Ruim elf jaar rechtsweigering in de casus van de titelfraude bij chiropractoren

Op 10 februari 2011 schreven Renckens en Nienhuys aan ruim 40 chiropractoren dat zij zich ten onrechte presenteerden als doctor en dat daarop in ons land een hoge boete staat. De meesten verwijderden deze titel subiet van hun website, maar een tiental volhardde in deze titelfraude.

Op 29 juli 2011 deed Renckens aangifte tegen de Drents/Texaanse chiropractor Servan Molina bij het OM te Alkmaar, die de procedure overdroegen aan de collega’s van de rechtbank in Assen. Op 6 februari 2013 kwam er een vonnis: het voeren van de doctorstitel door mensen zonder dat zij een academische promotie doorstaan is verboden. Als de verdachte binnen twee jaar zou recidiveren dan zou vervolging worden ingesteld. Molina stelt een hoger beroep in.

Dit diende aan het Hof Leeuwarden op 28 maart 2014. In het arrest van 11 april 2014 wordt Molina alsnog in het gelijk gesteld, waarop advocaat-generaal Dijkstra in cassatie gaat. Dan volgt er een langdurige periode van radiostilte. Eerst in januari 2016 meldt het Hof – pas na mijn verzoek om opheldering op deze trage afwikkeling – dat het gehele strafdossier is zoekgeraakt.

Wij overwogen in eerste instantie een gang naar de Nationale Ombudsman, maar op advies van onze juridisch adviseur prof Hubben werd gekozen voor een beklag bij het College van Procureurs-generaal. Deze brief werd op 19 februari 2016 verzonden en twee maanden later (!) ontvingen wij een bericht van ontvangst. Begin augustus werd ons gemeld dat het Hof Leeuwarden een onderzoek was gestart.

Op 11 november 2016 ontvingen wij een brief van de min v Justitie en landelijk AG Hillenaar met de uitnodiging voor een gesprek. Op 11 januari 2017 volgde er een gesprek met Hillenaar en Joosten (OM) te Amsterdam. Men verontschuldigde zich diep en stelden voor een nieuwe casus te zoeken en opnieuw aangifte te doen in een verse casus, omdat de zaak Molina niet in cassatie worden beoordeeld zonder het dossier.

Het Bureau Opsporing en Boete

Op 16 januari 2017 deponeerden wij een aanklacht tegen een tweetal Amerikaanse andere titelfraudeurs (chiropractoren te Honselerdijk). Tot onze schrik en teleurstelling besloot het OM deze zaak niet zelf ter hand te nemen, maar deze over te laten aan het Bureau Opsporing en Boete (BOB) van IGZ. (mail Joosten 25 februari 2017). Onze klacht richtte zich tegen het voeren van een onverdiende academische titel en dergelijke overtredingen beperken zich niet tot de (para-)medische wereld.

Ondank ons aandringen volhardde men in deze ongelukkige keuze. Even leek het toch goed te gaan, want op 13 maart 2018 ontvingen wij bericht van de heer A.F. Ras, teamcoördinator bestuurlijke boetes en jaarverantwoording zorg, jeugd en wmo. Bureau Opsporing en Boetes Inspectie voor de gezondheidszorg en jeugd ging beide chiropractoren uit Honselerdijk de maximale boete opleggen.

Op advies van Ras stuurden wij ons lijstje met titelfraudeurs, inmiddels geslonken tot 12 chiropractors naar Meldpunt IGJ Klachten. Veel heil zagen wij daar niet in, maar Ras is de expert. De reactie van IGJ was: doe aangifte bij de politie. Aldus geschiedde. Op 2 mei Ras ging een en ander opnemen met het Meldpunt. Meldt ons daarna telefonisch dat de beboete chiropractoren in beroep waren gegaan tegen de opgelegde boetes. En toen geschiedde waarvoor wij al zo lang bang waren:

Geen mogelijkheid te verbieden

14 september 2018. Bericht van Ras, dat de juridische afdeling van IGJ/VWS – op basis van de uitspraak van het Hof Arnhem Leeuwarden uit 2014 – geen mogelijkheden ziet om het gebruik van de doctorstitel aan deze categorie niet-BIG geregistreerde hulpverleners te verbieden. Men gaat geheel voorbij aan het feit dat de Advocaat-generaal uit Leeuwarden niet verder kon ging met zijn reeds aangetekende cassatie omdat het dossier was zoekgeraakt. Ambtenaar Ras gaat nu bij de juridische wetgevingsafdeling van VWS aandringen op wijziging van de Wet BIG.

