Korte berichten 2006

Bidden, dat doe je thuis of in de kerk. Maar sinds kort gebeurt het ook in de behandelkamer van de huisarts. Dat fenomeen heet Healing Rooms, kamers van genezing. Ze zijn uit Amerika ‘overgewaaid’ naar ons land en er zijn er inmiddels 28 van. Het NCRV-televisieprogramma Schepper & co bracht op 30 januari 2006 een bezoek aan een dokterspraktijk waar met patiënten wordt gebeden.

Presentator Jacobine Geel praatte erover met Peter Reis, hij is huisarts in Den Haag. Reis stelt zijn praktijk beschikbaar voor gebedsgenezing. Mathilde de Ridder heeft de healing rooms naar Nederland gehaald en ons bestuurslid C.P. van der Smagt, zelf dertig jaar huisarts geweest, gaf commentaar. Hij keurt het bidden bij de dokter af. ‘Je werkt daarmee de indruk dat het helpt. Religie en geneeskunde moeten uitdrukkelijk gescheiden worden gehouden.’ Reis verdedigde zich door te stellen dat zijn praktijk bijna uitsluitend uit protestanten bestond en dat hij er zelf niet bij was als het gebeurde. Op die ene uitzondering na, toen hij dacht: laat ik eens kijken of ze me van die hardnekkige tenniselleboog af kunnen healen. En ja hoor: Reis droeg de volgende dag zijn dokterstas weer in de rechterhand en het deed ineens geen pijn meer.

Herre Kingma, de vertrekkende inspecteur-generaal voor de volksgezondheid, werd ook om een reactie gevraagd. Hij bleek faliekant tegen healing rooms in de huisartsenpraktijk. Volkomen terecht, natuurlijk.Wij zullen die onomwonden uitspraken nog gaan missen, tenzij zijn opvolger van hetzelfde kaliber is.

KNMG
C.N.M. Renckens
nr. 1 (maart 2006), p. 14

Voorzitter Holland trachtte zijn gesprekken zorgvuldig buiten de publiciteit te houden en in Medisch Contact las je er niets over, maar Mednet meldde op 8 december 2005 dat de gesprekken over toelating van de alternatieve artsen tot de KNMG-koepel ‘op een laag pitje zijn gezet’. De contacten waren positief, maar het onderwerp zou volgens Holland ’te gevoelig liggen’en hij wilde niet de hele Federatie op scherp zetten. De KNMG wil de alternatieve artsen nog wel helpen om de beeldvorming van hun vakgebied positief te laten bijstellen. Hoewel de uitkomst ons tevreden stelt, zijn dit toch vrij droefstemmende uitspraken van de voorzitter van een organisatie die werd opgericht om de kwakzalverij te bestrijden en een uniforme wijze van beroepsuitoefening te bevorderen. De KNMG-afdeling Rotterdam nam onbekommerd geld aan van dokter Vogel, VSM, Heel en Orthica: we zeggen wel eens iets over de KNMP, die een homeopathisch apotheker in zijn hoofdbestuur heeft, maar de KNMG kan er ook wat van…

Ayurvedische loodvergiftiging
A.L. Ternee
nr. 1 (maart 2006), p. 14

Twee artsen uit het VUmc te Amsterdam beschreven in het NTvG van 24 december (p. 2893-6) een 46-jarige man die een ernstige loodvergiftiging had opgelopen ten gevolge van inname van ayurvedische kruiden. De man leed aan MS en had zijn medicijnen via het internet (www.ayurvedicclinic.net) uit Nepal besteld en deze volgens de aangegeven dosering ingenomen. Hij had hevige pijnen, bloedarmoede en hield vocht vast. De loodconcentratie in zijn bloed was sterk verhoogd en hij vertoonde ernstige symptomen van loodvergiftiging, een tegenwoordig zeldzaam geworden ziektebeeld. Het lood veroorzaakt allereerst problemen van de bloedaanmaak, maar daarnaast al snel schade van hersenen, perifere zenuwen, darmkolieken en obstipatie. Ook nierbeschadiging wordt soms gezien. De auteurs lieten de ayurvedische korrels die de man had ingenomen onderzoeken en deze bleken inderdaad enorme hoeveelheden lood te bevatten. Uit de literatuur komt naar voren dat ayurvedische kruiden, maar ook andere Chinese en Aziatische kruiden vaak te veel lood bevatten. Ayurveda, aldus de auteurs, is een 3000-5000 jaar oude geneeswijze uit India, waarin men op holistische wijze een balans van ‘levensenergieën’ nastreeft, welke ontspringen uit een absolute kracht, de Paramathman. Zie ook: www.niam.com.

Het jaar van de visolie
A.L. Ternee
nr. 1 (maart 2006), p. 16

Een aardig artikel in de Volkskrant van 31 december 2005 bracht relativerende feiten over de populariteit van visolie in ons land. De omzet stagneert hoewel het spul door gelovigen wordt aangeraden bij ADHD, hartkwalen, depressies, alzheimer, agressieve bajesklanten, ter verhoging van het IQ van ongeboren kinderen en de lijst is nog lang niet volledig. Peter Smeets, die samen met zijn vrouw het ook door Maes gebruikte product MorEPA produceert, was oorspronkelijk webdesigner, maar beheert nu zijn internethandel Visolieplein. Smeets beklaagt zich over het conservatisme van Nederlandse wetenschappers maar sponsort het congres over integrale psychiatrie, dat de Winschoter psychiater Hoenders in maart te Groningen organiseert. Martijn Katan meent dat nog voor geen enkele indicatie, behalve bij de bescherming tegen hart- en vaatziekten, al iets bewezen is van de werkzaamheid van visoliecapsules. Net als destijds bij het haaienkraakbeen dreigt er een ecologische ramp door de overbevissing die de productie van al die visolie mogelijk moet maken.

Bij hetzelfde artikel stond de lijst van de nepproducten van 2005. Volgens de Volkskrant waren dat:

1. Surplus Eye Lifting van PK Benelux, tegen zakkende oogleden
2. Haelan 951 van Connie Breukhoven tegen kanker en veroudering
3. Life-Maxx van Life8, sticker voor gsm, neutraliseert straling
4. Personal Air Purifier van Lanaform, reinigt lucht, ook anti-pollen
5. Vetkiller X-trine van PK Benelux, slankmaker
6. Genotrim van Salugen, slankmakende DNA-pil.

Slikkers vitaminepreparaten meer griep
C.N.M. Renckens
nr. 1 (maart 2006), p. 18

Half november 2005 ging voor de derde maal de ‘Grote Griepmeting’ van start, waarin iedereen die dat wil zijn griep kan opgeven via het internet. De Belgische en Nederlandse onderzoekers die dit project beheren, kunnen zo de verspreiding van het griepvirus over de Lage Landen volgen. Vorig seizoen deden 23.000 mensen mee. Slikkers van vitaminepreparaten bleken een 10% grotere kans te hebben op griep. Volgens de Wageningse prof. Frans Kok kan hieruit niet geconcludeerd worden dat vitamines een negatieve werking hebben. Hij sluit die mogelijkheid overigens beslist niet uit. Het promotie-onderzoek van Judith Graag toonde aan dat een dosis van 200 mg vitamine E averechts werkt op het immuunsysteem van ouderen (Bron: NTvG, Berichtenrubriek, 24 december;p. 2940).

Eend
nr. 1 (maart 2006). p. 18

Het Engelse woord ‘quack’ en het Nederlandse woord ‘kwakzalver’ komen van het Nederlandse werkwoord ‘kwaken’. Het woord werd gebruikt om aan te geven dat dubieuze ‘genezers’ luidkeels (kwakend) hun perfide waar aanprezen om een grote klantenschaar te trekken. Kocht iemand een remedie tegen alle kwalen, dan was zijn privacy verzekerd, want het was de omstanders niet duidelijk of hij zijn syfilis ermee wilde behandelen of iets anders; wel jammer is dat wat goed is voor alles, meestal nergens voor deugt. (Bron: A. Wear, The Lancet, 366, no 9492, 1 oktober 2005). Niet elke etymoloog zal het overigens met Wear eens zijn.

(Noot webredactie: zie ook Etymologie van het woord ‘kwakzalver’)

Gewoon Greet
Sophie J.M. Josephus Jitta
nr. 1 (maart 2006), p. 20

Hoe het kan, weet ik niet, maar paranormale genezers hebben een paar kenmerken met elkaar gemeen. Zo beschrijven ze zichzelf vrijwel zonder uitzondering als nuchter, sceptisch en ‘gewoon gebleven’. Dat weerhoudt hen er vervolgens niet van om hoog op te geven van hun buitengewone krachten, terwijl de innerlijke worsteling met hun gave evenmin onvermeld blijft. Menigeen wijst bovendien fijntjes op het ‘vele kaf’ dat zich in de eigen beroepsgroep ‘onder het koren bevindt’.

