Roeland Heecks collectie Rare Apparaten

Op zoek naar feiten, naar de werking van bijvoorbeeld een curieus apparaat en niet opgeven. Het zijn rode draden door het leven van Roeland Heeck, initiatiefnemer en beheerder van het dossier Rare apparaten op de website van de Vlaamse zusterorganisatie Skepp.

De naam van het dossier laat weinig te raden over: de vele apparaten pretenderen te kunnen diagnosticeren en te behandelen terwijl daarvoor geen enkel wetenschappelijk bewijs is. De informatie in het dossier is zo geformuleerd en onderbouwd dat na lezing duidelijk is waarom een apparaat niet kan werken. De apparaten die bij Heeck in het vizier komen, kunnen rekenen op een kritische blik. Heeck noemt zijn dossier niet voor niets een “praktische handleiding tegen fantasiegeneeskunde.”

Heeck (1938), al meer dan dertig jaar lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en bijna altijd aanwezig op de jaarlijkse ledenvergadering van de vereniging steunend op een stok, heeft in de loop der jaren in zijn dossier achthonderd apparaten verzameld, in alfabetische volgorde. Een dagtaak heeft hij er nog steeds aan: teksten worden voortdurend bijgewerkt en gecorrigeerd.

Het is een beetje uit de klauwen gelopen, moet Heeck toegeven. “Ik ben materiaal gaan verzamelen om er achter te komen waarom iets zou werken of niet en welke patronen er zitten in de manier van aanbieden, patronen waarvoor de doelgroep blijkbaar gevoelig is. Om helder te krijgen waaraan een leek kan zien of een apparaat pluis of niet pluis is. Het gros van de apparaten is opgelegde flauwekul. De grootste gekkigheid krijgen van mij het label Harrie Potter, een figuur die zich omringt met fantasieën. Fabrikanten verdienen er flink geld mee terwijl ze hun cliënten belazeren. Er zijn inmiddels heel veel apparaten op de markt, een gegeven dat de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) onderschat”, vindt Heeck.

Bedrog herkennen

De informatie in mijn database moet consumenten een handvat bieden om bedrog te herkennen. De meeste kwakzalverij wordt inmiddels bedreven met een apparaat, zo’n database is dus hard nodig temeer er geen bescherming is van de overheid, meent Heeck. “De handhaving van de Wet op de oneerlijke handelspraktijken stelt niets voor en de veel te liberale wet-BIG biedt meer ruimte voor kwakzalverij, op internet in onder meer webshops.”

Heeck vermijdt in zijn dossierinformatie een diepe uitleg, het gaat hem er in eerste instantie om de lezer, de consument, duidelijk te maken waar valkuilen zitten, waar mensen in de val lopen van valse claims in advertentieteksten. Hij benoemt de claims die kwakzalvers gebruiken om klanten te overtuigen hun vaak dure spullen en behandeling te kopen.

Heeck: “Het zijn claims die inspelen op angst, ze illustreren onkunde over niet-bestaande krachten en technieken. Het zijn Harry Potter-ficties, vaak mystiek. Klanten worden aangetrokken door iets geheimzinnigs, iets wat niet direct te begrijpen is. De brutaliteit van bedrijven is gigantisch. Ze willen omzet draaien, het interesseert ze niet dat ze valse hoop bieden.”

Zijn apparatendossier wordt inmiddels goed bekeken. ”Mijn Skepp-webpagina heeft regelmatig zo’n drieduizend kijksessies per maand van mensen die langer dan vijf seconden blijven kijken. Een prima aantal.”

Achtergrond Heeck

Heeck ging na enkele jaren HBS op zijn zeventiende werken; armoede thuis. Eerst als biologisch laborant bij het Rijksinstituut voor de Visserij (RIVO) in IJmuiden, als hulpje om visstanden in beeld te brengen. In de avonduren maakte hij zijn HBS-B af. In 1961 ging hij bij IBM in Amsterdam aan de slag, een paginagrote personeelsadvertentie had hem over de streep getrokken. In eerste instantie als programmeur van grote mainframe computers. Toen nog met buizen, het computertijdperk was net begonnen. In de loop der jaren verlegde hij zijn werkterrein richting marketing en ging hij bij industriële klanten problemen oplossen.

