De bus naar Lourdes rijdt tenminste op tijd

Actieblad tegen de Kwakzalverij , mei 2002 jaargang 113, nr.3.

Ondanks het feit dat er vier jaar aan gewerkt is door drie prestigieuze instituten: het Nivel (Nederlands Instituut voor Onderzoek in de Eerste lijn), de Consumentenbond en het CBO (Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg) is het een verbazingwekkend mager rapport geworden. Hoofdredacteur van De Balans is Drs. Grete Visser, medewerker van het Nivel. Het rapport is gebaseerd op een tweetal schriftelijke enquêtes – met een tussenperiode van vier jaar – en diepte-interviews onder alternatieve beroepsverenigingen. Het schriftelijke interview behelsde een aantal vragen o.a. naar de toepassing van de behandelwijze die de alternatieve clubs hanteren, de organisatie van zorgverlening, de kwaliteitbewakingen en de relatie met de reguliere zorg. Het rapport is rommelig opgebouwd: methode, procedure en resultaten zijn zeer summier beschreven. In het rapport wordt vermeld dat er bij de eerste enquête 108 alternatieve beroepsverenigingen waren aangeschreven, in totaal reageerde 74% van de beroepsverenigingen. Dat was bij de tweede enquête gedaald tot 67%, zo valt met enige moeite uit het rapport te destilleren. Ongeveer 90% van de alternatieve beroepsorganisaties verzorgt een opleiding en bij- en nascholing en hebben een beroepsregister. Dat is dus dik in orde. Alternatieve beroepsorganisaties leveren een goed product af. Tenminste als je het aan henzelf vraagt.

Wie alle clichés over wetenschappelijk onderzoek en alternatieve behandelwijzen op een rijtje wil hebben, wordt de lezing aanbevolen van de 50 regels in de paragraaf ‘Kwakzalverij of werkelijk effect: hoe zit het met het wetenschappelijk onderzoek?’ (blz. 25). Over de effectiviteit en veiligheid van de alternatieve behandelingen wordt geen uitspraak gedaan, maar stelt het rapport: “Men moet zich realiseren dat in de reguliere geneeskunde het effect van veel behandelingen op veel terreinen ook onvoldoende of niet onderzocht is, c. q. niet te onderzoeken is via de gangbare onderzoekstechnieken”. Het is een typisch kwakzalversargument, dat in de reguliere geneeskunde in veel gevallen niet bekend is wat het effect van therapie is. Het is mij een raadsel over welke diagnoses en therapieën het dan gaat. Borstkanker stadium I, diabetes, heupfracturen, manisch depressiviteit? Van veel behandelingen is uiteraard precies bekend wat het effect is. En over kwakzalverij … daar wordt verder met geen woord meer over gerept.

Verzekeraars worden opgeroepen om verenigingen die aan bepaalde procedurele kwaliteitseisen voldoen voor vergoeding in aanmerking te laten komen. Ik zie niet in hoe verzekeraars uitgaande van dit soort criteria, een organisatie die reizen naar Lourdes organiseert een vergoeding zou kunnen weigeren mits zij de bussen op tijd laat rijden.

Het rapport eindigt met loftuitingen door de rapporteurs zelf over hun eigen prestatie die zij geleverd met dit rapport. Op blz. 33 valt een interviewtje met de sterauteur van dit rapport te lezen: ‘De motor van OKAB is Grete Visser. OKAB mag een succes heten. Wat waren bepalende succesfactoren?’ Zo luidde de vraag: ‘Kennelijk was de tijd er rijp voor. Hiermee bedoel ik zowel de maatschappij als de beroepsgroep zelf. De maatschappij “besloot ” – voorzover dat mogelijk is – opener tegenover alternatieve geneeswijzen te gaan staan en in ieder geval minder per definitie negatief dan voorheen. Vanuit dat motief was de deelname van het ministerie veelzeggend en, wie weet, doorslaggevend. En veel beroepsgroepen willen niets liever dan aan de slag om te bewijzen voor welke kwaliteit zij staan. Het elan was enorm en elan is een factor die je niet kunt afdwingen. De samenwerking tussen CBO, Consumentenbond en Nivel heeft vruchten afgeworpen. Op basis van de inventarisatie van het Nivel konden wij precies bepalen op welke terreinen het CBO zich ging richten met haar ondersteuningsactiviteiten. Daardoor werd de hele aanpak meteen ook praktisch.’ Zwijgt even. ‘Maar het was vooral erg leuk om te doen’, daarmee haar eigen drijfveer aangevend die past bij haar karakter. ‘Zonder bezieling kan ik niet werken.’ Dit citaat, beste lezer, staat in een rapport dat de grondslag gaat vormen voor het kwaliteitsbeleid dat de overheid mogelijk gaat voeren met betrekking tot alternatieve behandelwijzen. Juist nu binnenkort de wet BIG geëvalueerd wordt zijn dit soort rapporten van groot belang.

De Consumentenbond deed ook een eigen onderzoek, waarover tweemaal is gepubliceerd in de Consumentengids. Deze publicaties zijn door Renckens al uitgebreid besproken in het Actieblad van mei 2000. Bij het eerste onderzoek scoorde slechts 13% van de alternatieve organisaties voldoende en o wonder, een jaar later was dit 73%. Dit vond zelfs de Consumentenbond te gortig. Er werd een eigen onderzoekje gedaan, bij een aantal behandelaars van de beste vier beroepsverenigingen werd een bezoek afgelegd om te kijken hoe de praktijk was. Twee van de vier beroepsverenigingen scoorden alsnog onvoldoende.

De conclusie kan geen andere zijn dan dat het Nivel, het CBO en de Consumentenbond buitengewoon beroerd werk hebben afgeleverd en kennelijk niemand meer in dienst hebben, die dit soort larmoyante onzin kan tegenhouden.
De alternatieve wereld is op alle mogelijke manieren bezig om zich een plaats te verwerven in de reguliere zorg, niet ongelijk aan de slinkse manieren die de georganiseerde misdaad gebruikt om zich in plaats te veroveren in de bovenwereld. Het OKAB-rapport zal de alternatieve wereld ongetwijfeld beschouwen als een belangrijke stap in de richting van legitimatie door de bovenwereld.

Geïnteresseerden kunnen het rapport verkrijgen bij het CBO; tel. 030-2843900, maar u bent gewaarschuwd het is weggegooid geld.

De Balans; Grete Visser, (Hoofdredactie), Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO Utrecht Consumentenbond Den Haag, Nivel Utrecht.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.