Antivaccinatiepropaganda: gevaarlijke kwakzalverij!

Een bekend propagandist van die opvatting, die de bijdrage van de individuele geneeskunde relativeert, is McKeown, die het aandeel van hygiëne en ‘collectieve preventie’ veel belangrijker acht dan de bijdrage van de gezondheidszorg (eerst vaccinaties, anti-difterieserum, later antibiotica).

Toch is die opvatting voor stevige kritiek vatbaar en een fraai en erudiet voorbeeld werd al ruim 10 jaar geleden gegeven door de epidemioloog J.P. Mackenbach tijdens zijn inaugurele rede als hoogleraar te Rotterdam. In die oratie, uitgegeven als De veren van Icarus (Uitgeverij Bunge, Utrecht, 1992), maakte Mackenbach aannemelijk dat reeds vanaf 1800 het terugdringen van de sterfte en de toenemende levensverwachting min of meer gelijkelijk kan worden toegeschreven aan ‘collectieve preventie’ en aan individuele gezondheidszorg. Vaccinatie (tegen pokken) was daarbij een van de eerste medische ontdekkingen die een reële bijdrage leverde aan de toegenomen levensverwachting in ons land. En die bijdrage is sindsdien uitsluitend nog toegenomen en breidt zich nog voortdurend uit.

Deze elementaire kennis van de geschiedenis der geneeskunde ontbreekt geheel bij figuren die de grote betekenis van vaccinatie relativeren of zelfs bestrijden en de (grotendeels vermeende) keerzijden ervan benadrukken. Zij worden in ons land – het is u bekend – vooral gevonden in de 1994 opgerichte van de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken. In de leiding vooral klassiek homeopaten als Peter Guinée, enkele verpleegkundigen, een consultatiebureau-arts en de niettoxische tumorarts en eertijds antifluorpropagandist H.C. Moolenburgh.

Het verzet tegen vaccinaties komt sinds die tijd niet alleen meer uit antroposofische en streng protestantse hoek, maar ook uit de natuurgeneeskundige en homeopathische hoek. De aanhangers van de NVKP schrijven talrijke ziektebeelden toe aan het zogenaamde postvaccinaal syndroom, dat de reguliere geneeskunde niet kent. Ook de toename van allergische aandoeningen, autisme en ADHD wordt door de NVKP aan het vaccineren toegeschreven. In 1999 had de club al 500 leden, thans zo’n 1400.

Twee figuren die recent prominent aan de antivaccinatiecampagne bijdroegen zullen hier even moeten worden besproken: Toine de Graaf, die zich ‘medisch journalist’ noemt en de Osser homeopaat Jan Hoes (nee, geen familie van schlagerzanger en platenbaas Johnny Hoes, hoewel we uw vraag begrijpen).

Toine de Graaf
Met deze zich van de onbeschermde titel medisch journalist bedienende scribent kwamen wij voor het eerst in contact toen hij in juli 2000 de ghostwriter bleek te zijn van Kamsteegs bestseller Hebt u HPU? Toen wij het ANP desgevraagd in niet mis te verstane bewoordingen onze mening over deze non-disease gaven, wilde het Radio 1 Journaal een discussie tussen ondergetekende en Kamsteeg organiseren. Kamsteeg die in staat van grote woede verkeerde, werd door de redactie niet geschikt geacht voor een woordenstrijd, want hij kan nauwelijks uit zijn woorden komen en spreekt uitsluitend in chemische formules. Aldus de redactie, die wel een alternatief had: Toine de Graaf, medisch journalist.

Zo werkte ik dat debatje af met De Graaf, die op mijn vraag waarom Kamsteeg zijn ontdekking nergens in de medische vakliteratuur zoals het NTvG had gepubliceerd, antwoordde dat het ‘zo moeilijk is om daarin te komen’. Tja, ze schijnen daar allerlei eisen te stellen en dat vindt een ‘medisch journalist’ natuurlijk schandalig.

De Graaf is redacteur van Gezondheidsnieuws, maar levert ook bijdragen aan andere kwakzalverslectuur zoals Ortho van Schuitemaker BV en blijft daarnaast actief in de verspreiding van de HPU-ziekte. In een stuk in Gezondheidsnieuws (mei 2002) ‘onthulde’ hij dat de Inspectie en de minister van VWS samenspannen om de keuzevrijheid van de ouders om af te wijken van het Rijks Vaccinatie Programma (RVP) op onrechtmatige wijze te beperken. Daarnaast meldde hij in dat artikel de talrijke hartverscheurende verhalen over de gevaren van vaccinaties. Alles wordt door de officiële instanties onder het karpet geschoven, aldus De Graaf.

