Soldaten kregen kwart miljoen voor alternatieve hulpverlening

Bij het ministerie van Defensie waren er in 2016 volgens de website van de krijgsmacht 58.800 mensen in dienst, 41.900 militairen en 16.900 burgers. Zij zijn voor hun ziektekostenverzekering verplicht aangesloten bij de SZVK (Stichting Ziektekostenverzekering Krijgsmacht) en ook hun familieleden en de gepensioneerden kunnen zich daarbij voegen. Het lijkt derhalve niet onverantwoord het aantal deelnemers in de SZVK te schatten op zo’n 100.000. De SZVK heeft haar zorgverzekering ondergebracht bij Univé.

Het grote verschil met de reguliere “burger”-verzekeringen is dat bij de krijgsmacht de gezondheidszorg en de bijbehorende verzekering veel meer toegespitst zijn op het specifiek inzetbaar houden van het personeel voor de werkgever, onder alle omstandigheden. Om deze reden heeft het Ministerie van Defensie een zeer grote invloed op zowel de inhoud van de zorg als ook de vergoeding ervan.

Curieus en afwijkend van de meeste andere collectieve contracten met zorgverzekeraars is dat er reeds in de eenvoudigste polis zonder bijbetaling vergoeding van alternatieve geneeswijzen wordt aangeboden. Het gaat daarbij expliciet om: acupunctuur en andere oosterse geneeswijzen; homeopathie; antroposofische alternatieve geneeswijzen; natuurgeneeswijzen; alternatieve bewegingstherapieën en psychosociale zorg. Als randvoorwaarde wordt gesteld dat de vergoeding slechts geldt als de patiënt een verwijzing heeft van een militair arts.

Defensie

Dit verzekerde pakket is tot stand gekomen in overleg met de centrales van overheidspersoneel in de sector Defensie. De belangstelling voor aanvullende verzekeringen daalt de laatste jaren geleidelijk en zakte de laatste 6 jaar van 89 naar 84%.

Onbekend is hoeveel militairen, gesteld voor de keuze, een dergelijke verzekering zouden hebben verkozen. Hoe dit ook zij, het is onzes inziens ontoelaatbaar om collectief en ongevraagd alle bij de SVZK aangesloten verzekerden te laten meedoen en meebetalen in zo’n aanvullend pakket. Daar komt nog bij dat ook het specifieke doel van de militaire gezondheidszorg – het ten alle tijde inzetbaar houden van militairen – op geen enkele manier gediend wordt via alternatieve geneeswijzen.

Navraag bij mw. A.E.M. Coppens, kolonel ter zee/arts, commandant van het Defensie Gezondheidskundig Opleidings- en Trainingscentrum (DGOTC), dat bijna alle geneeskundige opleidingen voor de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee verzorgt, leverde geen reactie op. Zij beantwoordde onze brief waarin nadere gegevens over de opleiding tot militair arts werden gevraagd niet. Zo blijft onduidelijk bij welke indicaties militair-artsen patiënten verwijzen voor bijvoorbeeld een alternatieve bewegingstherapie als Tai Chi, euritmie of Qigong.

De toenmalige minister van defensie Jeanine Hennis-Plasschaert werd om bovenvermelde misstand in 2016 genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs. Militaire artsen zouden natuurlijk nooit mogen verwijzen naar kwakzalvers. De Kackadorisprijs 2016 ging uiteindelijk naar de KNMvD (dierenartsen), maar wij bleven nieuwsgierig naar de omvang van de alternatieve consumptie door onze soldaten. Defensie was aanvankelijk niet erg bereid ons die gegevens te verstrekken, maar een onzer (D.J.) spande een Wob-procedure aan en met succes.

Op 10 september 2018 stuurde de bestuurscommissie klaag- en bezwaarschriften van de SZVK ons de volgende gegevens:

In vijf jaar is ongeveer 269.000,- euro uitbetaald aan alternatieve artsen, die militaire patiënten hebben behandeld na verwijzing door een militair arts. Na de piek in 2014 is met enige goede wil een dalende tendens zichtbaar. De SZVK vindt dat het gaat om een klein bedrag en de soldaten kunnen wij niets verwijten (afgezien van het ontbreken van enig kritisch vermogen), maar verwijzing naar kwakzalvers door een arts blijft medisch-ethisch aanvechtbaar. De verwijzer draagt immers medeverantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de dingen die daar kunnen misgaan.

Minister van defensie Jeanine Hennis-Plasschaert trad overigens in oktober 2017 af als minister, niet vanwege de misstand in de collectieve zorgverzekering van haar personeel, maar nadat een vernietigend rapport verscheen over een dodelijk ongeval van een Nederlandse militair in Mali.