Heeck werkte dertig jaar bij IBM en woonde in die tijd onder meer in een oude klipperaak aan de Oude Schans in Amsterdam, achter de Nieuwmarkt. “Mijdt spijt” doopte hij deze klipperaak, een oud vrachtschip dat hij restaureerde en optuigde. Ook een uit de hand gelopen hobby. Eerder had hij al de oude pastorie in de dorpskern van Wijdenes, bij Hoorn verbouwd tot een comfortabele woning. Inmiddels woont hij al weer zestien jaar in Leeuwarden, uiteraard aan het water.

In 1985 begon hij op de Skepp-website met zijn apparatenverzameling. De Broncorrector, genoemd naar uitvinder Johannes Bron, was één van de eerste beschrijvingen die Heeck maakte voor zijn dossier. 

Aardstralen

Het apparaat meet aardstralen: iets onzichtbaars, iets niet bestaands en dus omgeven met mystiek. Daar gaat het vaak om. Kosmische straling wordt teruggekaatst door wateraders, aardolie of aardgas in de bodem, vermoeden aardstraalgelovers. Deze weerkaatsing geeft een “onbalans” in het aardmagnetisch veld, is de theorie. Volgens deze kwakzalverredenering vlakt de Broncorrector pieken en curven in het aardmagnetisch veld af waardoor de “balans” – voor wat dit ook moge betekenen – wordt hersteld. 

Door een Broncorrector buitenshuis, in het weiland, neer te zetten, verdwijnen klachten zoals hoofdpijn en slaapstoornissen en worden nerveuze koeien rustig en dat bevordert de melkproductie, is het geloof. In de Broncorrector zitten “nauwkeurig op elkaar afgestelde materialen” die zijn gemonteerd in een pvc-buis, laat de fabrikant weten. De actieradius van het apparaat is meer dan honderd meter, is zijn belofte.

Aardstralenbedrog is de omschrijving die Heeck voor het apparaat gebruikt. De Broncorrector illustreert hoe Heeck te werk gaat. “Voor veldwerk ben ik indertijd naar de vertegenwoordiger van de Broncorrector gegaan. Het apparaat had toen al een lange historie. In de jaren zestig ging Johannes Bron – die zich indertijd naturopaat noemde – met zijn vinding naar het Friese Wieuwerd op zoek naar aardstralen in de buurt om fabels rond vier daar gevonden mummies te ontrafelen, onder het toeziend oog van de “wereldpers”. Bron maakte echter niet veel klaar in het Friese en ging onverrichter zake terug naar huis.” 

Talloze wetenschappers zijn op zoek geweest naar vermeende aardstralen; gevonden zijn ze nooit. Het maakt de vermeende werking van de Broncorrector er alleen maar magischer door. Heeck gaat ver in zijn zoektocht naar informatie voor zijn apparatendossier. In 2015 tikte hij voor een habbekrats een dure Broncorrector (tienduizend euro) op de kop om er achter te kunnen komen wat er nu precies aan onderdelen in het apparaat zit. Hoe de Broncorrector zou kunnen werken, is echter nog steeds een raadsel. Desondanks zijn er duizenden Broncorrectoren vooral aan boerenbedrijven verkocht, klein en groot voor honderden tot duizenden euro’s.

Bron’s Bodem Exploratie bij Beekbergen (op de Veluwe) , inmiddels geleid door zoon Johnny Bron, is een bloeiend familiebedrijf, nog steeds. Het bedrijf verkoopt honderden apparaten per jaar waarvan er veel worden geëxporteerd naar vooral de VS en Nieuw-Zeeland. Heeck: “Er is niemand die in deze onzin gelooft, desondanks slaagt het bedrijf er al tientallen jaren in mensen te overtuigen dat het apparaat werkt.”

Zapper

Het grootste bioresonantiewonder, qua verkoopaantal, is volgens Heeck de zapper, een gedachtenkronkel van de Amerikaanse natuurgeneeskundige Hulda Clark. Ze is inmiddels overleden en werd de koningin der kwakzalvers genoemd. Haar zapper – er zijn talloze varianten van vele bedrijven die telkens maar weer nieuwe modellen introduceren – zendt een signaal de wereld in, op verschillende frequenties dat parasieten (zoals bacteriën, schimmels) en virussen “neutraliseert”.

Meditech Europe in Emmeloord, in Nederland een groot-leverancier van verschillende kwakapparaten, heeft vorig jaar een eigen Swing Zapper 2016 in zijn assortiment opgenomen. Voor tweehonderd euro “knapt uw welbevinden op en verdwijnen klachten”, luidt de Meditech-belofte. Een volledige kuur begint met driemaal daags gebruiken van de Swing Zapper, telkens 7 minuten met pauzes van 20 minuten, is het advies van het bedrijf op zijn website. 

