Webinar 2020 On demand: Sociale media, slecht voor de gezondheid?

Tegenstanders van vaccineren communiceren veel en slim via internet en sociale media en bereiken daarmee een grote groep mensen die twijfelen over de noodzaak en nut van vaccinaties voor zichzelf en hun kinderen. Wie zijn deze anti-vaxxers, hoe communiceren ze en hoe raken twijfelaars verstrikt in een web van negatieve berichten? Tijdens het webinar ‘Sociale media, slecht voor de gezondheid?’ kijken we onder meer naar communicatiestromen op Twitter en bespreken de strategie van het RIVM bij de uitvoering van het rijksvaccinatieprogramma als reactie hierop.

In plaats van het jaarlijkse symposium organiseerde de VtdK dit jaar op 3 oktober het webinar ‘Sociale media, slecht voor de gezondheid’ . Hieronder vindt u het programma en een toelichting op de sprekers en lezingen. 

Heeft u het gemist en zou u het graag terug willen zien? Dat kan! U vindt het hele webinar terug op Medischescholing.nl. Hoewel er eerst een ticket nodig was om het webinar te bekijken, heeft de VtdK besloten de inhoud vanaf 21 oktober gratis ter beschikking te stellen. Klik op de cursuspagina van Medische Scholing op ‘inschrijven’ en maak daar een account aan om te kunnen kijken.

Heeft u iets opgestoken van de lezingen, dan vragen we u wel om een donatie. Dat kan op NL37INGB0000032237 t.n.v. Vereniging tegen de Kwakzalverij. Wilt u ons steunen, zodat we dit soort symposia kunnen blijven organiseren? Word dan lid (hier vindt u ook meer uitleg over schenkingen en hoe die aftrekbaar zijn van de belasting).

Programma: 

Webinar 13:30 – 17:00 uur:

13.30 – 13.45 uur
Juryrapport meester Kackadorisprijs

13.45 – 14.00 uur
Opening webinar

Door mevrouw Antje Diertens, lid tweede kamer voor D66 en o.a. lid Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport

14:00 uur
Start webinar

Voorzitter: Nico Terpstra, huisarts en voorzitter VtdK
De sprekers worden geïntroduceerd en vertellen hun verhaal, terwijl hun visuele presentaties op uw computerscherm worden getoond. Tijdens en na hun bijdrage kunnen uw schriftelijke vragen via de computer worden doorgeleid naar de gespreksleider.

14.00 – 14.30 uur
Schreeuwende anti-vaxxers de mond gesnoerd door het rijksvaccinatieprogramma?

Drs. R.W. (Rolf) Appels, arts en medisch adviseur bij het RIVM
Inhoud:
Tegenstanders van vaccineren communiceren veel en slim via internet en sociale media en bereiken daarmee een grote groep mensen die twijfelen over de noodzaak en nut van vaccinaties voor zichzelf en hun kinderen. Wie zijn deze anti-vaxxers, hoe communiceren ze en hoe raken twijfelaars verstrikt in een web van negatieve berichten? We kijken naar communicatiestromen op Twitter en bespreken de strategie van het RIVM bij de uitvoering van het rijksvaccinatieprogramma als reactie hierop.

Leerdoelen:
– Vergroten van kennis en inzicht in de manier waarop sociale media invloed hebben op anti-vax sentimenten onder de bevolking
– Kennis vergroten hoe in Nederland de beïnvloeding door sociale media door anti-vaxxers op het RVP tegengegaan wordt.

14.30 – 15.00 uur
Hoe onderscheid je waarheid van onwaarheid op social media

Dr. Peter Burger, docent wetenschapsjournalistiek en brongebruik, Universiteit Leiden.
Inhoud:
Bijna iedereen in onze maatschappij maakt gebruik van social media en halen hier op dagelijkse basisinformatie vandaan, medische informatie is hierin niet uitgezonderd. Gezondheidsgerelateerde berichten op social media spelen dus een significante maatschappelijke rol en vormen deels de manier waarop wij tegen onze gezondheid aankijken. Maar hoe onderscheid je waarheid van onwaarheid op social media? En hoe gaan factcheckers te werk?
Leerdoelen:
– Kennis van hoe waarheid van onwaarheid onderscheiden kan worden op social media
– De clinicus handvaten geven in het factchecken van berichten die patiënten van social media hebben.