Aan dit beeld voldoet ook ene Greetje Reichard, die in het oosten des lands een bloeiende praktijk als magnetiseuse heeft. Zij is in november jl. door Tubantia geïnterviewd, in het kader van de serie ‘Mijn passie’. Het paranormale zat er bij haar reeds vroeg in: als klein meisje al voorzag zij wat er zou gaan gebeuren, kreeg ze wanneer een klasgenootje buikpijn had zelf ook pijn in haar buik en had ze na haar opa’s dood nog volop contact met hem. Deze voor een kind toch wat ongebruikelijke capaciteiten eisten evenwel later hun tol: op haar achttiende werd Greetje in een psychiatrisch ziekenhuis opgenomen. Gelukkig kreeg ze daar op een dag een tip van haar huisarts: ga eens praten met een magnetiseuse. Een voltreffer, want niet alleen werd onze Greet zelf beter, ze ontdekte ook dat ze ánderen beter kon maken. (Magnetiseren zal toch niet besmettelijk zijn?)

Wanneer zij jaren later via een zieke hond in contact komt met een homeopathische dierenarts mag zij terstond haar energie bij hem in de praktijk komen steken. Uiteraard lost ze in een mum van tijd grote fysieke dierproblemen op, waar even uiteraard de dierenarts geen raad mee wist. Jammer genoeg voor haar maar vermoedelijk nogal prettig voor de beestjes werd mevrouw Reichard opeens allergisch voor honden. Zo stapte zij over op mensen, het liefst kinderen, omdat dezulken geen vooroordelen koesteren. Hiermee zegt mevrouw Reichard zonder het te beseffen dat paranormaal genezen blijkbaar iets is wat er bij volwassenen niet zonder meer als zoete koek ingaat. Vol trots vermeldt zij nog dat zij op een zwemdiploma na geen enkele kwalificatie voor wat dan ook bezit, maar dat dit artsen uit de omgeving niet belet patiënten naar haar door te verwijzen. Alléén een pilletje (let op het denigrerende verkleinwoord) geneest immers niet alles.?

In tegenstelling tot menige snoodaardige collega die voor een behandeling maar liefst 65 euro vraagt, houdt mevrouw Reichardt het tarief laag: 10 euro. Persoonlijk zou ik mij daardoor flink bekocht voelen – ik wil tenslotte ook geen loodgieter die een tientje vraagt –, maar daar denken de ouders van de te behandelen kinderen heel anders over. En o ja, ik zou het nog bijna vergeten, natuurlijk gelooft, sterker nog, wéét de diepreligieuze Greetje Reichard dat toeval niet bestaat. Voorwaar, nog zo’n kenmerk van paranormale genezers. En van de rest van Nederland, vrees ik.

Orthomoleculaire reclamepatiënt Gearin-Tosh overleden
C.N.M. Renckens
nr. 1 (maart 2006), p. 24

Michael Gearin-Tosh (1940, Australië) was docent Engels aan de universiteit van Oxford, toen hij in 1994 te horen kreeg dat hij leed aan de ziekte van Kahler, een vorm van beenmergkanker, die praktisch ongeneeslijk is. Gearin-Tosh was altijd al in veel opzichten een buitenbeentje. Hij had een ongelukkige jeugd waarin hij werd getiranniseerd door een stiefvader, maar bleek desondanks een briljant student. Als wetenschappelijk medewerker legde hij zich exclusief toe op het onderwijs en publiceerde geen wetenschappelijk werk. Wel was hij als docent mateloos populair. De homoseksuele Gearin-Tosh was ook groot liefhebber van het theater en maakte zich op dat terrein zeer verdienstelijk. Toen hij de fatale diagnose te horen kreeg, besloot hij af te zien van de geadviseerde standaardtherapie, chemotherapie, en verkoos een alternatieve aanpak. De meeste onbehandelde Kahler-patiënten leven niet langer dan nog een jaar. Met behandeling is dat langer, maar echte genezing is nog altijd zeldzaam. Gearin-Tosh koos de gersontherapie (Amerikaanse variant van moermantherapie) met zijn twaalf porties verse vruchtensap per dag, koffieklysma’s, vitamine-injecties en voedingssupplementen. Daarnaast onderging hij acupunctuur, deed aan visualisatie en at veel knoflook. Onze alternatieve landgenoot Jan de Vries attendeerde hem op Chinese ademhalingsoefeningen, waarvan hij beweerde veel nut te hebben.

Toen hij na acht jaar nog leefde publiceerde de geleerde in 2002 zijn enige boek: Living Proof. A medical mutiny. Hij leek goed gegokt te hebben, want hij was inderdaad een opmerkelijke overlever. Zijn boek bestaat voor een groot deel uit pogingen zijn genezing toe te schrijven aan de diverse behandelwijzen die hij onderging. Het werd onmiddellijk vertaald in het Nederlands als Het Levende bewijs? Het verhaal van een tegendraadse patiënt en door Uitgeverij De Boekerij BV (Forum) te Amsterdam in de handel gebracht. De geleerde die acht jaar na de diagnose nog steeds gewoon zijn werk kon blijven doen werd een paradepaardje van de ‘orthomoleculaire oncologie’, in Engeland belichaamd in Canceraction (www.canceraction.org). In ons land werd hij juichend besproken door Kees Braam op zijn www.kanker-actueel.nl en in het perfide blad Ode. Ook Karel Glastra van Loon kende zijn boek, want ons laatste contact bestond uit zijn toezending aan mij van een hoofdstuk uit Living Proof. Niet lang daarna overleed Glastra van Loon en dat lot trof nu ook, op 65-jarige leeftijd, Gearin-Tosh. De oorzaak zou niet de kanker zijn geweest, maar wat wordt omschreven als een ‘bloed-infectie’ na een kaakontsteking. Intussen is het boek met de erin beschreven wondergenezing uitverkocht en hebben Braam en Ode verzuimd om op hun websites melding te maken van het overlijden van hun ikoon.

Kwakzalverij in Slotervaartziekenhuis
A.L. Ternee
nr. 1 (maart 2006), p. 24-25

Met verontrusting konden wij vorig jaar kennis nemen van berichten over de introductie van ‘complementaire geneeswijzen’ in het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. Naast de ‘pijlers farmacologie en chirurgie’ zou de complementaire geneeskunde nu de derde grote stroming binnen het therapeutisch arsenaal worden. In kromme en onnodig deftige zinnen stelt het bericht op de website dat zoiets een ‘integratieve geneeskunde’ gaat opleveren en dat zelfzorg en zelfmanagement ook een kostenbesparing zouden kunnen betekenen. Het bericht spreekt ook van bewezen effectiviteit, hoewel dat voorlopig slechts ‘elders in de wereld’ zou zijn. Treurig was ook de mededeling in dat bericht dat in het Slotervaart eerst nu wordt erkend dat de wisselwerking van lichaam en geest van belang is bij de genezing. De impliciete constatering is dat er in het Slotervaart tot aan de introductie van de derde pijler een cartesiaanse benadering van ziekte bestond. Maar dat stond er natuurlijk niet bij! In november 2005 heeft de Vereniging tegen de Kwakzalverij per brief bij de leiding en de medische staf van het Slotervaart opheldering gevraagd over twee punten. Wij wilden weten welke ‘complementaire’ (lees: alternatieve) geneeswijzen volgens hen bewezen effectief zijn en waarop de veronderstelling is gebaseerd dat dergelijke therapieën de behandeling goedkoper zouden maken.

Het Slotervaart strijdt al jaren tegen een dreigende sluiting en liet in het verleden niets na om zijn eigenheid en bijzondere prestaties te beklemtonen. Als men meent dat dat doel ook gediend wordt door de introductie van een polikliniek kwakzalverij vergist men zich naar onze mening deerlijk. Directeur Jan Kiemel heeft nog niet de tijd gevonden om op ons schrijven te reageren, maar de snorkende teksten over de integratieve geneeskunde staat nog steeds trots op de Slotervaartziekenhuis-website vermeld.

Ophokplicht overbodig
nr. 1 (maart 2006), p. 25

Dat het kwakzalversgilde scherp blijft en inspeelt op nieuwe ontwikkelingen blijkt maar weer eens uit een stukje in de New Scientist van 29 oktober 2005, waarin op pagina 5 vermeld wordt dat in het kielzog van de vogelgriep allerhande schimmige kruidenmengsels verschijnen die de werking van antivirale middelen zouden versterken. Er is zelf al ‘kruiden-tamiflu’ gespot.

