Werkt het eten van wilde yam (Dioscorea villosa)?

Er bestaan ongeveer 600 soorten wilde yam die in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika groeien. Daarvan zijn er maar twaalf waarvan de wortel eetbaar is.

Over de wilde yam (Dioscorea villosa) doen veel verhalen de ronde waarvan sommige voortkomen uit een verkeerde naamgeving. De zoete aardappel of te wel de ‘sweet potato’ wordt onder andere in het noorden van de Verenigde Staten en in Canada vaak ‘yam’ genoemd. De wortel van bepaalde yamsoorten lijkt erg op die van Ipomoea batatas, de echte zoete aardappel. Gevaarlijk is deze naamsverwisseling niet. Beide zijn eetbaar, de zoete aardappel smaakt echter veel beter dan de yam is mijn ervaring.

Diosgenine en de echte wilde yam

Wat stoort is de foute weergave, vooral in de reclame, van een belangrijke eigenschap van de wilde yam. De wilde yam produceert namelijk diosgenine, een stof die in het laboratorium gebruikt kan worden om hormonen zoals oestrogeen, progesteron en dehydroepiandrosteron (DHEA) te produceren. Let wel: in het laboratorium en niet in het menselijk lichaam, wat in de meeste advertenties niet wordt vermeld. Men verkoopt wilde yam ook wel met een – al dan niet stiekem – toegevoegde hoeveelheid progesteron, iets waartegen de organisatie van de kankerbestrijding in de Verenigde Staten waarschuwt.

Het kan nog erger. Natuur Gezondheidsinformatie beweert dat ‘De yamswortel ondersteunt, zonder bijwerkingen, de hormonale activiteit met plantaardige diosgenine’. Daarbij wordt niet gerept van de scheikundige bewerkingen die de yamswortel moet ondergaan om de benodigde stoffen te fabriceren. Een andere fout is dat men soms beweert dat de zoete aardappel ook diosgenine bevat, wat niet het geval is.

De wilde yam wordt in de Verenigde Staten ook gebruikt voor het maken van thee. De reclame voor Wildharvested & Kosher Certified Wild Yam Extract is een van de weinige die de juiste informatie geeft over het maken van progesteron uit diosgenine. In het laboratorium, niet in een menselijk lichaam. Dus voor het innemen van progesteron heeft het drinken van deze thee geen nut. Je doet het voor de smaak.

Reclames voor wilde yam

Niet alle websites die met Wilde Yam adverteren worden hier behandeld. Dat zou te veel papier en te veel werk vragen. Ook werd er geen bewuste keuze gemaakt. Het zijn gewoon advertenties op de eerste pagina ́s die men vindt als men op Google kijkt.

Begin september 2014 stonden er een aantal reclamewebsites vermeld op de eerste pagina van Google, met lange tabellen met gegevens over allerlei toepassingen van wilde yam, maar nu (begin oktober) is er nog maar één over: Gezondheidsweb.

Ten onrechte wordt daarin beweerd dat diosgenine en sarsasaponin die in wilde yam voorkomen gelijkaardige eigenschappen hebben als DHEA. En dat zou weer betekenen dat wilde yam allerlei ouderdoms- klachten vermindert. ‘Voorkomt hart- en vaat- ziekten: 50 procent minder kans’. Er zit echter geen sarsasaponin in wilde yam. En diosgenine doet niets rechtstreeks aan ouderdomsklachten. Dat vereist, zoals eerder opgemerkt, het nodige laboratoriumwerk met de diosgenine om DHEA te produceren.

Van Gezondheidsweb is er geen postadres, geen e-mailadres en zelfs geen telefoonnummer te vinden. Contact maken lijkt niet te kunnen. Dat geeft een uiterst onbetrouwbare indruk. Er was al een klacht ingediend bij de Reclame Code Commissie maar die kon ook geen enkel contact vinden. Zij zond daarom de klacht terug en gaf het advies om bij de NVWA te klagen. Dat werd gedaan. De NVWA meldde daarop dat het klacht 8915296 was geworden. Het wachten is op haar conclusie.