15.00 – 15.15 uur theepauze

15.15 – 15.45 uur
Online (mis)informatie en de gevolgen voor geïnformeerde besluitvorming.

Dr. Corine Meppelink, universitair docent afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam en onderzoeker aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR).
Inhoud:
Met de komst van het internet is een enorme hoeveelheid gezondheidsinformatie beschikbaar geworden voor burgers. En zij maken daar ook graag gebruik van, want dokter Google wordt door de meerderheid van de Nederlanders geraadpleegd. Deze toegankelijkheid van informatie kan bijdragen aan de empowerment van patiënten, maar levert ook vragen en terechte zorgen op. In deze presentatie ga ik in op de wijze waarop mensen gezondheidsinformatie selecteren, beoordelen en verwerken. Gebeurt dit zorgvuldig en evenwichtig? Leidt dit tot geïnformeerde besluitvorming? En hoe kunnen we mensen hierbij helpen? Deze onderwerpen zullen onder andere aan bod komen.
Leerdoelen:
– Kennis van de manier waarop mensen online gezondheidsinformatie gebruiken.
– Kennis van manieren waarop we de invloed van onjuiste gezondheidsinformatie in gezondheidsbeslissingen kunnen verminderen.

15.45 – 16.15 uur
Social media: experts met feiten en experts met meningen

Prof.dr. Cecile Janssens, Hoogleraar epidemiologie. Emory University, Atlanta, Ga (USA)
Inhoud:
Veel wetenschappers zijn tegenwoordig te vinden op social media. Ze delen er hun werk, prijzen het werk van anderen, en gaan er met anderen in discussie. Waarover wetenschappers discussiëren valt in twee categorieën: onderwerpen waar ze verstand van hebben en onderwerpen waar ze geen verstand van hebben. Het is cruciaal om die twee uit elkaar te houden, maar vooral op Twitter is de grens tussen kennis en opinie vervaagd. Het is lastig te beoordelen welke informatie op kennis gebaseerd is. In deze bijdrage geef ik een reflectie op de grenzen van expertise.
Leerdoel:
– Inzicht in de grenzen van expertise

16.15 – 17.00 uur
Forumdiscussie met alle sprekers onder leiding van de voorzitter

Over de Sprekers:

Drs. Rolf Appels is werkzaam bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) van 2016 tot heden als medisch adviseur Rijksvaccinatieprogramma (RVP), Prenatale Screening Infectieziekten & Erytrocytenimmunisatie (PSIE) en Neonatale Hielprikscreening (NHS).

Dr. Peter Burger is docent wetenschapsjournalistiek en brongebruik, Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek naar journalistiek, nepnieuws, broodje-aapverhalen en andere folklore. Daarnaast doceert hij wetenschapsjournalistiek en brongebruik. Peter Burger wordt door media benaderd als expert op het gebied van nepnieuws. Hij richtte in 2009 samen met Alexander Pleijter de erkende factcheckwebsite www.nieuwscheckers.nl op waarvan hij nog steeds coördinator is.

Dr. Corine Meppelink is universitair docent afdeling Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, onderzoeker verbonden aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR). In 2016 promoveerde zij op onderzoek naar de wijze waarop digitale gezondheidsinformatie toegankelijk kan worden gemaakt voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. Tegenwoordig onderzoekt zij de manier waarop burgers gebruik maken van online-gezondheidsinformatie en de gevolgen hiervan voor gezondheidsbeslissingen. Haar werk is gepubliceerd in diverse internationale wetenschappelijke tijdschriften en ontving verschillende onderscheidingen.

Prof.dr. Cecile Janssens is hoogleraar translationele epidemiologie in Atlanta (USA) aan de Emory University Rollins School of Public Health, department of Epidemiology (2012- heden). Tevens is zij instructor aan de Emory University, Emory College of Arts and Sciences (2019-). Columniste NRC, publicaties Wetenschapspagina’s Volkskrant. Voormalig medewerker van de Amerikaanse progressief-liberale nieuwswebsite en weblog Huffington Post. Zij verwierf in 1996 ook een masters degree in psychologie.

Fotocredit: Megan Terpstra