Rath verliest weer eens een rechtszaak
C.N.M. Renckens
nr. 1 (maart 2006), p. 25

De Duitse internetkoopman van vitamines, door hem aangeprezen als ‘cellulaire geneeskunde’ is door de Almelose rechter op 11 februari 2006 in het ongelijk gesteld. Matthias Rath, die recent met zijn bedrijf verhuisd is van Almelo naar Maastricht, had een geding aangespannen tegen de krant Tubantia, die op 24 februari 2004 melding had gemaakt van Raths problemen met de Duitse justitie. Hij kwam daar in opspraak wegens zijn omstreden en aangevochten ‘behandeling’ van het inmiddels bezweken kankerpatiëntje Dominik. Rath vond de artikelen feitelijk onjuist en onnodig tendentieus, maar de rechter oordeelde dat we te maken hebben met een ‘sterk omstreden man en zijn even omstreden methode’. De toonzetting was ‘ingehouden kritisch, maar dat mag’. Aldus de rechter in zijn uitspraak. Rath ontving in het verleden een miljoenensubsidie van de gemeente Almelo en was jarenlang hoofdsponsor van de voetbalclub SC Heracles. Een nieuwsberichtje in Medisch Contact sprak op24 februari 2006 over Raths omstreden ‘celtherapie’. Celtherapie, dat is natuurlijk heel wat anders dan Raths vitaminehandel, waaruit maar weer eens blijkt dat men ook van kwakzalverij verstand moet hebben om niet hopeloos de ene met de andere wondermethode te verwarren.

(Noot van de webredactie: dit is een iets uitgebreidere versie van Rath verliest weer eens een rechtszaak elders op deze site.)

Reiki-massage
A.L. Ternee
nr. 1 (maart 2006), p. 25

En man uit Zwaag, die de afgelopen jaren in zijn reiki-praktijk verregaande ontuchtige handelingen verrichtte met twee jonge vrouwen is op 23 december 2005 door de Alkmaarse rechtbank veroordeeld tot een werkstraf van 240 uur en zes maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Hij moet zich – onder toezicht van de reclassering – drie jaar laten behandelen in het psychiatrisch centrum St. Willebrord in Heiloo. De twee slachtoffers moet hij elk tweeduizend euro smartengeld betalen.

Keppel Hesselink en Kopsky
C.N.M. Renckens
nr. 1 (maart 2006), p. 25-26

De twee neuroacupuncturisten Keppel Hesselink en Kopsky beginnen steeds meer de Peppi en Kokki van de alternatieve geneeskunde te vormen, maar de buitenwereld heeft dat nog niet echt door. Steeds weer slagen deze beide nette en beschaafde heren erin zich als wetenschappelijk georiënteerde artsen te presenteren. In februari 2006 werden ze ondervraagd door Intermediair en in december 2005 vulden ze een pagina in het blad Quote. Neuroacupunctuur – het is maar dat u het weet – is een Japanse vorm van acupunctuur, die je kunt inzetten tegen chronische pijnen, MS en Parkinson, ook bij migraine, burn-out en beroerte. Keppel Hesselink ‘heeft een aantal jaren in de klassieke neurologie gewerkt’, maar hij was al op zijn zeventiende geïnteresseerd in de acupunctuur (in werkelijkheid werd Keppel, gepromoveerd op de geschiedenis van de ziekte van Parkinson, door zijn opleider uit de opleiding neurologie gegooid wegens verregaande ongeschiktheid). Kopsky is een jonge basisarts, die de opleiding van de NAAV nog maar net voltooid heeft. Uit zijn scriptie over de embryogenese van de meridianen citeren wij het volgende:

‘Het ontstaan van polarisatie in de bevruchte eicel komt overeen met de gedachte dat in het ééncellig stadium de oermeridianen al ontspruiten. De Ming Men als oorsprong van de oermeridianen kan gezien worden als het elektromagnetische DNA van elke cel. De 4 basisoermeridianen zijn duidelijk aan te tonen in de cel op basis van polarisatie en structuren. Door de oermeridianen als energiematrices te zien, zijn deze als vlakken te plaatsen in een octahedron. De figuur is een belangrijke vorm met 3 dimensies waaruit een sfeer kan ontstaan. Het bouwelement van ons lichaam is een cel (sfeervormig) welke geleid en in stand gehouden wordt door polarisatievelden cq Jing. De kanalen van de Jing zijn de oermeridianen, die ook op cellulair niveau aanwezig lijken te zijn. Worden de oermeridianen als energievelden gezien, dan passen ze uitstekend in de vlakken van de octahedron. Het octahedron model van de 8 oermeridianen is een goede metafoor voor de energetische blauwdruk in iedere cel.’

Wie heeft het hier over wartaal? Foei.

De Belgische minister van volksgezondheid bereidt een wet voor gericht tegen charlatans. Dit om ervoor te zorgen dat hulp en zorg aan kwaliteitseisen zullen voldoen. De minister zegt dat er een groeiend aantal personen is dat diensten aanbiedt als ‘persoonlijke coaches’ en daarbij ten onrechte claimt dat ze psychotherapeutisch geschoold zijn. Die situatie baart niet alleen België zorg. Uit de hele westerse wereld komen rapporten binnen over de groei van het aantal zogenaamde ‘persoonlijke levens coaches’ die beweren dat zij professioneel getraind zijn en indrukwekkende terminologie hanteren om hulpzoekenden uit te buiten. Er worden voortaan universitaire opleidingseisen gesteld aan en erkenningen geëist van allen die in het gebied van de geestelijke gezondheidszorg werkzaam zijn. Een woordvoerder van het Belgische Instituut voor Holistisch Lichaamswerk en de Integratie van Lichaam en Geest zegt dat veel ‘ongetrainden’ erdoor werkeloos worden en vindt de wetgeving daarom geen goed idee. (Bron: K. Duke, The Lancet, 366, no 9496, 29 oktober 2005)

Liesbeth List als recidiviste
A.L. Ternee
nr. 1 (maart 2006), p. 24

Op 23 februari 2006 kwam er opnieuw bewijs (Clegg e.a., New England Journal of Medicine, 23 februari 2006, 354:795-808) dat de populaire voedingssupplementen chondroitine en glucosamine niet werken bij pijnklachten ten gevolge van gewrichtsslijtage (artrose). De bekende zangeres Liesbeth List (zie Heeft de Vereniging tegen de Kwakzalverij altijd gelijk (I)) speelt een hoofdrol in de reclameactiviteiten van het Oisterwijkse bedrijf Districare, dat Glucon Combi op de markt brengt. Beide middelen zitten overigens ook in een groot aantal concurrerende producten. Liesbeth List beweert o.a. dat het middel van Districare haar gewrichten en spieren soepel houdt. Zij figureerde in 1992 ook al eens in reclame voor een alternatief product tegen artrose, Chien Pu Wan, een Taiwanees kruidenmengsel.

De VtdK twijfelt niet aan de goede trouw van List, maar veronderstelt dat haar gunstige ervaringen ook nu op inbeelding berusten en heeft haar verzocht – in het licht van de nieuwe wetenschappelijke gegevens en wegens haar eerdere vergissing uit 1992 – haar medewerking aan de marketing voor Glucon Combi subiet te staken. Liesbeth List is, zo lieten wij haar weten, een gevierd artieste en de mensen nemen wellicht dingen van haar aan, die ze van een ander niet direct zouden geloven. Daardoor rust er op haar schouders een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid! Het aantal potentiële klanten dat nu door List onjuist wordt voorgelicht, is groot: met de veroudering van onze bevolking neemt het aantal gevallen van artrose toe en velen zullen – begrijpelijkerwijs – verlangen naar alternatieven voor pijnstillers en operaties.

Tarwekiemgras
Marie P. Prins
nr. 2 (juni 2006), p. 9

De VARA besteedde op 29 maart 2006 in het programma De Ochtenden aandacht aan tarwekiemgras als wondermiddel tegen alle kwalen, kanker incluis. De vraag rijst waarom er nog mensen aan kanker sterven, als er een panacee bestaat dat zo gemakkelijk is te verkrijgen. Er zijn echter 25 soorten en tarwekiemadepten zeggen nooit welke soort effectief is. Bij planten kan dat een wereld van verschil betekenen. Van de papavers, bijvoorbeeld, levert alleen P. somniferum opium; de andere papaversoorten niet. Van de vingerhoedskruiden levert Digitalis purpurea een ander geneesmiddel dan D. lanata. En alleen pepermunt bevat menthol; de andere muntsoorten niet.

De tarwekiemtheorie is in de jaren tachtig van de vorige eeuw ontsproten aan het brein van Ann Wigmore, een zich voor arts uitgevende in Boston (VS) wonende immigrante uit Litouwen. Ze merkte destijds op dat haar poes bij tijden gras at en daar van opkikkerde. Op grond van die bevinding ontwikkelde zij het veganistische Wigmoredieet. Dat poes gras als een braakmiddel gebruikte om haren uit haar maag te verwijderen, was mevrouw Wigmore kennelijk ontgaan. Een poezenbraakmiddel zou misschien een geneesmiddel kunnen zijn voor mensen, maar dat kan alleen vastgesteld worden na zorgvuldige wetenschappelijke onderbouwing, een voorwaarde die Wigmore aan haar laars lapt.

