De zogenaamde HPU-ziekte van Kamsteeg te Weert

VRAAG: Waarop baseert u uw mening dat HPU kwakzalverij is?

Deze pagina was op 27 april 2010
in totaal 10.000 keer bekeken.

De sleutel tot een goede behandeling ligt in een goede diagnose. De sleutel tot een door het slachtoffer van kwakzalvers volgehouden therapie ligt meestal in een pseudodiagnose en omdat ook kwakzalvers met hun tijd zullen en moeten meegaan verlaten deze zich thans steeds minder op piskijken, elektroacupunctuur, auralezen of kirlianfotografie, maar wordt er – net echt – bloed- en urineonderzoek gedaan. Zeker bij die grote categorie patiënten waarbij de reguliere geneeskunde geen duidelijke diagnose heeft kunnen stellen is een pseudodiagnose zeer gewenst, zowel door patiënt als hulpverlener. Al geruime tijd zijn er in ons land laboratoria, waarheen kwakzalvers bloed- en urinemonsters opsturen, waarna een nepdiagnose en soms zelfs behandelingsadvies volgt. De bekendste zijn het Europees Laboratorium voor Nutriënten Laboratorium (ELN) aan de Regulierenring 9 te Bunnik en het Klinisch Ecologisch Allergie Centrum (KEAC) te Weert.

Aanvankelijk in Rhenen en sinds 1997 in Weert, resideert biochemicus dr. John Kamsteeg, die zich vroeger vooral bezighield met het vaststellen van de modieuze non-disease ‘multiple chemical sensitivity’ (MCS). Deze MCS is ontsproten aan de fantasie van natuurgeneeskundigen, die allergie of vergiftiging (of beide) bespeuren bij mensen, die blootgesteld zijn aan normale concentraties weinig giftige, alledaagse stoffen. De ziekte heet ook wel milieuziekte, 20th Century Illness of hersenallergie. De diagnose is geliefd bij zogeheten klinisch ecologen, de hedendaagse variant van de natuurgeneeskundigen, en werd oorspronkelijk in 1970 beschreven door de Amerikaan Theron G. Randolph, die er zelf aan leed. Kamsteeg noemt zijn instituut Klinisch Ecologisch Allergie Centrum. Door middel van bloedonderzoek stelde Kamsteeg dan deze ‘allergologische ‘ diagnose en hij handelde ook in hulpapparatuur voor ‘extreem allergische mensen’.

Intussen zat de biochemicus, die ooit aan de Wageningse Landbouwuniversiteit promoveerde maar sinds 1984 niets meer in reguliere tijdschriften publiceerde, niet stil en werkte hij in alle stilte aan een grote ontdekking: een nieuwe vrouwenziekte door hem HPU genoemd. Verwijzende kwakzalvers kenden dit beeld reeds, maar de buitenwereld moest wachten tot het verschijnen van het boek: Hebt u HPU? De ontdekking van een vrouwenziekte, geschreven door twee doctorandi, Toine de Graaf en Hanneke van Rossum, op 19 juli 2000. Daarin wordt de ziekte beschreven: de urine bevat dan ‘hemopyrrollactam-complex’, een bij reguliere chemici onbekende stof. De klachten kunnen bestaan uit chronische moeheid, burnout, bekkeninstabiliteit, onvruchtbaarheid, gewrichtsklachten, migraine, hooikoorts, hart- en vaatziekten, hormonale stoornissen enzovoorts. Tien tot vijftien procent van alle vrouwen zou er aan lijden. De behandeling bestaat uit suppletie met vitamine B6, zink en mangaan. Bij jongetjes komt het niet voor omdat deze afwijking bij hen reeds in de baarmoeder dodelijk is: zij eindigen als miskraam.

Veel plezier heeft Kamsteeg van onthulling aanvankelijk niet gehad. Vermoedelijk heeft hij zelf visioenen gehad van de Nobelprijs voor de geneeskunde, maar HP / De Tijd citeerde reeds diezelfde week enkele specialisten, die Kamsteegs theorie lulkoek noemden. VtdK-voorzitter Renckens betitelde het KEAC tegenover het ANP als kwakzalvershol, hetgeen bij Kamsteeg tot grote woede leidde en het dreigement van een proces wegens smaad en een eis tot schadevergoeding. Peter Bügel bedreef in Het Parool milde spot met de ‘nieuwe kwak’ en onthulde de prijzen, die Kamsteeg rekent. Oriënterend urineonderzoek kost €45 en soms is daarna bloedonderzoek nodig, hetgeen dan €75 gaat kosten.