Een ander vreemd geval is de reclame voor Lucovitaal Wild Yam. Het wordt door allerlei online drogisterijen aangeboden en er wordt bij vermeld dat het onmiddellijk leverbaar is. Maar op de website van Lucovitaal zelf kwam het niet te voorschijn.

In de tekst van de reclames van de verschillende drogisterijen (bijvoorbeeld deze) komt een grove fout voor, namelijk: ‘De bijzondere stof disogenine stimuleert de lichaamseigen aanmaak van DHEA, een unieke stof die helpt om het verouderingsproces te vertragen en uiteenlopende ouderdoms- en welvaartsklachten te voorkomen’. Met ‘disogenine’ wordt waarschijnlijk diosgenine bedoeld. Het slikken van Lucovitaal Wild Yam zal in het lichaam geen ex- tra DHEA opleveren, tenzij – zo dat mogelijk is – men bij het maken van de capsules de DHEA eraan toegevoegd heeft.

Op de etiketten van Wild Yam Lucovitaal staat onder ‘Wild Yam’ en net boven ‘60 capsules’ DHEA. Zou dat aan de capsules toegevoegd zijn? De wild yam zelf bevat geen DHEA. Maar in een e-mail van 21 oktober 2014 wordt er namens consumenteinfo@pkbenelux geschreven: ‘Aan Lucovitaal Wild Yam is overigens geen DHEA toegevoegd.’

Een soortgelijk geval is de reclame voor Metagenics Wild Yam Max. De tekst daarvan geeft wel netjes de samenstelling van de capsules aan, maar niet waarvoor ze bestemd zijn. Verwezen wordt naar arts of apotheker. Maar de reclame van New Pharma vermeldt wel welke voordelen voor de gezondheid Metagenics Wild Yam biedt. Helaas is dat niet correct. Er wordt vermeld dat diosgenine gunstig is voor de vitaliteit, ook op latere leeftijd, zowel voor mannen als voor vrouwen. Hier wordt diosgenine verward met DHEA.

Het Duitse Herbafit beweert (in het Nederlands) dat diosgenine de hormoonwerking van de vrouw ondersteunt. Bij Herbafit stimuleert diosgenine ook al de productie van DHEA dit keer in de klieren van de bijnier.

Er zijn ook nog reclames waarin men beweert dat de wild yam saponinen èn diosgenine be- vat en dat diosgenine de aanmaak van DHEA in het lichaam ondersteunt. Zie bijvoorbeeld de reclame van De Tuinen. 

Orthonat Wildyarn 16 gebruikt een extract van wortels van wild yam dat 16% diosgenine bevat. Dat zou de menopauze klachten verminderen. Helaas, dat doet het niet. Toch is er tenminste één Nederlandse firma namelijk Benseng Foodsupplementen B.V. die wel de juiste gegevens over Wild Yam geeft en nog wel uitgebreid in op vier A4tjes. Keurig netjes geeft men de beschrijving van de stof diosgenine die in het lab wordt gebruikt om DHEA en progesteron te fabriceren. En onder ‘Medicinale werking’ wordt telkens netjes vermeld dat wetenschappelijk bewijs ontbreekt.

De Reclame Code Commissie en de NVWA

Er werden aanvankelijk drie klachten gezonden naar de RCC. Van een daarvan waren geen adresgegevens te vinden en die klacht is daarom op aanraden van de RCC naar de NVWA gezonden. Dat werd later – op aanraden van de NVWA zelf – gevolgd door nog eens tien klachten. Ondertussen heeft de RCC zes klachten van mij ontvangen. Tegen de tijd dat u dit leest zullen zij waarschijnlijk alle zes behandeld zijn.

Conclusie

Het gebruik van wilde yam als ‘geneesmiddel’ maakt duidelijk dat het naar alle waarschijnlijkheid een placebo betreft. Als men erin gelooft lijkt het middel gedurende enige tijd te werken. Dat geldt zelfs nog steeds – zelfs na enkele eeuwen – voor de Haarlemmer Olie.