Ondertussen zijn we bijna 20 jaar verder en er is nog steeds geen wetenschappelijk artikel over de heilzame eigenschappen van tarwekiemgras gepubliceerd.

De mensenmaag is niet zo geschikt voor het verwerken van gras. Misselijkheid en verstoppingen zijn vaak het gevolg van het consumeren van tarwegras. Daarom wordt tarwekiem meestal in de vorm van sap genuttigd. Dat hoort kersvers te zijn geperst van het tarwegras uit eigen tuin of vensterbank en op de nuchtere maag gedronken te worden. Net als ander groenvoer bevat het de nodige vitamines, ijzer, calcium, magnesium en aminozuren. Niets bijzonders, dus. Als u bij uw ontbijt iets groens wilt eten dat ook kersvers is en waar uw maag juist goed tegen kan kies dan liever tuinkers, dat ook in de vensterbank geteeld kan worden. Dat is veel lekkerder, speciaal op een beschuitje met een druppeltje citroen- of limoensap en een korreltje suiker.

Jubileumboek
nr. 2 (juni 2006), p.9

De verkoop van het VtdK-jubilemboek Kwakzalverij 125 jaar medische folklore (red. Hans van Maanen) is bevredigend verlopen. Al snel was een tweede druk nodig en de Vereniging Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde en de Ned Ver. Voor Medische Oncologie namen collectief een flink aantal exemplaren af. Het boek werd lovend besproken in Medisch Contact en het is via de boekhandel nog steeds leverbaar.

Jaarvergadering 2006
nr. 2 (juni 2006), p. 13

De 119de jaarvergadering van onze Vereniging zal dit jaar op 4 november te Amsterdam plaatsvinden. Agenda en symposiumaankondiging volgen in het septembernummer, maar noteert s.v.p. reeds nu de datum in uw agenda.

Twee bestuursleden VtdK geëerd
De redactie
nr. 2 (juni 2006), p. 16

Op 6 mei werd aan VtdK-secretaris Frits van Dam door KWF Kankerbestrijding de Prof. dr. P. Muntendamprijs 2006 uitgereikt. Prof.dr. Frits van Dam was ruim 30 jaar verbonden aan het Nederlands Kanker Instituut – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL). Hij kreeg de prijs omdat hij een brug heeft weten te slaan tussen arts, psycholoog en verpleegkundige. Dit deed hij door methoden te ontwikkelen voor de verbetering van de kwaliteit van zorg voor de kankerpatiënt. KWF-voorzitter Marten Oosting reikte de onderscheiding uit op 6 mei 2006 tijdens de 57e Algemene Ledenvergadering van KWF Kankerbestrijding in het Beatrixtheater in Utrecht. ‘Angst, pijn, vermoeidheid en geheugen- en concentratiestoornissen beïnvloeden de kwaliteit van leven’, aldus Van Dam in het persbericht. Naar al deze aspecten heeft hij met zijn onderzoeksgroep de afgelopen 35 jaar onderzoek gedaan. Recent nog naar geheugen- en concentratiestoornissen die het gevolg zijn van chemotherapie. Een van Van Dams belangrijkste onderzoekslijnen was die naar pijn en pijnbestrijding bij kankerpatiënten. Een belangrijke rol was daarbij weggelegd voor verpleegkundigen. Frits van Dam is psycholoog en emeritus bijzonder hoogleraar ‘Kwaliteit van leven bij chronische en/of levensbedreigende ziekten’ bij de vakgroep Klinische Psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. De Muntendamprijs bestaat uit een oorkonde en een penning. Daarnaast mag de heer Van Dam voor een bedrag van ? 50.000 een bestemming aangeven binnen de kankerbestrijding.

Op koninginnedag 2006 heeft het Hare Majesteit behaagd om onze voorzitter dr. Cees Renckens te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij ontvangt de koninklijke onderscheiding voor zijn ‘niet aflatende strijd in woord en geschrift tegen de kwakzalverij’. Tijdens de plechtigheid op 28 april in zijn woonplaats Hoorn, waar hem de versierselen behorend bij deze onderscheiding werden uitgereikt, memoreerde de burgemeester hoe Renckens, die sinds 1988 het voorzitterschap van de VtdK bekleedt, deze Vereniging nieuw leven inblies en maakte tot de bloeiende vereniging die het nu is. Hij is auteur van vele publicaties op het gebied van kwakzalverij en alternatieve geneeswijzen. Renckens sprak in zijn dankwoord, naast zijn diepe dankbaarheid voor de eer die hem te beurt was gevallen, zijn verbazing uit dat Hare Majesteit de afgelopen jaren meermalen aan acupuncturisten en homeopaten dezelfde of nog hoger eer heeft toegekend. Wat vindt de Majesteit nu eigenlijk zelf van kwakzalverij, zo vroeg hij zich af.

Kwakzalverij in schoolboeken; oproep om medewerking
nr. 2 (juni 2006), p. 22

Onze aandacht werd gevestigd op passages in schoolboeken waarin leerlingen op een verkeerd, een kwakzalverig, been worden gezet. In het eerste deel van Biologie voor Jou van Gerard Smits en Ben Waas, uitgeverij Malmberg, bedoeld voor klas 1 van HAVO-VWO, wordt in de zogenaamde verrijkingssof (sic) in het deel over ogen, de iriscopie zonder enig commentaar als een diagnostische methode gepresenteerd. Wij willen graag weten of er veel voorbeelden van dergelijke misinformatie in schoolboeken zijn te vinden en vragen daarom onze lezers als ze andere voorbeelden in de boeken van hun kinderen aantreffen, ons daarvan op de hoogte te brengen. Wij zullen nagaan of er reden is actie -inspectie?- te ondernemen. Stuur uw eventuele brieven of e-mail s.v.p. aan H. Timmerman, Wijttenbachweg 73, 2343XX, Oegstgeest; [email protected].

Rectificatie
S. Swart, Zuidwolde
nr. 2 (juni 2006), p. 22

In het NTtdK, 2006,1,11 staat in ‘Healing bij uw huisarts’ ten onrechte vermeld dat het televisieprogramma Schepper & co, waarin dit onderwerp ter sprake kwam, uitgezonden werd door de EO. Dit moet zijn de NCRV.

(Noot webredactie: de correctie is hierboven al uitgevoerd.)

Joop van der Reijden (1927-2006)
C.N.M. Renckens
nr. 2 (juni 2006), p. 24

Op 3 februari 2006 overleed op 79-jarige leeftijd de ex-politicus Joop van der Reijden. Hij maakte een veelzijdige carriere door en de necrologie van NRC Handelsblad sprak van een ‘alleskunner, duivelskunstenaar, rasbestuurder, superpragmaticus, workaholic, hardhandig en cynisch debater, als het moest’. Als CDA-staatssecretaris Volksgezondheid in het kabinet-Lubbers (1982-1986) moest hij enorme bezuinigingen binnenhalen op de ziekenhuizen en lag hij flink met de Landelijke Specialisten Verenigingen in de clinch. Die laatsten zouden zich vooral druk maken om hun tweede huis en hun derde vrouw, terwijl ik mij van grote LSV-vergaderingen in Utrecht nog kan herinneren hoe een spreker hem als volgt invoerde: ‘Niets ten nadele van de varkenshandel waarin onze staatssecretaris eerder werkzaam was, dames en heren, maar wat hij nu ? etc.’ Later werkte de uit de CHU voortgekomen Van der Reijden voor Feijenoord, de NOS, Veronica, Verbond van de Nederlandse Groothandel en Zilveren Kruis en NOC/NSF. Zijn naam heeft bij ons een traumatische bijklank omdat de politicus en pragmaticus tijdens zijn staatssecretariaat de toen sterk in opkomst zijnde alternatieve geneeskunde niet alleen niets in de weg legde, maar deze zelfs nog aanzienlijk tegemoet kwam. Zo reikte hij prijzen uit voor prestaties van een acupuncturist, sprak hij congressen van reeds lang opgeheven organisaties van alternatieve genezers toe (‘de synthese tussen rationeel en emotioneel, moet als bij Yin en Yang, leiden tot heelheid’, op het NOVAG-congres in 1986), terwijl hij tijdens het onder zijn regiem ingevoerde huisartsenvestigingsbeleid een positieve discriminatie van alternatieve artsen oplegde. Medisch Contact plaatste destijds ook onbeschaamd advertenties waarin gemeente zus en zo een huisarts vroeg met aantoonbare ervaring in homeopathie of antroposofische geneeskunde. Onze protesten ertegen bleven vruchteloos. Hij stelde ook 0,7 miljoen gulden ter beschikking om de waarde van de moermantherapie te onderzoeken.Van der Reijden – hij ruste in vrede – zal er ook jaren later niet van hebben wakker gelegen. Een raspoliticus.

