Een pijnlijke slag voor de acupuncturisten

Ondanks deze welbekende gevolgtrekking, ditmaal door de Cochrane verwoord in een recente publicatie in het British Medical Journal (noot 1), blijven sommigen acupunctuur als pijnstillende behandeling propageren. Een vluchtige blik op deze recente systematische review en meta-analyse van de welbekende Cochrane toont – geheel in overeenstemming met de verwachting – dat acupunctuur ‘een klein analgetisch effect’ heeft, dat een klinische relevantie lijkt te ontberen. Het kan niet duidelijk onderscheiden worden van bias.

Het doel van dit Cochrane-rapport was het bestuderen van de mogelijke pijnstillende werking van acupunctuur vergeleken met placeboacupunctuur en met geen behandeling. Van de 234 geïncludeerde trials was slechts een fractie geschikt voor nader onderzoek, namelijk dertien trials met 3025 patiënten. De ziektebeelden varieerden van osteoartritis van de knie, spanningshoofdpijn, migraine, lage rugpijn, fibromyalgie, pijn in een abdominaal litteken tot postoperatieve pijn en procedurele pijn gedurende een coloscopie. De duur van de behandeling varieerde van één dag tot twaalf weken. In deze trials kregen alle patiënten ook conventionele of standaardzorg, zoals pijnstillers en fysiotherapie.

Aangezien een duidelijke definitie van placeboacupunctuur ontbreekt, werden in de onderzochte studies verschillende placebogroepen gebruikt, bijvoorbeeld insertie van naalden op niet-acupunctuurpunten of het gebruik van niet-penetrerende naalden.

Er werden kleine – niet noemenswaardige – verschillen gevonden tussen acupunctuur, placebotherapie en geen behandeling. Tussen de resultaten bestond een wisselende heterogeniteit en/of afwezigheid van statistische significantie. Eén ding werd wel duidelijk: een gebrek aan klinische relevantie. Het aanprikken van naalden door de huid heen, al dan niet op acupunctuurpunten, blijkt enkele fysiologische effecten te hebben. Mogelijke verklaringen voor het schijnbare analgetische effect van acupunctuur zijn de gate control theory en de release van endogene opioïden.

Conclusies: ‘Onze bevindingen van – op zijn best – beperkte analgetische effecten van acupunctuur corresponderen met de zeven eerdere Cochrane-reviews over acupunctuur tegen diverse typen pijn. Allemaal concluderen ze dat er geen duidelijke evidence bestaat van een pijnstillend effect van acupunctuur. De meeste studies benadrukken de methodologische tekortkomingen van de geïncludeerde trials. Het schijnbaar analgetische effect van acupunctuur lijkt te liggen beneden een klinisch relevante verbetering in de pijn.’

 

Reactie van de acupuncturisten

In hetzelfde tijdschrift staat een reactie van de directeur en een redacteur van de British Medical Acupuncture Society (noot 2), een ‘liefdadigheidsinstelling die opgericht is om het gebruik en de wetenschappelijke kennis van acupunctuur binnen de geneeskunde voor het publieke nut aan te moedigen’, zoals in het BMJ staat.

Hierin komen enkele dubieuze argumenten naar voren. Volgens deze auteurs zou het effect van medicijnen in de dagelijkse praktijk lager zijn in vergelijking met de resultaten van placebogecontroleerde studies, terwijl de werking van acupunctuur volgens hen juist hoger zou worden. Dit effect zou ontstaan door een combinatie van factoren, zoals aanraking, verwachtingen en conditionering, aldus de acupuncturisten. Een mooi staaltje wishful thinking. Of, anders gezegd, het helpt wel maar het werkt niet.

‘Zoals we gezien hebben, is de evidence open voor interpretatie’, concluderen ze. Een conclusie die haaks staat op de bevindingen in de Cochrane-analyse . Weinig licht dus aan het einde van de acupunctuurnaald! Wanneer gaan de propagandisten ook eens inzien dat acupunctuur een doorgeprikte illusie is?

 

Noten
1. Madsen MV, Gøtzsche PC, Hróbjartsson A. Acupuncture treatment for pain: systematic review of randomised clinical trials with acupuncture, placebo acupuncture, and no acupuncture groups. BMJ 2009 Jan 27; 338:a3115.

2. White A, Cummings M. Does acupuncture relieve pain? BMJ 2009 Jan 27; 338:a2760.

Zie ook: More nails in the coffin for acupuncture: and some bad journalism, op David Colquhoun’s Improbable Science-website
en: Acupunctuur is placebo op deze website.

Nieuwsbrief

De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.