Kamsteeg weigerde met Renckens in debat te treden voor het Radio 1 Journaal: mocht zogenaamd niet van zijn advocaat. De Graaf, een der auteurs, mocht wel en antwoordde op Renckens’ vraag waarom de ontdekking niet eerst in een wetenschappelijk vakblad was gepubliceerd, dat het ‘zo moeilijk is om daarin te komen’! Daarmee viel voor de ingewijde het doek voor de HPU wel definitief. Van de dreiging met een rechtszaak is niets meer vernomen.

Sinds de lancering van de HPU-ziekte in de lekenpers heeft Kamsteeg geen enkele publicatie erover in een normaal medisch tijdschrift kunnen publiceren, maar hij laat zich wel interviewen in allerlei alternatieve en orthomoleculaire blaadjes. Ook heeft hij een HPU-patiëntenvereniging uit de grond kunnen stampen. Op zijn website (www.keac.nl) presenteert hij zich als Dr. J. Kamsteeg (hij promoveerde ooit op een scheikundig onderwerp, maar is geen arts!) en houdt ook spreekuur: €1 per minuut. Telefoneren met de ‘doctor’ kost €20 per 15 minuten. Apothekers in de omgeving van Weert hebben het nog altijd druk met het ontraden van de hoge doses vit. B6, zink en mangaan die Kamsteeg pleegt voor te schrijven.

Naschrift 30 mei 2004
In het NTvG van 6 september 2003 schreven auteurs van de afdeling Interne Geneeskunde van het UMC St. Radboud te Nijmegen over de HPU-ziekte, onder de titel Hemopyrrollactamurie: van vlek naar pseudo-ziekte [1]. De conclusie van het artikel luidde: ‘In dit geval kan kennelijk een bioloog, directeur van een laboratorium dat niet gecertificeerd is voor onderzoek bij patiënten, verwachtingen wekken, diagnosen stellen, behandelingen aan de man brengen en patiënten, pers en medici om de tuin leiden. Ons lijkt derhalve onderzoek door de Inspectie voor de Gezondheidszorg aangewezen’.

In hetzelfde nummer gaf Meulenberg een beschrijving van de publiciteitsmachine rond de gefingeerde ziekte [2]. Hij onthulde dat er commerciële banden bestonden tussen Kamsteeg, de schrijvers van het boekje (Toine de Graaf en H. van Rossum) en de uitgever. Daarmee werden volgens de auteur zorgvuldigheidseisen van het journalistiek fatsoen overtreden. Ook de goede naam van de journalistiek en het wetenschapsbedrijf zouden in de publieke beeldvorming zijn geschaad. Alle persactiviteiten leken onderdeel te zijn van een welbewuste strategie bij de introductie van een modeziekte. Aldus Meulenberg.

Een klacht van De Graaf tegen Renckens en Van Dien, redacteur van het Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij, werd op 21 november 2003 door de Raad voor de Journalistiek afgewezen. Renckens had namelijk over De Graaf een kritisch stuk in het verenigingsblad gepubliceerd.

[1] J.W.M. van der Meer, G.H.J. Boers, R. van de Kerkhof en G.K.H. The, Hemopyrrollactamurie (HPU); van vlek naar pseudo-ziekte, Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147:1720-1721)

[2] F. Meulenberg De pers als vehiculum bij de introductie van een modeziekte, Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147:1752-54)

[3] NTtdK maart 2003; 17-20

Naschrift:

Zie ook:

H.G.M. Rooijmans en H.C. Walvoort, Over ziekten en zieken – wetenschappelijke en alternatieve geneeskunde, Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:1717-20

De rechter vindt ‘de ziekte HPU bestaat niet’ een gerechtvaardigde uitspraak, 19 september 2006, door webredactie.

A. Konijnenberg, M.P.T. Megens en P.M.W. Willems, Geen verband tussen zogeheten ‘hemopyrrollactamurie’ en vermoeidheid bij gymnasiasten, Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:2838-40

C.N.M. Renckens, Alternatieve klinisch-chemische laboratoria: leveranciers van onjuiste of niet-bestaande diagnosen, Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:2816-9

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.