Dat hij zich deze onzin in Gezondheidsnieuws kan permitteren, dat was niet onlogisch, maar dat hij zelfs de redactie van De Groene Amsterdammer verschalkte, dat was tamelijk pijnlijk en zal door De Graaf als een persoonlijk succesje zijn beleefd. De invoering van de meningokokken-C-vaccinatie vormde de aanleiding tot zijn artikel De vanzelfsprekende prik in De Groene van 6 juli 2002. Het stuk bestond uit een perfide opeenhoping van insinuaties, verdachtmakingen en halve leugens in de richting van Inspectie, ministerie, de vaccins producerende industrie en de Gezondheidsraad.

Terecht merkte de Nijmeegse internist Marcel van Deuren, lid van de werkgroep Algemene Vaccinatie tegen Meningokokken-C en Pneumokokken van de Gezondheidsraad, in zijn ingezonden brief (13 juli 2002) op dat plaatsing van dit artikel De Groene misstond, zeker omdat het de andere kant niet had belicht. Inderdaad had De Graaf door zijn selectief citeren van de medische vakliteratuur (waarin elke ketter altijd zijn letter heeft, zie bijvoorbeeld ook de eindeloze literatuurverwijzingen in de orthomoleculaire publicaties!) en zijn gebalanceerd lijkende introductie met twee gevallen van sterfte – één tengevolge van meningitis en één (wiegendood) na een vaccinatie – een voor de oppervlakkige redacteur (en lezer) betrouwbaar ogend stuk geproduceerd. Teneur was vooral dat het verzet tegen vaccinaties ook in de vakliteratuur te vinden is en niet zoals Kingma suggereert vooral afkomstig is van homeopaten en antroposofen. Het wordt nu tijd om onze tweede antivaccinationist te introduceren.

Jan Hoes
Helaas voor De Graaf : het is toch weer een homeopaat! In diezelfde periode verscheen namelijk bij de in dit opzicht onverbeterlijke uitgeverij Ankh-Hermes het boek Homeopathie. Totaalvisie op ziekte en gezondheid (178 bl., ISBN 90-202-4368-3. Prijs: €14,95), geschreven door Jan Hoes. Hoes is een in Oss werkzaam homeopathisch arts/iriscopist, die tevens verbonden is aan de GGD als consultatiebureau-arts. Bij de lancering van het boek vond er te Oss een bijeenkomst plaats waar over de homeopathie werd gedebatteerd tussen de auteur en ons bestuurslid, speciaal belast met de verkettering der homeopathie, Van der Smagt. Het was een levendige bijeenkomst en Hoes – een basisarts zonder veel verdere reguliere kennis of scholing – moest het lelijk afleggen tegen de ervaren practicus Van der Smagt. Dit is geen subjectief oordeel, want ons bestuurslid ontving na afloop de heuse complimenten van de SP-politicus Jan Marijnissen, die hem als winnaar aanwees.
 

Wijzelf ontvingen van de redactie van het NTvG het boek gratis thuis met het verzoek te beoordelen of het voor een recensie in dat blad in aanmerking zou kunnen komen. Het op de leek gerichte boekje bleek een bundeling te zijn van eerder in het huis-aan-huisblad De Sleutel (Oss en omstreken) geschreven artikelen. De auteur is onverbloemd propagandist voor de homeopathie.

Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel beschrijft de grondslagen van de homeopathie, het tweede schetst de alledaagse praktijk van de homeopaat, terwijl het laatste deel een aantal gebieden behandelt waarop de homeopathie in het bijzonder succesvol zou zijn: onder andere kinderziekten, eczeem, hooikoorts, allergie, psychische problemen en het zogenaamde postvaccinaal syndroom (PVS). De meeste van onze leden zullen misschien geneigd zijn over dit soort lectuur de schouders op te halen en zullen zelfs een recensie ervan in het NTvG al als te veel eer beschouwen.

Toch is zo’n houding in dit geval onjuist: bij nauwkeurige lezing bevat het boek elementen, die als schadelijk voor de volksgezondheid moeten worden beschouwd. Op diverse plaatsen noemt de auteur zich jeugdarts en die titel zal hem bij zijn lezers toch enig onverdiend gezag verlenen. Daardoor zijn bijv. zijn uitlatingen over het zgn. PVS niet zonder risico voor de bereidheid van jonge ouders om hun kinderen te laten inenten volgens het RVP. Volgens Hoes (pagina 166) kunnen vaccinaties leiden tot ‘pusogen, allergieën, eczeem, astma, groeistoornissen, epilepsie, suikerziekte’, terwijl ook ‘wiegendood, bronchitis, hartverscheurend krijsend huilen en collaps/shock’ kunnen optreden. Hij vond het logisch dat er een vereniging Kritisch Prikken is, die goede voorlichting geeft.

