Forum alternatieve geneeswijzen in het AMC

Actieblad februari 2000, jaargang 111 nr. 1.

Op 19 november 1998 werd door de medische faculteitsvereniging van de UVA, de MFAS, een middag georganiseerd over alternatieve geneeswijzen, een ’thema, dat in het curriculum wat onderbelicht is’.

Er waren vier inleiders uitgenodigd, terwijl uw voorzitter als kritikus mocht optreden. De fine fleur van het alternatief genezen was vertegenwoordigd: de heer Gaasbeek, arts-acupucturist; de heer Bodde, huisarts te Rotterdam en parttime homeopaat, ook bekend van het privaatdocentschap aan de VU; de heer Schuurmans, praktizijn (= natuurgenezer, Hilversum) en de heer Nelissen, macrobioot en leider van het Amsterdamse Kushi Instituut.

Gaasbeek beet de spits af en vertelde, dat hij ex-anatoom was en dat de gewone anatomie tijdens de acupunctuurbehandeling ‘even op afstand gezet’ moest worden. Een understatement, zou je zeggen. De Chinese lever is een heel andere dan de lever, die wij kennen van snij- en operatiezaal en vervult functies ten behoeve van het slaap-waakritme, allerlei ‘vloeiende processen’ in ons lichaam en kan ook een rol spelen bij bepaalde tremoren. De meridianen zijn nog nooit anatomisch teruggevonden, terwijl de acupunctuurpunten zich kenmerken door een lagere huidweerstand ter plaatse en in verbinding staan met inwendige organen. Hij deelde de acupunctuur in in de klassieke TCM-acupunctuur, de electro-acupunctuur vlgs. Voll en de ooracupunctuur. Zelf zag hij het meeste in de klassieke Traditional Chinese Medicine (TCM). Bodde, die een makkelijk spreker is, deelde de geneeskunde in in geneeskunde en ‘genezingskunst’, zoals het leven ook in Yin en Yang kan worden ingedeeld. De alternatieve geneeswijzen vallen binnen de genezingskunst, waarvoor niet alleen een hoog I.Q. gewenst is, maar vooral ook een hoog E.Q.! De wetenschappelijke kennis op het gebied van de homeopathie heeft de laatste twintig jaar een enorme vlucht genomen en deze kan daarom niet meer als ‘alternatief’ worden beschouwd, aldus Bodde. Teveel serieuze tijdschriften als BMJ en Lancet hebben goed en overtuigend onderzoek gepubliceerd. Ook zou Knipschild in zijn meta-analyse hebben aangetoond, dat de kwaliteit van de homeopathie-positieve trials niet onderdeed voor trials die binnen de gewone farmacologie tot erkenning van werkzaamheid plegen te leiden. Met krasse casuïstiek (‘Je ziet in de praktijk gewoon dat homeopathie werkt!’) besloot Bodde zijn verhaal: een jongetje met wratten, dat ondanks vloeibare stikstofbehandeling steeds nieuwe wratten kreeg, bleek op school steeds te worden gepest en dan kan een andere aanpak als de homeopathie betere resultaten opleveren.

Schuurmans, een praktizijn, die zijn opleiding had genoten aan de Academie voor Natuurgeneeskunde te Hilversum, bleek een bedaarde en vriendelijke man, die op voorspelbare wijze zijn betoog opbouwde rond de ‘grote ontdekkingen’ van Pischinger, Van Wijk en Wiegant. Alles draait om de vervuiling van ons lichaam en die vervuiling zou zitten in het ‘grondweefsel’, door de Utrechtse celbiologen-warhoofden Van Wijk en Wiegant betiteld als ‘basisbioregulatiesysteem’. De afvalstoffen moeten gezocht worden in het bindweefsel, dat alle organen van ons lichaam zou omgeven en waarvan het belang in de gewone geneeskunde ernstig wordt onderschat. Maar elke patiënt moet eerst bij zijn huisarts zijn geweest.

