Nogmaals Van Lommel

Uit: Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij,
jaargang 119, nr. 1 (maart 2008), p.22-23.

Het is onze lezertjes al genoegzaam bekend: de gepensioneerde Arnhemse cardioloog Van Lommel heeft een boek geschreven over bijna-doodervaringen (BDE’s), Eindeloos bewustzijn, een uitgave van Ten Have in Kampen (zou het toeval zijn dat een andere uitgeverij uit datzelfde Kampen, Kok, het indertijd als haar taak zag het totale oeuvre van Klazien uit Zalk uit te venten?) en kreeg daarmee een enorme publiciteit.

Negen weken na de verschijning waren er reeds 50.000 exemplaren verkocht, terwijl de kerk in Arnhem waar het boek ten doop werd gehouden te klein was om alle belangstellenden te herbergen. Hij is inmiddels een veelgevraagd man in het lezingencircuit en lieveling van dominees, priesters en ietsisten.

Van Lommel debiteert allerlei onzin over bewustzijn los van de hersenen, over de kwantummechanica, over orgaantransplantatie (waarvan hij tegenstander is) en beweert ook dat de dood pas drie dagen na de hersendood intreedt. In die periode en tijdens hartstilstand registreert het junk-DNA(!) in lichaamscellen nog allerlei signalen uit de werkelijkheid. Mensen met BDE’s zien zichzelf van bovenaf liggen en gereanimeerd worden, terwijl men tijdens die ervaring ook in contact komt met dierbare overledenen. Het houdt niet op, want overleeft men de BDE, dan wordt men een ander en beter, spiritueler mens.

Velen verlangen terug naar de ervaring die zij ondergingen en men gaat zijn dagelijks leven en werk minder belangrijk vinden. Overlevenden van de BDE gaan in het hiernamaals geloven en 70% gaat echtscheiden. Ook opname op gesloten psychiatrische afdelingen komt voor, maar dat is volgens Van Lommel gevolg van het gebrek aan begrip dat deze BDE-overlevenden nog al te vaak ontmoeten.

De volstrekt onverdiende en kritiekloze aandacht die Van Lommel ten deel valt, brengt mij het beroemde gedicht van Gerard Reve over zuster Immaculata in herinnering. Dat ging immers zo:

ROEPING
(voor de Zusters van Liefde, te Weert)

Zuster Immaculata die al vier en dertig jaar
verlamde oude mensen wast, in bed verschoont,
en eten voert,
zal nooit haar naam vermeld zien.
Maar elke ongewassen aap die met een bord: dat hij
vóór dit, of tegen dat is, het verkeer verspert,
ziet ’s avonds reeds zijn smoel op de tee vee.
Toch goed dat er een God is.

(Uit: Het Zingend Hart, 1973)

Gewone dokters, die rustig en buiten de publiciteit op reguliere wijze hun vak beoefenen, die zien wij niet in de krant of op de ’tee vee’, maar Van Lommel is er niet weg te slaan. Zelfs Medisch Contact interviewde hem in het kerstnummer over zijn eigenaardige opvattingen. Dat hij de talrijke patiënten met nierinsufficiëntie, hoornvliesblindheid, terminaal hartfalen et cetera met zijn geageer tegen de soms levensreddende transplantatie mogelijk ernstig benadeelt, daar hoor je merkwaardigerwijze niemand over.

Ik had Van Lommel in het toenmalige Actieblad tegen de Kwakzalverij al eens beticht van een ‘premorbide kwakzalverspersoonlijkheid’ (AtdK 113.4, (juli 2002), p.2-4). De wartaal, die hij destijds in The Lancet publiceerde, liet mij geen andere mogelijkheid dan hem als wegbereider voor veel paranormaal bijgeloof te zien. Hij durft wel: onze hersenen functioneren als een soort radio die een deel van het non-lokale bewustzijn opvangt. Dat proces begint op het moment van de conceptie, dus Van Lommel is ook tegen abortus.

Hij beweert dat hij maar weinig scepsis ontmoet: ‘Sommigen spelen helaas wel op de man’. (Wie kan hij daar in godsnaam nu mee bedoelen?) Verzet tegen zijn ideeën berust volgens hem op angst voor ondermijning van het dominante materialistische paradigma van de wetenschap. Als iemand de term ‘paradigma’ gebruikt dan betekent dat de echte argumenten te kort schieten. ‘Mijn theorie is niet te bewijzen, maar ik heb dan ook een ander paradigma’. Het is sinds de boeken van Kuhn hét argument waarmee veel pseudowetenschap zich tracht te immuniseren tegen kritiek.

In een Volkskrant-interview verklaarde Van Lommel zich wat nader: ‘Ik vind het boeddhisme prachtig, net als het soefisme, het esoterisch christendom, de antroposofie. Plato vind ik ook prachtig.’ En hij gelooft vast in het hiernamaals: ‘In de wereldliteratuur wordt immers al sinds duizenden jaren niets anders beweerd’. Wat een schitterende argumentatie. Die man verdient een leerstoel.

P.S. Alle gekheid op een stokje. De VtdK heeft zich gericht tot de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie met het verzoek zich publiekelijk te distantiëren van de ‘wetenschappelijke visie’ van hun (rustend) lid.

Zie ook Korte Berichten 2008

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.