Meester Kackadorisprijs 2006, een oproep
nr. 2 (juni 2006), p. 24

De jury van de Meester Kackadorisprijs roept de leden van de Vereniging ook dit jaar weer op kandidaten voor deze prijs aan te melden bij de secretaris. Liefst voorzien van een toelichting, waarin vermeld staat waarom deze kandidaat de prijs zou moeten krijgen. De genomineerden zullen traditiegetrouw weer in september bekendgemaakt worden. De prijs is, zoals bekend, bestemd voor ‘instellingen, personen of ondernemingen die in belangrijke mate hebben bijgedragen aan de verspreiding in daad, woord of geschrift van de kwakzalverij in Nederland’ (voor het complete reglement zie NTtdK, 2003, 1,2). In 2003 viel deze prijs ten deel aan de grote ziektekostenverzekeraar Zilveren Kruis Achmea, terwijl in 2004 de Bommelse huisarts Paul van Dijk werd verkozen. Vorig jaar kreeg Telegraaf-journalist Steenhorst de prijs. Op de jaarvergadering dit najaar zal de winnaar worden bekendgemaakt, waarna deze – indien aanwezig – in de gelegenheid zal worden gesteld een kort dankwoord uit te spreken.

Ook als u zich niet stralend voelt, straalt u naar hartelust
H. Timmerman
nr. 2 (juni 2006), p. 25

Een begrip als straling is voor veel mensen die enig natuurwetenschappelijk inzicht ontberen, moeilijk te vatten en is daarom een vruchtbaar onderwerp voor fantasieën, voor pseudo-wetenschap. Straling blijkt ook een dankbaar onderwerp te zijn om mensen met al dan niet vermeende gezondheidsklachten geld afhandig te maken.

Tijdens de recente jubileumviering van de VtdK is een exemplaar van het destijds beruchte zogenaamde aardstralenkastje gedemonteerd; volgens het verslag in het NTtdK 2005, 4,14) bestond de inhoud uit ‘een soort muizenhol met draadjes’. Voor degenen die het zich niet meer herinneren of het gewoon niet weten: het aardstralenkastje, afkomstig van de uitvinder (of is het beter te zeggen, de oplichter) Mieremet is in de jaren zestig van de vorige eeuw veel verkocht, het beschermde tegen veel, vooral tegen de boze aardstraling, oorzaak van nagenoeg elke kwaal.

Hebben we die onzin nu definitief gehad? Het lijkt er niet op; stralen zijn nog van veel grotere invloed dan wij tot voor kort wisten. Ik heb het niet over de stralingsvelden van hoogspanningskabels, radiowekkers of mobiele telefoons, die door sommigen worden aangemerkt als oorzaak van allerlei ongemakken. Het gaat mij in dit jaar waarin we de grootmeester van het licht, Rembrandt, eren, om een vorm van straling die helemaal niet bestaat en mij dan ook onbekend is, de straling van onze cellen. Ik nodig u uit om op het internet eens te gaan kijken naar de health angel – nee niet de hell’s angel, dat is iets anders – op de site www.paramarkt.nl/infoMarisun.htm. (Noot webredactie: de link is vervallen)U vindt daar fantastische – in letterlijke zin – verhalen over de Photon Coherentie Therapie. Ik heb zelden zo’n perfect voorbeeld van pseudo-wetenschap gezien, waarbij pseudo-wetenschap opgevat moet worden als een systeem dat de indruk wekt, vooral door het taalgebruik, tot de wetenschap te behoren, maar dat bij een nauwkeurige analyse fictief en hol blijkt te zijn.

Ik citeer iets van de paramarktsite over die coherentie therapie: ‘…wij mensen licht uitstralen, de biofotonen… Met dit apparaat ( het gaat over de health angel) …kan dit licht gemeten worden op de acupunctuurpunten?’. Of: ‘Licht is een samenspel van golflengtes. Als je licht confronteert met zijn exacte spiegelbeeld (ik heb geen idee wat hier bedoeld wordt, HT), dan komt er een rechte lijn’. En om het nog gekker te maken: ‘Licht kan heel harmonisch stralen, dan zijn we gezond’; en als het lichaam chaotisch licht produceert (het staat er echt, HT) is er iets aan de hand, zijn we ziek. Het apparaat StarLight (de health angel is inmiddels gevallen en vervangen door dit sterrenlicht) ‘filtert deze lichtgolven en stuurt de harmonische golven enigszins versterkt terug naar het lichaam om de daar aanwezige “foute” golven kunnen neutraliseren’. ‘Het is heel ingewikkeld’ zegt therapeute (?) Marianne Agterdenbos, ‘maar ik zal het met mijn exacte achtergrond’ (die overigens beperkt is gebleven tot gymnasium bèta (HT)) zo eenvoudig mogelijk uitleggen’. U hebt het dus vast wel begrepen. Nu de meetresultaten. Alle functionele storingen komen in aanmerking, omdat ‘we geen ziektes behandelen, maar uitsluitend het eigen immuunsysteem van het lichaam in staat stellen de problemen te herkennen en op te lossen’. Het is fantastisch: Starlight helpt bij autisme, chronische vermoeidheid, dyslexie, littekens en zelfs diverse infecties, maar werkt niet als er storende elementen aanwezig zijn (plastic bloedvaten, varkenshartkleppen): geïmplanteerde organen worden bij toepassing van StarLight ‘binnen de kortste keren’ afgestoten. Wie zou zich laten misleiden en laten verleiden niet onbelangrijke bedragen uit te geven voor deze onzin? Het zullen er niet weinigen zijn. De fantastische ideeën zijn afkomstig van ene Johan Boswinkel, die in Badhoevedorp blijkt te wonen. Deze onzin treft men niet alleen aan op Nederlandse sites, maar ook op veel buitenlandse sites, in vele talen. Om je dood te ergeren. Maar omdat we nog steeds die vermaledijde wet BIG hebben en er geen direct gevaar voor de volksgezondheid lijkt te bestaan, kunnen we slechts waarschuwen: weer een vorm van oplichting, naast de vele andere.

De imker als alternatieve genezer: bijensteken bij MS
C.N.M. Renckens
nr. 2 (juni 2006), p. 25-26

Kwakzalverij bij MS is een groot probleem, waaraan zich o.a. Trossèl in zijn Rotterdamse PMC schuldig maakt (zie De veelzijdige carrière van Robbert Trossèl in dit nummer). Een alternatieve geneeswijze bij deze invaliderende ziekte is bijengif, gewoon toegediend door het plaatsen van aantal bijen op het lichaam van de patiënt, die zich dan lijdzaam aan deze pijnlijke ’therapie’ moet onderwerpen. Op aandringen van de Helderse radioloog en imker Taco Wesseling, wiens vrouw aan MS lijdt, deed het Groningse UMC onderzoek waarbij met behulp van mri–onderzoek werd onderzocht of deze bijensteken enig gunstig effect op de ziekte zouden hebben. De Stichting Multiple Sclerose internationaal (MSi) financierde het onderzoek, dat € 260.000 kostte. Degenen die van tevoren al voorspelden dat e.e.a. ‘geen steek zou helpen’ kregen gelijk. De bijensteken bleken geen effect te hebben op het aantal Schubs (perioden van verergering), op de neurologie, op de vermoeidheid of op de kwaliteit van leven. Men kan zich afvragen of het geld goed besteed is, maar MS-patiënten hoeven nu in elk geval niet het risico van potentieel gevaarlijke allergische reacties te lopen. Het aantal alternatieve geneeswijzen dat bij MS wordt aanbevolen is opvallend groot en verdient nog eens een aparte beschouwing. MS-lijdster Karin Spaink, die recent in NOVA werd geïnterviewd over haar borstkanker, antwoordde op de vraag of zij wellicht nog Jomanda ging raadplegen, dat zij vond dat die ‘met de kop tegen de muur geslagen zou moeten worden’! Zo mogen wij het horen.

Aanbieding
nr. 2 (juni 2006), p. 26

De Vereniging heeft beslag weten te legen op de nog resterende niet-verkochte handelseditie-uitgaven (2e druk, Bert Bakker, 2004) van Dwaalwegen in de geneeskunde. Over alternatieve geneeswijzen, modeziekten en kwakzalverij, de dissertatie waarop Renckens in oktober 2004 aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde. De winkelwaarde van dit 460 pagina’s tellende standaardwerk over de kwakzalverij van de laatste drie decennia in ons land is € 30. Via het secretariaat ([email protected] ) kunnen onze leden nu tegen € 17,50 (incl. verzendkosten) exemplaren bestellen. Als actie biedt de Vereniging leden die een nieuw lid aanbrengen geheel gratis een exemplaar aan. Als nieuwe leden zich aanmelden en zij deden dat op aanraden van iemand die reeds lid was, dan moeten zij dat duidelijk kenbaar maken met naam en toenaam. Maar u moet zich haasten, want een en ander geldt alleen zolang de voorraad strekt.

