Sleeuwijk.

Accreditatie is verleend voor 2 uur nascholing voor artsen.