Wij waren dermate verontrust over deze beweringen van de zich voor jeugdarts uitgevende basisarts Hoes, dat wij Hoes en zijn uitgever direct verzochten het boek met deze misleidende titulatuur uit de handel te nemen op straffe van het anders door ons aanhangig maken van deze zaak bij justitie. In een warrig schrijven van de uitgever liet men ons weten daartoe niet bereid te zijn. Daarop hebben wij het Openbaar Ministerie te Den Bosch hebben verzocht te beoordelen of iemand die geen kinderarts of sociaal-geneeskundige is deze verwarrende titel eigenlijk wel mag voeren. De titel ‘jeugdarts’ komt (nog) niet in de wet BIG voor, maar wordt in de praktijk gevoerd door sociaal-geneeskundigen die de cursus Maatschappij en Gezondheid hebben gevolgd en daarna ingeschreven zijn in het register voor sociaal-geneeskundigen, beheerd door de SGRC. Kopieën van ons schrijven gingen naar de IGZ, die zich toenemend zorgen maakt over de antivaccinationisten, zeker als zij werkzaam zijn op consultatiebureaus, naar het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg en naar de SGRC.

De ambtelijke molens malen langzaam, maar bij het ter perse gaan van dit nummer kunnen wij u inmiddels meedelen, dat Hoes’ werkgever bezoek heeft gehad van de IGZ en Hoes zelf van de politie, die proces-verbaal heeft opgemaakt. De IGZ liet ons bij schrijven d.d. 2 december 2002 van M.J.A. de Wit, Senior Inspecteur, weten dat op hun aandringen de GGD-directie een onderhoud met Hoes had gehad over zijn standpunt met betrekking tot het RVP en dat uit dat gesprek is gebleken dat de heer Hoes het RVP zonder voorbehoud zal blijven uitvoeren. De directie GGD Hart van Brabant kreeg van de IGZ ook het verzoek om de vaccinatiegraad in Oss en omgeving nauwlettend te blijven volgen. Het Bossche Openbaar Ministerie liet ons op 24 december 2002 bij monde van de Officier van Justitie Medische Zaken mr. E.W.M. Stokkum weten – ‘gelet op de omvang van de overtreding en de omstandigheden waaronder gepleegd’ – strafrechtelijke interventie niet opportuun te achten. Dat leidde tot de conclusie dat deze zaak onvoorwaardelijk is geseponeerd.

Uw recensent beraadt zich nog op een beroep tegen deze beslissing, want o.a. aan de KNMG verbonden juristen zijn met ons van mening dat artikel 34, lid 4 van de wet BIG toch aanknopingspunten biedt om de zelfbenoemde jeugdarts enige bescheidenheid bij te brengen. Dit luidt nl. als volgt: ‘Het is degene wie het recht tot het voeren van een krachtens het derde lid geregelde titel niet toekomt, verboden deze titel, een daarop gelijkende benaming dan wel een op die titel betrekking hebbend onderscheidingsteken, aangegeven met toepassing van artikel 93 of daarmee in hoofdzaak overeenstemmend, te voeren.’ 

eningokokken C
Tot slot enig goed nieuws. Volgens een ANP-bericht medio december 2002 werd – met de aanbieding van een fotoboek aan premier Balkenende – de landelijke vaccinatiecampagne tegen meningokokken C afgesloten. De kinderen die respectievelijk de eenmiljoenste, tweemiljoenste en driemiljoenste prik hebben ontvangen, overhandigden hem het boek. In totaal 3,6 miljoen kinderen in de leeftijd van een tot negentien hebben in het kader van de campagne een oproep gekregen zich in te laten enten. Van hen gaf 82 procent gehoor aan de oproep. Een groot aantal kinderen was al ingeënt voor de campagne in juni begon. In totaal is nu 94 procent van de kinderen gevaccineerd. Balkenende noemde de campagne een ‘gigantische operatie’ en sprak zijn waardering uit voor de organisatie. De bacterie meningokokken C kan een besmettelijke vorm van nekkramp veroorzaken. Het ministerie van Volksgezondheid besloot in het voorjaar tot de vaccinatiecampagne in verband met het grote aantal besmettingsgevallen eerder in het jaar. Vanaf nu worden kinderen in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma ingeënt als zij veertien maanden zijn. Tenzij hun ouders door homeopaten of antroposofen is wijs gemaakt, dat dat gevaarlijk is…

Literatuur en websites

Smagt CP van der. Kritisch prikken. AtdK, 2000 (111), nr. 1:1-3.

Smagt CP van der. De Inspecteur ontwaakt. AtdK, 2002 (113), nr. 1:1-2.

Weseman P. Bang voor de naald. Skepter, juni 1999, 16-19.

Website NVKP: www.nvkp.nl. Hierop ook verwijzingen naar ’therapeuten’, die de ouders kunnen helpen met het maken van keuzen. De lijst bestaat exclusief uit klassiek homeopaten en natuurgeneeskundigen! (zie ook: Kritisch Prikken homeopathische mantelorganisatie)

Website van ouders, die met kennis ontleend aan Pubmed, Lancet, RIVM, WHO en CDC, de door de NVKP verspreide mythes ontmaskeren: www.geocities.com/vaccinatie.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.