Eindhovense homeopaat krijgt waarschuwing
C.N.M. Renckens
nr. 2 (juni 2006), p. 26

De Eindhovense homeopathisch arts Tinus Smits, voor de lezers van dit blad geen onbekende, heeft op 19 april 2006 een waarschuwing gekregen van het Eindhovens medisch tuchtcollege wegens zijn ongenuanceerde en negatieve uitlatingen over het Rijks Vaccinatie Programma (RVP). Smits riep ouders op om hun kinderen later dan in het RVP aanbevolen te laten inenten en wilde ook de kinkhoestvaccinatie geheel weglaten. Hij zag nare gevolgen van die vaccinaties zoals bronchitis, snotneuzen en oorontstekingen. Toen de tuchtrechter hem ter zitting op 22 februari vroeg waarom hij die opvallende ervaringen niet publiceerde, antwoordde Smits, dat hij dat wel probeerde maar dat zijn artikelen zonder argumentatie worden geweigerd. Hij stelde ook dat onverhoopt optredende kinderziekten bij niet-gevaccineerde kinderen goed behandelbaar zouden zijn met homeopathie. Hij had zelfs verschillende autisten genezen. De klacht tegen Smits werd ingediend door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). De IGZ wees op de grote effectiviteit van het vaccineren en wilde ook een oordeel van de tuchtrechter over Smits’ medisch functioneren. Van dit laatste zag de tuchtrechter helaas af wegens ‘gebrek aan kennis daarover’. (Bron: Eindhovens Dagblad). De tuchtuitspraken uit Eindhoven staan, anders dan die vanuit Amsterdam, nog niet op de website van het Centraal Medisch Tuchtcollege: http://www. tuchtcollegegezondheidszorg.nl/).

(Noot webredactie. Zie ook Waarschuwing voor anti-vaccinatie goeroe.)

Er gebeurt meer in de Haarlemmermeer
H. Timmerman
nr. 2 (juni 2006), p. 26

Niet alleen de Photonen Coherentie Therapie vindt haar oorsprong in de Haarlemmermeer, er is meer. Ene Ruben Papian, een Armeen, is naar eigen zeggen naar Nederland gekomen om met zijn deskundigheid en gaven Nederland cultureel en sociaal te ondersteunen. Over pretenties gesproken! Welke steun mogen we verwachten? In Zondag Haarlemmermeer van 8 januari 2006 is het te lezen. Volgens de krant is Papian in contact gekomen met de Nederlandse overheid – in welke zin zegt het blad niet – en was hij destijds betrokken bij de plannen voor het project Big Spotters Hill tijdens de Floriade in de Haarlemmermeer.

Met anderen heeft hij in een piramide die daar voor de Floriade werd gebouwd, een zogenaamde Energy Shower ingericht. Vier grote marmeren bollen stralen, zo beweert hij, positieve energie uit. Als men in de piramide staat, ondergaat men kosmische krachten. Uit het verhaal in de zondagskrant kan men afleiden dat een en ander binnenkort voor healings wordt ingezet. Op www.mustmagazine.nl/archief (noot webredactie: link is vervallen) treft u een foto aan van de schepping van de geniale Papian, die vijftien jaar geleden nog Russische leiders die geestelijk of lichamelijk aan het eind van hun Latijn waren, er weer bovenop hielp. Vandaar zijn bijnaam ‘de kleine Raspoetin’.

Natural killers
A.L. Ternee
nr. 3 (september 2006), p. 4

Tot enkele jaren geleden maakte aristolochia (pijpkruid) deel uit van de beruchte Chien Pu Wan pillen, eerst door Bional en later door Distributiecare in de handel gebracht en hartstochtelijk aanbevolen door Liesbeth List, terwijl ook Houtsmuller dit zgn. geneeskrachtige kruid propageerde in de strijd tegen kanker. Wij hebben dit feit nog als argument ingebracht toen wij in het hoger beroep van de zaak-Houtsmuller voor het Amsterdams gerechtshof moesten aantonen dat Houtsmuller als een kwakzalver beschouwd moest worden. Vele duizenden van zijn boeken (1ste editie 1997) waren er al verkocht toen zijn uitgever na onze argumentatie besloot in de resterende edities middels een inlegvel te waarschuwen tegen deze enormiteit. Aristolochia, het was al lang bekend maar Houtsmuller weet van zijn gezond niet af, is giftig en heeft behoorlijke aantallen slachtoffers gemaakt. Het gerechtshof zag er – anders dan de rechtbank – onvoldoende reden in om ons Houtsmuller kwakzalver te laten mogen noemen. De Nederlandse wetgever verbood in 2002 het gebruik van aristolochia in ons land.

In 1993 was al door Brusselse artsen de ‘Chinesekruidennefropathie’ beschreven, die als epidemie optrad onder mensen die dit middel als onderdeel van een vermageringskuur hadden gebruikt (noot 1). Guang-fang-ji (=aristolochia) werd toen abusievelijk in de middelen verwerkt in plaats van het onschuldige fang-ji. In het vooraanstaande Britse tijdschrift The Lancet van 22 juli 2006 werd door Londense artsen melding gemaakt van opnieuw zeer ernstige nierschade en kankervorming bij een 30-jarige Chinese man, die tenminste gedurende vijf jaar een ander aristolochiazuur bevattend Chinees kruid had gebruikt, het Longdan Xieganwan (noot 2). Hij gebruikte dit ’ter ondersteuning van de lever’. Hij verloor eerst bloed bij zijn urine en plaste later zelfs brokken weefsel uit die uit blaaskanker bleken te bestaan. In dit weefsel werd het gif aangetoond, terwijl zijn nieren vernietigd werden door verval en snel toenemende verbindweefseling. De man leeft drie jaar later nog wel, maar moet niervervangende therapie ondergaan en ontwikkelt steeds opnieuw kwaadaardige afwijkingen in zijn blaaswand. De auteurs melden dat bekend is dat er een sterke correlatie is tussen het gebruik van aristolochiazuur en de kans op blaaskanker: als men in totaal meer dan 200 gram heeft binnengekregen, dan kan je er bij wijze van spreken gif op innemen. Onder het publiek is deze wijsheid nog niet algemeen doorgedrongen, hoewel ook de Amerikaanse FDA in 2002 een waarschuwing publiceerde. De firma China Tong Ren Tang, die het middel maakt en de grootste producent van TCM-medicijnen in China is, verwijderde toen de aristolochia-component uit de Longdan Xieganwan. Aristolochia is nog via het internet verkrijgbaar en het is niet geheel uitgesloten dat de lezers van Houtsmullers boeken, die nog overal in bibliotheken geleend en geraadpleegd kunnen worden, het middel wellicht nog gebruiken. Interessant is dat het Lancet-artikel melding maakt van een collectieve juridische actie van meer dan honderd Chinese nierpatiënten tegen de fabrikant van het middel. Deze ‘class-action lawsuit’, zoals dat in het Engels heet, is de eerste consumentenactie van dit soort in China (noot 3). Wordt vervolgd.

Literatuur
1. Vanherweghem JL et al. Rapidly progressive interstitial renal fibrosis in young women: association with slimming regimen including Chinese herbs. Lancet 1993;341:387-91.
2. Laing C. et al. Chinese herbal uropathy and nephropathy. Lancet 2006;368:338.
3. Chung O. 100 to sue over liver tonic. The Standard. China’s Business Newspaper. Maart 17, 2004.

Brain Stimulating Method-therapie
Sophie J.M. Josephus Jitta
nr. 3 (september 2006), p. 8

Bul inleveren, allemaal!
C.N.M. Renckens
nr. 4 (december 2006), p. 7

Op 8 november promoveerde chirurg in opleiding Manuel J. Koppe aan de Nijmeegse universiteit op een proefschrift getiteld Surgery and radioimmunotherapy in peritoneal carcinomatosis of colorectal origin. In dierexperimenteel onderzoek toonde Koppe aan, dat deze behandelwijze, waarbij radioactieve stoffen zijn vastgemaakt aan antilichamen gericht tegen tumorcellen en zo heel lokaal voor een hoge bestralingsdosis kunnen zorgen, in de toekomst wellicht een bijdrage kan vormen in de behandeling van sommige types dikkedarmkanker. In Nijmegen is men er niet scheutig mee, maar Koppe verkreeg zijn doctorsbul cum laude wegens het elegante, moeilijke en systematisch uitgevoerde zeer multidisciplinaire onderzoek, dat ook nog eens op prettig leesbare wijze was opgeschreven. In de laudatio karakteriseerde zijn promotor hem als iemand die een goede chirurgische vaardigheid combineert met goed kunnen nadenken, terwijl chirurgen vaak mensen zijn, die ‘eerst handelen en daarna eens gaan kijken wat ze fout hebben gedaan’. Stelling 7 van de jonge doctor luidde: ‘Artsen die zich overgeven aan zogeheten alternatieve geneeswijzen met het doel hun patiënten met een placebo-effect een dienst te bewijzen, plegen bedrog en zouden hun bul moeten inleveren.’ Tijdens de verdediging van het proefschrift ging de laatste opponent prof. Korsten, hoogleraar nucleaire geneeskunde, in op deze stelling, die hij ’typisch chirurgisch’ noemde: een beetje de botte bijl. Ging dat niet een beetje te ver? Zou hij niet beter afgezwakt moeten worden tot die alternatieve artsen, die bij mensen met levensbedreigende aandoeningen alternatieve geneeswijzen toepassen? Hoewel al die anderen volgens Korsten wel de WGBO overtreden zouden zij misschien toch niet uitgezonderd mogen worden van des promovendus’ zware oordeel? Inmiddels had het ‘Hora est!’ geklonken en Koppe kon de vraag alleen nog maar met ja of nee beantwoorden. Dat was jammer want de aanwezigen hadden graag wat toelichting vernomen, maar het antwoord was luid en liet niets aan duidelijkheid te wensen over: ‘Neen.’