En dan is er nog het fenomeen bodyscan. In het apparatendossier van Heeck is een dertigtal bodyscan-apparaten uit de alternatieve markt opgenomen. Deze apparaten hebben (vaak cilindervormige) elektroden die je vast moet pakken. De elektroden gaan op zoek naar de vele frequenties van lichaamsorganen die iets zouden vertellen over de gezondheidsstatus van een orgaan, is het geloof hierachter. Door die frequenties te meten en te interpreteren, weet je wat er aan de hand is. “Ik heb de Asyra, Bicom, e-Lybra, Esteck, Oberon, Prognos, VegaTest en NES een apart etiket gegeven. De bedrijven vergelijken hun wonderapparaat met een regulier gebruikte mri- of ct-scan in het ziekenhuis, in hun advertenties en op hun website. Bizar.”  Heeck vindt het curieus dat de Gezondheidsraad in 2015 in zijn rapport over bodyscans niet is in gegaan op dit omvangrijke apparatenbedrog. 

Twee vreemde voorbeelden Zyto en Vitastiq:

De Vitastiq is een soort pen waarmee de huidweerstand kan worden gemeten door daar met een pinnetje op te drukken. Zyto meet huidweerstand, eigenlijk impedanties bij verschillende frequenties, met een soort muis waar de hand op gelegd moet worden. Een softwareprogramma in beide apparaten concludeert vervolgens op basis van de weerstandsmeting iets gezondheid-achtigs dat vervolgens op een beeldscherm verschijnt in de vorm van grafieken en plaatsjes.

We lezen op de website: “Een Zyto-scanner scant in slechts enkele minuten jouw lichaam en geeft een gedetailleerd PDF-rapport waarin staat vermeld welke oliën of supplementen op dit moment de meeste ondersteuning kunnen bieden aan jouw lichaam. Door middel van het doormeten van 76 bio-markers, via de energiebanen in je lichaam, krijg je inzicht in welke gebieden in jouw lichaam, fysiek of emotioneel of beide, extra ondersteuning nodig hebt om het weer in balans te krijgen.” 

Op de website van de VitaStiq-muis laat het bedrijf weten: “VitaStiq is een nieuw en innovatief apparaat dat inzicht geeft in je vitamine- en mineralenniveaus. Het geeft persoonlijk advies voor het verbeteren van je vitaliteit door middel van inname van de juiste voedingsstoffen. Altijd en overal je vitamine- en mineralenniveaus bekijken. Alles wat je nodig hebt is de Vitastiq pen en de Vitastiq smartphone app. Het is een uitvoerig geteste en bewezen EAV methode.” 

En daarmee zijn we weer terug bij de oude EAV-meettheorie van Werner Voll, elektroacupunctuur, in een modern chipjasje. VitaStiq is sinds kort te bestellen via de Itunes-store van Apple.

Reguliere bedrijven zoals Philips en Apple gaan deze kwakzalvermarkt van apparaatjes steeds meer overlappen. In de sportwereld zie je veel horloges en arm-speeltjes die allerlei dingen bijhouden zoals hartslag en bloeddruk, die vervolgens in fraaie grafieken verschijnen op de smart phone. Heeck: ”Deze gelikte patroontjes worden gebruikt om een indicatie te geven van iemands gezondheid. Heel verwarrend. Het wekt de suggestie dat je met zo’n apparaatje en een app niet meer naar de dokter hoeft. Het is een verschuiving die een aantal jaren aan de gang is en grotere vormen aanneemt.”

“Mensen willen geloven dat iets helpt, de menselijke geest hunkert naar eenvoudige oplossingen voor gecompliceerde zaken. Sensoren worden goedkoper, er kan meer worden gemeten tegen een lage prijs,”  waarschuwt Heeck. “Je hoeft voor een diagnose of behandeling met een apparaat niet meer naar een kwakzalver, apparaten zijn goedkoop en zelf aan te schaffen, via websites en tegenwoordig zelfs via Itunes. Deze apparaten komen steeds dichter bij de mensen. Ze wekken de suggestie dat met een app op je smartphone je zo kunt aflezen wat het lichaam nodig heeft aan vitamines en mineralen die vervolgens direct via internet te bestellen zijn. Een kwakzalver komt er niet meer aan te pas.”