In memoriam Harry Bodde (1946-2019)

Harry G. Bodde vestigde zich na zijn artsexamen (1973) als huisarts te Rotterdam. Naast de huisartsenpraktijk deed hij ook aan homeopathie. Wanneer hij zich die methode eigen maakte is mij onbekend, maar in het register 1994 van het met steun van WVC uitgegeven Adresregister van de Artsenfederatie Additieve/Alternatieve Geneeskunde prijkte hij prominent als homeopathisch arts te Rotterdam. Hij solliciteerde in 1992 met succes naar de functie van privaatdocent homeopathie aan de VU, toen Maas te kennen had gegeven ermee te willen stoppen.

De KNVH droeg hem voor als Maas’ opvolger, maar het zou lang duren voordat de faculteit hem accepteerde. Hij moest een proefcollege volgen, dat ook door ons bestuurslid Timmerman werd bijgewoond. Hij vond Bodde geen slecht spreker, maar hij citeerde de wetenschappelijke literatuur op onjuiste wijze.

Biofysische geneeskunde

De net aangetreden VU-decaan Sminia had het proefcollege als ‘allerplezierigst’ ervaren. Bodde stak niet onder stoelen of banken, dat hij zich ook te buiten ging aan biofysische geneeskunde, nutritionele geneeskunde en orthomoleculaire geneeskunde. Ondanks al het ageren van de VtdK tegen het voortbestaan van dat curieuze en schandelijke privaatdocentschap, waarvoor studenten overigens ook enige tijd nog studiepunten konden verdienen, werd hij benoemd.

Ook het door ons benadrukte feit dat hij een diepgaande samenwerking had binnen zijn eigen praktijkpand aan de Moliereweg met een paranormale genezeres (VtdK-secretaris Ike van der Graaff sprak tegen de pers over Bodde, als over ‘een homeopaat met een paragnost op zolder’) kon dit niet voorkomen.
Ik maakte voor het eerst kennis met hem, toen hij als spreker was uitgenodigd op het Skepsis-congres van 1995, waar als andere sprekers ook De Neeling, Van der Smagt en Van der Zouwe aan bijdroegen. Bodde was toen voorzitter van de Nederlandse Homeopathische Artsen Vereniging VHAN of hij was het net geweest, dat herinner ik mij niet meer.

Tevens was hij dus privaatdocent homeopathie aan de VU sinds 1993. Uit het mooie congresverslag van Nanninga in de Skepter 8.4 citeer ik de volgende passage: ‘Tijdens de forumdiscussie onder leiding van de klinisch epidemioloog Jos Kleijnen kreeg Bodde een aantal kritische vragen uit de zaal te verwerken. Tot teleurstelling van Cees Renckens, voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, hadden die niet tot gevolg dat hij al spoedig “in de touwen hing”. Dat was volgens Renckens te danken aan “de elastische wijze waarop collega Bodde de homeopathie interpreteert, de innemende en humoristische manier waarop hij de vragen beantwoordt en de niet-polariserende sfeer die de bijeenkomsten van Skepsis altijd zo kenmerkt”.’

Renckens probeerde de discussie wat aan te scherpen door Bodde te verwijten dat hij VU-studenten misleidt met casuïstiek, zonder zich te kunnen beroepen op degelijk onderzoek met grote groepen patiënten: ‘Uw patiëntendemonstraties maken op jonge studenten een enorme indruk. Die gaan erin als Gods Woord in een ouderling, terwijl u sowieso een kans van zeventig procent heeft dat de patiënt een maand later is opgeknapt. En die andere dertig procent kunt u verklaren door te beweren dat u niet het goede geneesmiddel heeft gekozen. Ik verwijt u dat u de jeugd misleidt en dingen voorspiegelt die u niet waar kunt maken.’

Homeopathie

Bodde was echter van mening dat hij de homeopathie altijd zeer relativerend introduceert. ‘Ik demonstreer elk jaar maar één life-patiënt en daar staat tegenover dat ik één college vrijmaak voor de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Collega Van der Smagt zal daar dit jaar weer aan bijdragen, waardoor de misleiding kan worden opgeheven.’

Bodde bekende dat hij inderdaad veel waarde hecht aan casuïstiek. Als voorbeeld noemde hij een patiënte met ichthyosis (schubziekte) die door een dermatoloog naar hem was doorverwezen. Na een eerste mislukte poging probeerde hij het met Graphites C30. En zowaar, de vrouw genas na een week of zes en bracht hem als blijk van dank een grote taart. Het was de meest frappante genezing die hij in zijn carrière had meegemaakt. Ook de op het congres aanwezige skeptici konden er geen verklaring voor leveren.
Bodde stond in die jaren af en toe prominent met zijn portret in de (door Medisch Contact ten onrechte niet geweigerde) advertenties van VSM. Daarin maakte hij onder meer reclame voor de ‘klinische homeopathie’, waarbij dus werd afgezien van de hyper-individuele remediekeuze van de klassieke homeopathie, een ketterse aanpak die veel echte homeopaten natuurlijk een doorn in het oog was, maar die voor VSM c.s. natuurlijk meer geld kon opleveren.

In 1999 gaf hij het privaatdocentschap alweer op, omdat er vrijwel geen studenten meer naar zijn lessen kwamen, vermoedelijk omdat deze calculerende jongelui daarvoor geen studiepunten meer kregen. Later zou ik Bodde nog af en toe ontmoeten op congressen over alternatieve geneeswijzen en de persoonlijke verstandhouding tussen hem en mij bleef goed, ondanks mijn aan zijn adres gerichte beschuldigingen van kwakzalverij. Hij loochenstrafte ook de veel gedane constatering dat alternatieve artsen humorloos zouden zijn.

De meesten zijn dat wel degelijk, maar Bodde vormde een uitzondering. Ook een zekere bonhomie kon hem niet ontzegd worden. Van der Smagt zei laatst over hem: ‘Hij was een warhoofd, maar overigens wel sympathiek. Een sportieve tegenstander’.

Dwaalwegen

Ik had mijn dissertatie van 2004 (Dwaalwegen in de geneeskunde) natuurlijk naar hem toegestuurd. Kort daarop ontving ik van hem een felicitatiebriefje met de volgende onbegrijpelijke zinsnede: ‘Natuurlijk acht ik jouw ‘dwaalwegen’ eerder koninklijke wegen tot genezing, althans zo nu en dan, maar dat weerhoudt mij er niet van mijn hoed af te nemen voor je prestatie’.

Na zijn 65ste begon hij een praktijkje in ‘integrale geneeskunde’ en zijn nu stilgevallen website heette ook wel het www.duurzamegeneeskunde.nl. Hij deed dat aan de Kruizemunthof 2 te Barendrecht. Het was meer een hobby en zijn tarieven waren zeer bescheiden.

Naarmate hij ouder werd distantieerde hij zich overigens geleidelijk steeds meer van de homeopathie en hechtte hij meer waarde aan ‘energetische geneeswijzen’. Ook propageerde hij een ‘anti-ontstekingsdieet’. Zijn oude medestrijders, verenigd in eerder de VHAN en nu de AVIG, maakten aan zijn overlijden geen woord meer vuil. Ik zocht op hun sites tevergeefs naar een necrologie of maar een vermelding van overlijden. Niets te vinden. We zullen dit maar niet wijten aan botheid en ondankbaarheid voor een man, die zich jarenlang heeft uitgesloofd voor de homeopathie, maar eerder aan de steeds toenemende implosie van de alternatieve geneeskunde door artsen in ons land.

Bodde werd op 23 mei in kleine kring begraven in Barendrecht.