Tijdens de laudatio werd Koppe ook nog een mooie academische carrière voorspeld. Bij die taxatie sluiten wij ons graag aan: deze jonge doctor kan het nog ver schoppen.

Triple
Sophie J.M. Josephus Jitta
nr. 3 (december 2006), p. 14

De kwakarts René Broekhuijse uit Haarzuilens mag dan officieel voor het leven geschorst zijn, (nasleep affaire Sylvia Millecam), in de alternatieve wereld is zijn ster nog lang niet gedoofd. Onlangs werd namelijk mijn oog getroffen door twee afslankwebsites: NaTuRaad en NaTuSlim. Weliswaar verschilt hun naam, maar wat ze vertellen is vrijwel identiek, compleet met snauwen in de richting van de reguliere medische wetenschap. Zij reppen van een waarlijk revolutionaire ontdekking plus bijbehorende therapie, beide op het conto geschreven van de ‘briljante natuurgeneeskundig arts’ Broekhuijse. Ik wil U dit grote nieuws natuurlijk niet onthouden.

Welnu, volgens bovengenoemde sites is Broekhuijse door eigen ‘energetisch’ onderzoek op het spoor gekomen van de oorzaak van nietafvallen: een wezentje dat tevoorschijn is gemuteerd uit de combinatie van een virus, een bacterie en een schimmel. Het woont en plant zich voort in ons zogeheten ‘bruine’ vetweefsel. Broekhuijse heeft het wezentje Triple genoemd, of eigenlijk Triple 1. Want toen hij zijn ontdekking deed, toen ging hij er in alle bescheidenheid vanuit dat er nog wel meer vondsten zouden volgen. Triple is een bar lelijk ventje, want niet alleen ontregelt het vrijwel alle organen, het is ook nog eens ongevoelig voor eventuele afvalpogingen van zijn gastheer. Als iemand dankzij een dieet of anderszins afvalt, dan gebeurt dat namelijk op het niveau van zijn ‘witte’ vetweefsel, het tweede soort vetweefsel waarover de mens beschikt. Triple zit veilig in zijn ‘bruine’ vet en slaat die afvalpogingen meewarig gaande. Helemaal passief blijft hij echter niet: om de afslanker de voet dwars te zetten zorgt hij voor extra vet in het bruine vetweefsel. Wat is hiervan het gevolg? Juist ja: het beruchte jojo-effect! Gelukkig begreep onze Haarzuilense bolleboos dat hij er met het lokaliseren van de anti-afvalboosdoener alléén nog niet was. De volgende stap was het vinden van een middel om Triple & Co te bestrijden. Uiteraard is hem dat gelukt, maar flauw genoeg geven de sites de naam van dit Fabelachtige Farmacon (noot 1) niet prijs. Wel raden ze naast de pillen van dokter Broekhuijse ook een door hen hoogstpersoonlijk uitgedokterde eetwijze aan. Alsof dit alles nog niet afdoende is, willen zij bovendien dat een aspirant afvaller hun gel aanschaft. In de bewoordingen van de website: ‘Er is een eetwijze, die we bewust geen dieet noemen omdat men geen calorieën hoeft te tellen en vrij veel mag eten, die ervoor zorgt dat men, nu de Triple uitgeschakeld wordt, dat bruine vetweefsel eindelijk kan kwijtraken. Daarnaast hebben we een speciale afslankgel ontwikkeld die de enige ter wereld is die de bruine vetcellen laat leeglopen als hij wordt opgesmeerd. Geen enkele afslankgel ter wereld heeft deze werking, daar het ingrediënt dat de bruine vetcellen laat leeglopen in geen andere gels voorkomt’. Inderdaad, mooi wit is niet bruin. Of zoiets. Gezien de overal zichtbare toename van overgewicht kan ik me evenwel niet aan de indruk onttrekken dat Triple nog lang niet is verslagen en dat ‘de briljante natuurgeneeskundige’ uit Haarzuilens zijn baanbrekend energetisch onderzoek moet overdoen. Gezien zijn schorsing moet hij daar nu alle tijd voor hebben.

Noot

1. Gelieve hierbij aan de andere oorspronkelijke betekenis van het Griekse woord te denken: tovermiddel.

Naschrift webredactie. Op de NatuRaad site is in 2009 noch Broekhuijse, noch de virus/bacterie meer te vinden. Bij NatuSlim is er sprake van een niet nader genoemd boek dat men kan bestellen. Op de website Medische Infokrant wordt de theorie van Broekhuijse (hij spelt zijn naam als Broekhuyse) uitvoerig beschreven.

Trossèl en Gorter in opspraak
C.N.M. Renckens
nr. 4 (december 2006) p. 29

Het Preventief Medisch Centrum (PMC) in Rotterdam, met aan het hoofd de in onze kring overbekende Trossèl, is opnieuw in opspraak geraakt. Op maandag 2 oktober 2006 heeft de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) dit centrum, dat louter alternatieve behandelingen aanbiedt, het bevel gegeven om de stamcelbehandelingen die er worden gegeven direct stop te zetten.

Recent is er namelijk in het PMC een patiënt behandeld met stamcellen van onbekende (zeg: dubieuze) herkomst die hierop een acute allergische reactie ontwikkelde. Al eerder kwam het PMC in het nieuws doordat er bij een ‘inval’ stamcellen waren aangetroffen. De herkomst van deze stamcellen was onduidelijk (mogelijk uit Pakistan) en waarschijnlijk waren deze stamcellen helemaal niet geschikt om toe te dienen bij mensen. Het PMC blijkt dus zeer hardleers te zijn.

Stamcellen kunnen in de toekomst wellicht ingezet worden bij de behandeling van veel ziektes. Er moet echter nog veel wetenschappelijk onderzoek gedaan worden. Momenteel is het dan ook veel te vroeg om patiënten zomaar te gaan behandelen met stamcellen. Dat het PMC nu al stamcellen toedient bij patiënten is volstrekt onverantwoord en het was dan ook goed dat de Inspectie hiertegen hard optrad. De IGZ heeft de minister gevraagd om dit bevel na zeven dagen te verlengen, verder overweegt de Inspectie een tuchtklacht in te dienen tegen alle medici die bij het PMC werkzaam zijn. Dat voorstel van de IGZ werd inderdaad door de minister overgenomen en het PMC mag tot nader orde geen stamceltherapie meer aan patiënten mag aanbieden. Over professor Gorter, de Nederlands-Duitse basisarts die in Keulen opereert, berichtten wij reeds eerder. De man, die procedeert tegen onze Belgische confraters Betz en Bonneux (omdat zij hem voor hooggeleerde kwak uitmaakten), gaf recent een groot interview in het perfide New Age tijdschrift Ode en hield vervolgens een lezing in de Amsterdamse kerk De Duyf, die ondanks een toegangsprijs van 45 euro uitverkocht was. Gorter, die steeds meer Nederlandse kankerpatiënten trekt omdat hij de nog experimentele therapie met dendritische cellen aanbiedt (dat zijn tegen tumorcellen geactiveerde immuuncellen), was op 4 oktober onderwerp van een hoofdartikel in het AD. Daarin lieten het KWF, onze secretaris Frits van Dam, hoogleraar immunologie Fidgor uit Nijmegen en een ex-patiënte met thymuskanker, die enorme bedragen kwijt raakte, zich zeer negatief uit over deze kwakzalver met een Nederlandse BIG-registratie. Hij vraagt ongeveer 30.000 euro voor zijn valsehooptherapie en blijkt een amateuristische bereider van dendritische cellen te zijn: hij brengt de in te spuiten dendritische cellen niet eens in contact met de tumorcellen van zijn patienten! Zo kunnen ze niet eens werken. Op de vraag van de verslaggeefster of hij een genie of een charlatan is, antwoordde Gorter: ‘Ik ben gewoon een Hollandse kaaskop die zijn uiterste best doet om mensen beter te maken’.