26 september 2018. Bericht van mw. Joosten (Afdelingshoofd Legal Office / advocaat – generaal) : ‘Ik vind de uitkomst als weergegeven door de heer Ras zeer teleurstellend. Aanpassing van de wet BIG lijkt nu de weg die bewandeld moet worden. Ik zal dat met de heer Ras bespreken, maar het zorgen dat de genoemde aanpassing plaats vindt, is iets waar ik geen invloed op heb. Het lijkt me erg verstandig als ook u de dialoog aangaat met de heer Ras, zoals door hem aangegeven in zijn mail.

Op dit moment zie ik echter geen andere mogelijkheden om tot een voor u positieve uitkomst in deze casus te komen’. Ook deze hooggeplaatste officier van justitie begrijpt niet dat de cruciale wet, die door zich als doctor afficherende chiropractoren overtreden niet de wet BIG is, maar de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek WHW. Nog op diezelfde dag vroegen wij een onderhoud aan met Joosten en Hillenaar.

Andere functie

Op 6 november 2018 vernamen wij dat Hillenaar een andere functie heeft gekregen. De nieuwe hoofd Advocaat Generaal zag ’geen mogelijkheden’. Joosten is wel bereid met andere OM collega’s te overleggen of opnieuw met IGJ. Daarna konden wij eventueel een nieuwe aangifte, nummer drie, overwegen. Op 21 februari 2019 is er een gesprek van de VtdK (Renckens en Van den Berg) met Liesbeth Joosten en Frans Pommer te Arnhem.

Men gaat met een positieve grondhouding kijken of een nieuwe aangifte kan leiden tot een betere jurisprudentie. Pommer zegde toe dat hij ons maandelijks op de hoogte zou gaan houden van de progressie. Er kwamen echter geen maandelijkse updates, er kwamen helemaal geen mails en op een reminder-mail reageerde hij zelfs in het geheel niet. Ik herhaalde mijn reminder begin december 2019 en daarop volgde op 9 december een reactie.

Het antwoord kwam 9 dec. 2019 : Beste heer Renckens, Dank voor uw mail.
In deze kwestie zijn wij, het ressortsparket, afhankelijk van het arrondissementsparket. De officier van justitie van het arrondissementsparket is immers verantwoordelijk voor het initiëren van een nieuw onderzoek. Met de betreffende officier sta ik regelmatig in contact en informeer ik naar de voortgang. Ik heb haar de stukken die betrekking hebben op de door u gemelde zaak en de achtergrond van de gehele kwestie, uiteraard meteen laten toekomen, zodat zij ook op de hoogte is van het gehele verloop van de gang van zaken. Hoe onbevredigend ook voor u, kan ik u op dit moment helaas niet meer melden. U kunt er van op aan dat ik wederom bij de betreffende collega aan de bel zal trekken.

Indien u prijst stelt op een meer persoonlijke toelichting, kunt u ook uw telefoonnummer doorgeven. We kunnen dan een telefonische afspraak maken. Met vriendelijke groet, mr. F. (Frans) A.M. Pommer, plv. Afdelingshoofd Legal Office / Advocaat – generaal.

Naar later zou blijken heeft Pommer eind 2019 de zaak overgedragen aan mr. Ludy Guest. Zij schreef in januari 2020 een mail naar Pommer, waarin zij meldde kansen te zien. Eerst op 22 mei kregen wij die mail te zien, na informeren onzerzijds hoe ver het OM was gevorderd.