De knaller van de middag was natuurlijk Adelbert Nelissen, heftig in het nieuws door meerdere sterfgevallen van kankerpatiënten, die zich tot hem hadden gewend. Ook hij mocht in 10 minuten uitleggen wat de macrobiotiek voor de mensheid zou kunnen betekenen. Dat was natuurlijk veel te kort en hij begon derhalve met het uitdelen van een voorlichtingsfolder en het uitstallen van een groot aantal levensreddende boeken. Nelissen is geen arts, maar heeft 5 jaar in China acupunctuur gestudeerd bij ‘een van de allerbeste acupuncturisten’ van China! Aan zijn verhaal was kop noch staart te herkennen, het ging over metafysica, Yin, Yang en zonnewinden, die met behulp van electromagnetische foto’s zouden kunnen worden vastgelegd. Als u een pendel boven het hoofd houdt, dan draait die op de zuidpool precies andersom dan op de noordpool en het verschilt ook nog bij mannen en vrouwen. Nelissen, omdat de zaal lacherig werd: ‘Niets geloven, zelf uitproberen!’ Bij veel mensen is de suikerstofwisseling volledig verstoord. Men leze de website van de American Medical Association, waar veel moois over het grote Amerikaanse macrobiotiek-onderzoek zou zijn te vinden. De voorzitter moest hem bijna met geweld het woord ontnemen, toen hij zijn tijd ver trachtte te overschrijden.

Vervolgens kreeg uw voorzitter ook 10 minuten om de voordrachten van commentaar te voorzien. Moeilijk was dat niet. Inzake de acupunctuur wezen wij erop, dat de gewone anatomische kennis nooit door een arts ‘op afstand gezet’ mag worden. Een andere anatomie bestaat er eenvoudig niet en geneeskunde is een homogene, samenhangende en systeemgerichte activiteit, waarin anatomie, fysiologie, pathologie, therapie, preventie etc. bij elkaar aansluiten, zodat er voor opvattingen die daar niet bij passen geen plaats kan zijn. Ik bestreed de uitspraak van Gaasbeek, dat er acupunctuurpunten zouden bestaan. Ook maakte ik van de gelegenheid gebruik om het gehoor te verzekeren, dat de VtdK niets maar dan ook niets met de recente moord op de Veluwse acupuncturiste te maken heeft gehad. Aan Bodde legde ik drie vragen voor, waarvan hij de makkelijkste mocht beantwoorden: Wat is toch de betekenis van al dat schudden bij de bereiding van homeopathische middelen? Hoe werken sub-Avogadro verdunde middelen? Is er na tweehonderd jaar homeopathie nu eindelijk eens één ziekte ontdekt, waarbij homeopathie werkt?

Schuurmans hielden wij voor, dat iemand, die wil genezen arts moet worden. Immers, om met Van Dam te spreken: hoeveel medische basiskennis heeft iemand nodig om buikpijn te kunnen beoordelen? Die boodschap gold ook voor Nelissen, aan wie wij de vraag voorlegden of kanker nu wel of niet met macrobiotiek te behandelen is.

Vervolgens kon ook de zaal zijn vragen afvuren op de forumleden en dat geschiedde met groot enthousiasme. Nelissen werd geconfronteerd met de uitspraak uit zijn eigen net verspreide folder, dat werken met beeldschermen slecht is voor de gezondheid. En nu moest men op internet de AMA website opzoeken om te lezen over een soort Moerman-onderzoek maar nu bij door macrobiotiek genezen kankerpatiënten. De student vroeg hoe dat nu moest. Nelissen: ‘Niet langer dan 1 a 1½ uur voor de computer zitten en zet er een paar planten naast!’. Kanker kon genezen met het dieet, maar de grootste kracht zou liggen in de preventie. Over de affaire Van Duijn mocht niets gezegd worden. Bodde trachtte zijn verbaasde gehoor uit te leggen, wat de waarde van het homeopathische schokschudden nu eigenlijk is. Hij moest zijn toevlucht zoeken tot een metafoor, die ik vermoedelijk niet meer goed kan reproduceren, maar het had te maken met de wijze waarop een orkest, bestaande uit individuele leden toch tot een welluidende eenheid wordt gesmeed. Of woorden van gelijke strekking. Over Bodde’s uitspraak, dat bij veel ziekten een bepaald ‘evenwicht’ is verstoord, merkte ik op, dat daar in de gewone geneeskunde wel anders over werd gedacht. Als het herstellen van evenwichten zou belangrijk was, dan zou het vak acrobatiek immers wel in het curriculum zijn opgenomen. Van Nelissen wilde men nog weten hoe of hij, immers geen arts zijnde, een diagnose kon stellen. Hij gaf toe geen medicus te willen zijn, maar zijn nieuwe patiënten moeten wel eerst vier pagina’s anamnese invullen voor ze hem kunnen raadplegen. Daar haalt hij dan erg veel uit. Nelissen beval het nieuwste boek van de kritische ethica Heleen Dupuis zo krachtig aan, dat elke aandrang om dat nog te lezen bij ons werd weggenomen. Al met al, een genoeglijke middag met vier vriendelijke, maar onwankelbare alterneuten en uw dienaar als de Cerberus van de gewone geneeskunde, daar in het AMC, die tempel van de evidence-based medicine.