Kwakzalvers rond Millecam dreigen vrijuit te gaan
C.N.M. Renckens
nr. 4 (december 2006), p. 35-36

In de zomer van 2001 overleed Sylvia Millecam aan de gevolgen van borstkanker. Meer dan een jaar ervoor was de diagnose borstkanker al gesteld. Ondanks deze zeer ernstige diagnose wilde Millecam niet in het reguliere circuit behandeld worden, ze consulteerde in de periode van diagnose tot overlijden bijna 30 hulpverleners. Naar aanleiding van het ziektebeloop van Millecam deed de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) onderzoek, uitmondend in het rapport De Zorgverlening aan S.M. Een voorbeeldcasus. De belangrijkste conclusie van dit rapport was dat de diverse alternatieve behandelaars de diagnose borstkanker tegenspraken en de patiënte met ongefundeerde behandelwijzen genezing in het vooruitzicht stelden. Mede naar aanleiding van dit onderzoek van de IGZ heeft het Medisch Tuchtcollege begin dit jaar drie alternatieve artsen tijdelijk dan wel definitief geschorst. Doordat deze zaak zo ernstig was heeft de Inspecteur van de Gezondheidszorg in 2004 ook aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie (OM). Het OM maakte op 3 oktober 2006 bekend dat het geen vervolging gaat instellen tegen de vijf verdachten, waaronder de drie al door het Medisch Tuchtcollege veroordeelde alternatieve artsen, medium Jomanda en zouttherapeut Boegem. Wel concludeert het OM dat ze wat betreft het bijhouden van een medisch dossier tekort zijn geschoten.

Velen hebben hun teleurstelling over dit besluit van het OM uitgesproken en dat geldt zelfs voor de KNMG, die blijkens een persbericht, teleurgesteld is dat de alternatieve genezers in de zaak Sylvia Millecam buiten schot blijven. Blijkbaar, zo stelde men, schieten de wettelijke bepalingen tekort om tot vervolging over te kunnen gaan. Artsen die alternatieve geneeswijzen beoefenen worden aan dezelfde eisen onderworpen als andere artsen, maar niet-medici zijn dus vrij om te doen wat zij willen, ook als dat schadelijk is voor de gezondheid. Hiertegen heeft de KNMG altijd stelling genomen.

De KNMG vindt dat alternatief werkende artsen aan dezelfde eisen moeten voldoen als regulier werkende artsen, en dat zij moeten uitgaan van een solide medische diagnose. Alternatieve geneeswijzen mogen volgens de KNMG uitsluitend als aanvulling op, niet als vervanging voor reguliere geneeskunde worden toegepast. Ook vindt de KNMG dat alternatieve therapieën niet zijn toegestaan als de patiënt mede daardoor risico’s loopt, zoals het mislopen of voortijdig afbreken van een reguliere, geaccepteerde behandeling. Deze eisen kunnen door de tuchtrechter getoetst worden. Dit is in de zaak Millecam gebeurd, met als gevolg dat de betrokken artsen flink zijn aangepakt. Dat dit bij niet-medici niet mogelijk blijkt, is een uitermate ongelukkige zaak en een verkeerd signaal richting alternatieve genezers. Aldus de KNMG.

De IGZ heeft besloten geen gebruik te maken van de mogelijkheid om tegen het OM-besluit in beroep te gaan. Oud-inspecteurs als Kingma en Westerouen van Meeteren spraken over deze gang van zaken hun verbijstering uit. Onder de nieuwe IGZ-leiding met Van der Wal als nieuwe topman en Oudendijk als interim-inspecteur (deze laatste is socioloog en heeft geen medische kennis) heeft kwakzalverijbestrijding kennelijk geen hoge prioriteit. Zeer teleurstellend en voor uw bestuur reden om een gesprek aan te vragen met de nieuwe inspecteur-generaal. Daarnaast wordt serieus bekeken of de VtdK met een beroep op artikel 12 van de strafwet alsnog vervolging van de ergste kwakzalvers kan afdwingen.

Frans uit Assisi en Dirk uit Harlingen
C.N.M. Renckens
nr. 4 (december 2006), p. 36

(noot 1) Afgelopen zomer bracht ik mijn vakantie door in Umbrië, waar het landschap er nog net zo uitziet als in de middeleeuwen en waar in de dertiende eeuw een heilige actief was, wiens naam ook nu nog een grote roep heeft. Heiligenlevens worden maar zelden door tijdgenoten geschreven en daarmee is de kans op mythevorming natuurlijk erg groot. Het leven van de heilige Franciscus van Assisi (1181-1226) werd echter al tijdens zijn leven opgetekend door broeder Thomas van Celano en diens hagiografie lijkt daardoor betrouwbaar. Zo staat wel vast dat Franciscus herhaaldelijk tot de vogels sprak en dat hij zijn volgelingen niet verbood met vrouwen te praten, maar wel stelde dat zij hen daarbij niet mochten aankijken. In het boek wordt ook een groot aantal wonderen beschreven. Zo genas hij doofheid, verlammingen en trok hij vastgelopen baringen die al dagen duurden vlot, zelfs af en toe met een gezond kind als resultaat. Bij een vrouw die al zeven dochters had en alleen nog een kind wilde als het een zoon werd en die derhalve haar man verder weigerde beloofde hij haar gebed te verhoren. En zie: nadat zij haar man weer tot de bijslaap had toegelaten werd zij opnieuw zwanger en beviel negen maanden later van niet één, maar zelfs van twee jongetjes. De eerste noemde zij uiteraard Franciscus. De heilige kon overigens behoorlijk geïrriteerd raken als hij niet voldoende werd vereerd en zo strafte hij eens een vrouw, die op zijn naamdag gewoon doorging met het ophangen van wasgoed. Zij verstijfde in de houding met de handen omhoog en een ongelovige notaris werd met stomheid geslagen toen hij op de feestdag gewoon doorwerkte. Franciscus strafte deze mensen in het lichaamsdeel waarmee ze hun zonde begingen. Nadat zij hun dwaling inzagen en aanhoudend tot hem baden streek Franciscus over zijn hart en liet de symptomen weer verdwijnen.

Waarom ik dit hier zo uitgebreid verhaal? Welnu, Harlingen kende van 2002 tot 2005 ook een wondergenezer. Dirk Pathuis was oprichter van de kliniek Eye4care, waar men zich bezig hield met een ‘nieuwe therapie’: het zenden van energiestromen door het lichaam, waardoor een pulserend magnetisch veld ontstaat dat in staat zou zijn blokkades in de energiebaan op te heffen en zo de eigen frequentie van ziekten te verstoren. Een en ander werd op een computerscherm zichtbaar gemaakt. Deze therapie was ontwikkeld door Pathuis’ kompaan Robert Bos, die net zomin als Pathuis enige medische kwalificatie bezat. Beiden hadden slechts LTS als vooropleiding, maar gelukkig is geneeskunde tegenwoordig in ons land een vrij beroep (leve de wet BIG!). Met hun magneettherapie werden zelfs ongeneeslijke patiënten behandeld en de resultaten zouden spectaculair zijn: bij whiplash 98% succes en bij hersentumoren 87%. Men maakte gebruik van een verwarmde buis, die soms op het hoofd, maar ook wel in de vagina werd geplaatst. Er werden ook geneesmiddelen van onduidelijke herkomst verstrekt en er werden zelfs injecties gegeven.

TROS Radar bezocht hen in maart 2004 met een verborgen camera, hetgeen een onthutsend beeld van al die kwakzalverij gaf. De Inspectie trad op tegen de kliniek en Pathuis, die zich herhaaldelijk voor arts uitgaf, moest zich december 2004 voor de rechter verdedigen. De directeur, die tijdens de zitting verklaarde zichzelf met het apparaat van ‘kanker’ te hebben genezen, verschilde met de rechter van mening over de vraag of de ziekte van Crohn, want daaraan had hij geleden, wel een vorm van kanker was. Hij voegde de rechter toe, dat deze ‘zich maar eens beter moest informeren’. De eis was fors, maar Pathuis kwam weg met een milde straf. Vanaf 2005 verdween de meeste activiteit uit het kliniekje en Pathuis scheen ziek te zijn. In september 2006 overleed hij op 50-jarige leeftijd, naar verluidt aan de gevolgen van een hersentumor, een ziekte waarin hij zich nog wel zo had gespecialiseerd. Bij deze definitieve doodsteek voor Pathuis’ geloofwaardigheid en wrede speling van het lot sterven aan een ziekte die je zelf zo goed beweerde te kunnen genezen – steekt Franciscus’ kinderachtige dwingelandij magertjes af.

Literatuur

W. Veenema, Al blij met een dooie mus? Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij, 2005, 1:16-17.

Noot

1. Alles geestelijk natuurlijk en generlei kwetsing van andersdenkenden beoogd.