Een nieuwe aangifte

Op 1 september 2020 hebben wij Pommer gevraagd naar het email adres van mr. Guest, gezien de radiostilte. Na overleg met Guest, medisch officier van Justitie, werd besloten tot een nieuwe aangifte, bij voorkeur iemand uit het AP Oost-NL. Mail d.d. 7 sept.: ‘Geachte heer Renckens, Dank voor uw mail. Ik heb de bijlagen uitvoerig bekeken en ik ben van mening dat er een strafrechtelijk onderzoek dient te worden opgestart. Ik heb mijn collega van de afdeling Beleid en Strategie daartoe gebeld en de zaak uitgelegd. Ik heb uw mail integraal doorgezet, inclusief mijn bevindingen die ik naar collega Pommer had verzonden destijds.

We zijn beiden van mening dat de zaken moeten worden opgepakt. Zij gaat nu kijken of er binnen het politie regio team Gelderland-Zuid (waar Geldermalsen onder valt) capaciteit is om deze zaak op te laten pakken en welke vorm het moet gaan krijgen (bijvoorbeeld de vraag of alle andere zaken buiten ons arrondissement mee kunnen). Ik houd u op de hoogte van het verdere verloop. Met vriendelijke groet, mr. L. (Ludy) Guest, (medisch) officier van justitie.’

Reminders gestuurd in november 2020 (geen reactie) en op 28 januari. Excuusbrief van Guest op 29 januari 2021. Op 7 mei 2021 deden wij aangifte tegen al weer een nieuwe chiropraxiepraktijk: De Ruggesteun, Rijswijk en Voorburg. Twee chiropractors noemen zich daar artsen en zetten dr. voor hun namen.

Spijt over afhandeling

Op 12 juli 2021 weer een reminder naar mr. Guest gestuurd. Op 16 september 2021 ontvingen wij een brief van hoofd officier Kunst, die van het College van Procureurs-generaal de opdracht gekregen onze zaak verder ter harte te nemen. Hij betuigde zijn spijt over de afhandeling van de casus Molina en toonde zich bereid een derde casus aan de rechter voor te leggen, als wij ten behoeve daarvan een nieuwe overtreder zouden kunnen aanmelden, woonachtig in het arrondissement Arnhem/Leeuwarden. We moesten ons wel realiseren dat dit, gezien de personeelskrapte bij justitie, een grote gunst was.

De aangifte tegen De Ruggesteun was dus niet bruikbaar, waarop wij de Geldermalsense chiropractor Barney aanbrachten. Onze aangifte vond plaats op 5 oktober 2021. Mijn beslist goed lopende en complete aangifte viel in handen van twee polities, die mijn tekst onherstelbaar verbeterden tot wat A.F.Th. van der Heiden ‘politieagentenproza’ noemt. Met dat proces verbaal zou justitie aan de slag gaan, maar zoals uit de rest van dit verhaal valt te lezen: ook dit gaat weer tergend langzaam.

In januari 2022 attendeerde ik het OM op mijn aangifte tegen Barney en vroeg naar de stand van zaken. De reactie kwam op 19 januari 2022. Mevrouw mr. Wenno behandelt deze casus, maar mevrouw Dana Neuman wordt mijn contactpersoon, zij is de slachtoffercoördinator. Zij berichtte als volgt: Met betrekking tot uw aangifte kan ik u berichten dat de officier van justitie en de parketsecretaris bezig zijn met het verzamelen van stukken en informatie. Eind januari is een overleg met het Expertisecentrum Medische zaken van het OM gepland. Wij zullen u begin februari nader informeren. U kunt mij als contactpersoon m.b.t. uw aangifte aanhouden. Met vriendelijke groet, Dana Neumann.

Nog meer informatie?

Na enig aandringen ontvingen wij op 17 maart de volgende brief: ‘Namens de officier van justitie wil ik u laten weten dat zij bezig is om nog meer informatie te verzamelen. Daarnaast zal de officier op 28 april aanstaande middels een overleg in een reflectiekamer met de parketleiding bekijken wat voor vervolg de zaak moet krijgen. Ik zal u op de hoogte houden. Vriendelijke groet, Dana Neumann’.

E mail bericht 22 juni 2022 van Neumann met de mededeling dat er niets te melden is. Ze ging begin augustus informeren naar de stand van zaken. Ik stuurde op 26 september 2022 een reminder. In oktober kreeg ik te horen dat er nog geen nieuws te melden was. Juristen noemen deze gang van zaken ‘rechtsweigering’.